mustafa kemal atatürk

20.yy da emperyalizmle savaşıp başarıya ulaşan ilk komutan.

yönetim psikolojisi bilimi, liderleri 3e ayrır...
birincisi, geleneksel liderler...
ikincisi, karizmatik liderler...
üçüncüsü, demokratik liderler...

atatürk de bir dönem için tc nin lideri idi.
hangi klasmandaydı? karizmatik evet...
sanırım kimsenin itirazı yok buna..
evet, atatürk, yaptıklarını kendi üstün yetenekleri sayesinde yapmıştır. tabiri caiz ise, karizması ile işleri halletmiştir. şimdi kuramsal kısma geri dönelim; sonra kişisel kısmına geri dönüp atatürkü inceleyecez.

geleneksel liderler... güçleri kendilerinden değil, bulundukları mevkilerden gelen liderlerdir. tek yönlü iletişimi severler ve yapabilecekleri de sadece tek yönlü iletişimdir. iletimdir yani. emirdir. bu kısmı konumuz değil ama böyle küçük bir kiriş yaptık çemberde. neyse. ha bir de bunların foyaları hemen meydane çıkar, bu tip yapılanmalarda gurupların küçük kaldığı gözlemlenmiştir. yani örnek verecek olursak, bir köyün muhtarı gibi. sadece muhtarlık görevinin kendisinde olmasından ötürü güçlüdür muhtar.

demokratik liderler... güçleri iletişime geçtiği insanlar tarafından gelen liderlerdir. çift yönlü iletişime açıktırlar. bu tip yapılanmalar uzun solukludur ve güç yapılanması şematik olarak çember misali dağılmıştır. yani lider, lider olduğu için değil, yönettiği disiplinler için liderlerdir, güçlüdür. en modern lider şeklidir.

ve karizmatik liderler...
işte atatürkün de dahil olduğu lider sınıflandırması.
bu liderler güçlerini kendilerinden alırlar. liderde ego yüksektir ve mutlak söz sahibidir. bu tip yapılanmalar oligarşik yapılanmalara çok benzer. her zaman eleştirenler ve yalakalar bulunur. çünkü lider gerçekten üstün yeteneklidir. ama bu her zaman liderin süper doğru olduğunu göstermez. yönetim tek kişide olduğu için hak-hukuk aramak pek mantıklı değildir. bu tip yapılanmalar her daim kısa soluklu olmuştur. daha doğrusu kısa soluklu değil, saman alevi gibi, önce muazzam bir patlamai ardından direk sönüş.. çünkü süper yetenekli lider gidince yerini dolduracak başka kimse kolay bulunamaz. bu, sözkonusu lideri efsane yapar. aslında tüm sorun demokratik liderleşmeye geçilememesidir.
atatürkün hayatına ve şimdiki atatürkçülere dikkat ediniz. gerçekten kuramsal yargılara çok çok benzer. ee tabi, bilim yanılmaz.
bu konuyu daha derinine de işleyecem, birkaç haftadır üzerinde çalışıyorum. başka bir entryde görüşmek üzere...

edit:siz harbi okuduğunu anlamama sıkıntısı çeken insanlarsınız ya harbiden. ben sadece kuramsal şekli şu, atatürk de şu dedim, hatta şu demedim, benzer dedim. yok saman alevi sönmemiş yok hala alev çıkıyomuş. lan allahım...

nitelik ve ülke için yaptıkları değerlendirilirken "dönemin koşulları"nın dikkate alınması gereken yüce insan. ülkeyi işgalden kurtarmak ya da milli mücadele için milli bir bütünlük sağlamak, atatürk döneminde karizma ile olacak işler değildi. şüphesiz ki bunda insanlara verdiği güvenin ve ileri görüşlü olmasının katkısı da büyüktür. ancak, o zamanların manda yönetimlerinin sürdükleri sefaya sahip olmayan, savaş esnasında mermi bulmakta bile zorlanan bir ülkenin liderinin sorunu, karizmasını kenara bırakıp bir demokratik nizam oluşturmak değil, elinden ne geliyorsa yapıp refaha çıkmak ve egemenliğini korumaktır. evet, bunun için de ne gerekiyorsa yapmıştır. gerek milli mücadele dönemi olsun, gerekse cumhuriyetin ilk yılları olsun en iyi yönetim şeklini en doğru kararlarla almasını bilmiştir. bunun içindir ki, onun yüceliği ya da efsaneliği "karizma" gibi sıradan bir kelime ile ölçülemez. zira bu çok yüzeysel bir bakış açısı olur. çünkü onun komutanlık ve devlet adamlığı vasıfları çok daha önemli sıfatlara sahiptir. bu yüzden de her zaman ulu önder olarak kalmaya devam edecektir.

