confessions

pipisik

- Yazar -

  1. toplam entry 23841
  2. takipçi 1
  3. puan 617129

tercuman i ahval mukaddimesi

pipisik
rivayet odur ki, türkçedeki ilk noktalama işaretleri de bu makalede kullanılmıştır. işte tam metni:

"mademki toplum içinde yaşayan halk bunca kanunla sorumludur, elbette yazarları kendi vatanının yararına dair fikirler sunmayı kazanılmış haklarından sayar. eğer buna bir kanıt aranacak olursa eğitilmiş milletlerin yalnız politika gazetelerini göstermek yeterlidir.

bu durum devletçe de uygun görülmüştür ki, tanzimat’ın oluşumunda gazete çıkarılmasına izin verilmişti. hatta müslüman olmayan azınlıkların çıkardığı gazeteler haklarının bile ötesindedir. fakat asıl osmanlı gazetelerinin bahsine gelince, şimdiye kadar kimse özel gazete çıkarma ihtiyacı duymamıştır. hele şükürler olsun ki bu durum sonunda gerçekleşti.

şimdi bu gazete, ülke içerisinden ve dışarısından haberler verecek olmasından ötürü tercüman-ı ahval adı verilmesi uygun görüldü. bu gazetenin çıkarılması gereği açık ve net bir şekilde ortadadır ki, bu sebeple bu ihtiyaca cevap vermek üzere çıkarılacaktır."

[21 ekim 1860/tercüman-ı ahval]

zinnureyn

pipisik
üçüncü halife hazreti osman’ın bir lâkabı. iki nura sahip ya da iki nur sahibi anlamında.

bir görüşe göre; hazreti muhammed’in iki kızıyla da (hz. ümm-i gülsüm ölünce hz. rukayye ile) evlendiğinden bu ünvana layık görülmüştür. diğer bir görüş iki hicrette bulunduğundan, bir diğeri ise iki savaşa (bedir ve hudeybiye) katıdığından ötürü bu ünvanı aldığı yönünde.

"muhammed; o mülkü, o nimeti buldu da hemencecik ay’ı ikiye böldü.
ebubekir, tevfike mazhar oldu da öyle bir padişahın yoldaşı oldu, öyle bir padişahı candan tasdik etti.
ömer, o maşuka âşık oldu da gönül gibi, hakkı bâtılı ayırt etti.
osman, o apaçık görüşün ta kendisi oldu da feyizli bir nura nail olup zinnureyn oldu.
mürteza, onun yüzünden inciler saçtı da can vâdisinde tanrı aslanı kesildi.
cüneyt, onun askerinden yardıma nail olunca eriştiği mertebeler sayıdan üstün oldu.
bayezid, onun ihsanına yol bulunca tanrı’dan "kutbül ârifin" adını duydu.
kerhî, onun haremine bekçi olunca aşk halifesi oldu, nefesleri tanrı nefesi haline geldi.
edhemoğlu, atını sevinçle o tarafa koşturunca âdil sultanların sultanı oldu.
şakik, o ulu yolun meşakkati yüzünden güneş gibi aydınlatıcı bir reye, her şeyi gören bir göze erişti."

[mevlânâ/mesnevi ikinci cilt 921-930]

levlak

pipisik
"sen olmasan" anlamında arapça bir sözcük. hazreti muhammed için çokça kullanılır.

"gerçi dal, yaprak ve kök evveldir ama onların hepsi de meyve için vücut bulur. feleklerin dimağı olan o baş da bunun için en sonunda ’levlak’ sırrına mazhar oldu."

[mevlânâ/mesnevi ikinci cilt 973-974]

gussa

pipisik
gam, keder, tasa, üzüntü, sıkıntı gibi anlamları yanında boğaza takılan yemek ve diken de demeye gelen eski dilde bir sözcük.

"on günlük yücelik için zilleti çekerler, gam ve gussa ile boyunlarını iğ gibi ipince bir hale korlar."

[mevlânâ/mesnevi ikinci cilt 1105]

marsama

pipisik
yaprakları naneye benzeyen, yemeklerde de kullanılan bir bitki.

"onun nur suyu ateşe damladı mı; ateşten "cız cız" sesi çıkmaya başlar. o cızladıkça sen ona "öl, bit" de ki, bu nefis cehennemin sönsün. sönsün ki, senin gül bahçeni yakmasın; senin adalet ve ihsanını söndürmesin. o söndükten sonra ne dikersen biter... lâleler, ak güller, marsamalar çıkar."

[mevlânâ/mesnevi ikinci cilt 1257-1260]
20 /

neden bekliyorsun?


bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?

üye ol