hic de objektif olmaksizin yazacagim yazdiklarimi zira mustafa kemal ataturk ile alakali objektif olabilmem mumkun degil.fakat $undan eminim ki gercekten objektif ve karalama amaci gutmeyen herkes yazdiklarima katilacaktir.

iddia $u.

mustafa kemal ataturk karizmatik bir liderdir.sonuna kadar katiliyorum.

karizmatik liderlerin yaptiklari saman alevi gibidir ve bir anda parlayarak bir anda sonerler.

hayir dalga gecmeyecegim, sadece du$unduklerimi yazacagim bu konu ile alakali.

mustafa kemal ataturk’te ki karizma nasil bir karizmadir da tum dunya tarafindan hasta adam olarak nitelendirilen bir imparatorluktan bugunun cumhuriyetini yaratabildi ve bu nasil bir karizmadir da vefatinda tum du$man ulkelerinin yoneticileri saygi duru$unda bulunarak mustafa kemal ataturk’un kaybini sadece turkiye cumhuriyeti icin degil tum dunya icin cok buyuk bir kayip oldugunu belirten yazilar yayinladilar?

evet karizmatik liderlerin yalakalari coktur da du$man ulkelerinin(bakin du$man ulkelerinin diyorum, sozde dost ulkelerden bahsemiyorum) idarecileri de mi yalaka oluverdiler o donemde.ve bu nasil bir karizmatik ba$aridir da mustafa kemal ataturk’ten sonra gelen hemen tum idareci memleketin soyunu sopunu yedi ta$ ustunde ta$ birakmadi da halen dimdik ayakta durabiliyor bu memleket?

hemen tum sava$ta en on cephede orduya komuta etmek karizmadan daha ziyade mangal gibi yurek ister beyler, karizma falan hikaye! kimse karizmatik bir lider olarak oturmaz ba$a, yaptiklarindan sonra kazanirsin karizma midir ne boksa.kalkip mustafa kemal’in dehasini "karizma lan bu" diye sinirlar kucumsersen o zaman sana "al okan bayulgen’i getir ba$a tum ulkelerin yoneticileri onunde egilsin o zaman?" derler.ne de olsa o da karizmatikmi$ degil mi?

en ilginci de mustafa kemal ataturk ve yonettigi ordu sayesinde bunlari yazabilecek ozgurluge sahipken halen onun yaptiklarini bir $ekilde kucumseme ve dar sinirlar icerisine hapsetme tela$idir.

ama alemin akillisi sizsiniz degil mi? yazdiklarinizi okuyup bir ki$i bile mustafa kemal ataturk hakkinda "lan acaba?" dese kar goruyorsunuz.eh eminim ki yazilan bir kac satir ile tereddute du$ebilecek kadar kor cahil insanlar varsa bu kitlede buyursunlar hayatlarini tereddutler uzerine kursunlar.bu kor ve gune$ gormemi$ zihniyete ne bizim ihtiyacimiz var ne de bu toplumun.

birçok yabancı gazetecinin gazetelerinde eli kanlı diktatör olarak bahsettiği, (aslında öledir veya değildir bişey sunmuyorum sadece yapıyorlar diyorum ki, bence de gerçeklikten uzaktır) ankara üniversitesi siyasal bilgiler fakültesinde bile, ekim gençliği tarafından "eli kanlı diktatör" afişi üniversitede asılı kalıp, yönetimin anca 24 saat sonra kaldırdığı bir liderdir atatürk.
yani,
herkes tarafından "yüce insan, süper ulu kişi" değildir, anlatmaya çalıştığım bu. zaten olamaz da. o yüzden bana "tüm dünyanın sevip sayıp övdüğü" tarzı şeylere gelmeyin.
yabancı adamın teki, türkiyeye geliyor, bakıyor herkes neredeyse tapıyor adama, e haliyle adam da "süper lider ulu insan" der, eşek değilse der, diktatör demez ya! nabza göre şerbet..


e peki madem herkes tarafından ulu insan atatürk, niye eli kanlı deniliyor türkiyenin en güzide üniversitesi öğrencileri tarafından? ha bütün dünya yanlış, bi siz doğrusunuz pardon.

ben yine de adil oluyorum. karizmatik lider dedik, yanlış mı dedik? değil mi? demokratik mi peki? hayır, demokratik de değil. ee neresi sorun?
ha bir de,
ermeniler de, kürtler de, eli kanlı diktatör olarak yad eder. sabetayistler ise, bizi sattı diye sevmez.

liderlerde bulunan en buyuk ozellik kendinden, hayatindan gozunu kirpmadan fedakarlik edebilmektir. kendini on plana koymaktir, korkmamaktir.

iste size bir ornek;

buyuk olmak icin hic kimseye dalkavukluk etmeyeceksin, hic kimseyi aldatmayacaksin, memleket icin gercek ulku ne ise onu gorecek, o hedefe yuruyeceksin. herkes sana karsi cikacaktir, herkes seni yolundan cevirmeye calisacaktir, fakat sen buna dayanikli olacaksin, onune sonu gelmeyen engeller cikacaktir. kendini buyuk degil; kucuk, zayif, kimsesiz ve aracsiz kabul edecek, kimseden yardim gelmeyecegine inanmis olarak bu engelleri asacaksin. bundan sonra da sana buyuksun derlerse bunu soyleyenlere guleceksin.

mustafa kemal ataturk

her milletin böyle bir insan’a ihtiyacı olduğunu düşündüğüm dünyaya gelmiş ender kişi

yaniliyor olabilirim.

hatirliyorum da ankara üniversitesi siyasal bilgiler fakültesinde yani o cok muazzam universitemizde bir zamanlar(yakin gecmi$ten bahsediyorum) ogrenciler okula giremez olmu$tu bir iki grup yuzunden.solcu ya da sagci akimin $iddetli gecimsizligi ve hatta daha da uc noktalara giderek bolucu orgut ba$ina lehte sloganlar sebebi ile inanilmaz cati$malar ya$anmi$ti.tum ankara üniversitesi siyasal bilgiler fakültesin ogrencilerini kapsamasa da aklimda boyle kara bir ani kalmi$.bu universitede olabilecek her $eye "mumkundur" gozu ile bakmam ondan olsa gerek.konu mustafa kemal ataturk ile alakali yazilan ve cizilen salakca $eyler bile olsa "mumkundur" demek geliyor icimden.turkiye’de binlerce insan toplanip ulu orta yerde(hatta istanbul’un gobeginde" abdullah ocalan leyhine sloganlar atip yuruyu$ yapabiliyorsa ve hatta bunlara bir de kimi beldelerin belediye ba$kanlari da katiliyorsa(yani devletin kendi oz kurumunun ba$kani diyorum) evet bu ulkede her $ey "mumkundur".mumkun olmayacak tek $ey bir avuc beyni yikanmi$ du$unce ozurlu ya$am formunu kanit olarak sunup "i$te boyledir mustafa kemal ataturk ama aslinda ben oyle demiyorum onlar diyorlar ben sadece onlarin soylediklerini soyluyorum" demektir.bu da mumkundur ama kimse sallamaz muhtemelen.misal ben sallamadim.illa bir $eyleri kanit gosterip "i$te boyledir mustafa kemal ataturk" diyeceksen o cok bahsettigin tarihi biraz daha inceleyip oralardan ornek vereceksin.bir avuc du$unce hurriyetine kavu$amami$ beyni daha cocuk ya$tan yikanmi$ capulcunun soylediklerini yahut yaptiklarini ornek gosterirsen insanlar agizlarini birakirlar gulmek icin muhtemelen ba$ka uzuvlarini kullanirlar.


yurda gelen bir turist etrafina bakacak ve kim neye saygi gosteriyorsa ona saygi gosterecek.e$ek degil ya, nabza gore $erbet.evet cok dogru.tipki dun ve bugun ingiliz askerlerin iran’da yaptiklari ve soyledikleri gibi.e$ek degiller ya, nabza gore $erbet.

e peki bir ulkenin(bir kelimesi sadece ornektir, her ulkenin dogru kelamdir) lideri oturdugu makamdan nicin "dunyanin en buyuk kaybidir" diye yazilar yayinlatir.adam o esnada turkiyede mi? yoo.yaymi$ kicini oturuyor kendi sinirlari icerisinde makam odasinda.got korkusundan mi "dunyanin en buyuk kaybidir" diyor? e yuh ama.binlerce kilometre menzilli nukleer fuzen mi var senin 1938 senesinde de adami makam odasinda vuracaksin.

e peki time dergisinn zoru ne? nicin hemen her sene yuzyilin adami olarak mustafa kemal ataturk secilir bu dergide?ha dur ben tahmin edeyim.dunyanin dort bir yanina yayilmi$ turkler oy veriyorlar bu $ekilde de mustafa kemal ataturk yuzyilin adami olarak seciliyor degil mi? ulan ne kudretli milletmi$iz biz yahu.

allaha$kina savunacaginiz veriler elle tutulur gozle gorulur olsun da zihnimizde "hassktr lan acaba?" durtusu uyansin.bir avuc universitelinin yaptiklari nedense bende lambaya konan sinek kadar bile bir etki yaratmadi.

tum dunyaya nasil bir önder, nasil bir yonetici olunacagini gostermis ve donemin guclu devletlerinin agzini bir karis actirarak ahanda biz buyuz! turkuz gururluyuz dememizi saglayan, turk insaninin medar-i iftiharidir. ulu onderimizdir.

bunlari biliyor musunuz?

dünya da basogretmen sifatli tek lider oldugunu,
bir geometri kitabi yazdigini ve ücgen, açi, dikdortgen gibi 48 tane geometri teriminin turkce isim babasinin bizzat mustafa kemal oldugunu,

norvecce de ataturk gibi olmak diye bir deyim oldugunu,

ataturk cicegi nin adini, cicegi bulan wanderbit universitesi profösörlerinden doktor kirk london in koydugunu ve bu cicegin tum dunya da bu isimle uretilip satildigini,

yunan baskomutani trikopis in, hic bir zorlama ve baski olmadan her cumhuriyet bayrami nda atinadaki turk buyuk elciligine giderek atatürk ün resminin önüne gectigini ve saygi durusunda bulundugunu,

kurtulus savasinda rutbe alan bir cok kadin askerimizin oldugunu, dünya tarihine gecen tek üsttegmenimiz üsttegmen kara fatma nin 700 erkek ve 43 kadindan olusan bir mufrezenin basina bizzat mustafa kemal tarafindan atandigini,

bir roportajda birlesmis milletlere üye olmayi dusunuyor musunuz? sorusuna

-sartlarimizi koyariz.. kabullerine bagli.. biz müracaat etmeyiz üye olmak icin, davet gelirse düsünürüz

dedigini ve bunun uzerine bm yasasinin degistirildigini üyelik icin davet edilen tek ülkenin türkiye oldugunu,

1938 de general mcarthur un en zor, en problemli, en buhranli doneminde, danisman senator ve bakanlarindan olusan 120 den fazla kisiye;

su anda hicbirinizi degil, buyuk istidadi ile mustafa kemal i gormek icin nelerimi vermezdim...dedigini,

1938 de atatürk ün ölümünde tahran gazetesinde yayinlanan bir siirde;

allah bir ulkeye yardim etmek, onun elinden tutmak isterse basina mustafa kemal gibi bir lider getirir ...dedigini,

1996 da haiti cumhur baskani vasiyetinde, mezar tasina yazilmasini istedigi metinde;

bütün ömrüm boyunca türkiyenin lideri mustafa kemal atatürk ü anlamis ve uygulamis olmaktan dolayi mutlu öldüm...yazdigini,

2000 de abd baskaninin milenyum mesajinda;

hic suphe yoktur ki milenyumun devlet adami mustafa kemal ataturk tur. cunku o yilin degil asrin lideri olmayi basarabilmis tek liderdir....denildigini,

2005 de amerikanin en onemli ekonomistlerinden birisinin önerisinin;

türkiye ekonomiyle savasta bir tek ataturk u ornek alsin yeter...oldugunu,

2006 da ise ab uyum yasalari bahanesiyle devlet dairelerinden atatürk resimlerinin kaldirilmasinin istendigini.

biliyor musunuz???

simdii;

(bkz: tehlikenin farkinda misiniz)

ataturk un ilk ve tek aski kimdir? sorusu soruldugunda verilecek yanitlara kulak verdigimizde buyuk bir yanilgiyla latife hanim soyleyenleri aydinlatmak adina tarihi belgelere dayanan bir gercegi soyleyelim.

mustafa kemal ataturk un ilk ve tek aski, hatta bu ugurda ulkesine donmeyi rededebilecek kadar gozunu kararttigi kisi; ataturk un saraydan uzaklastirilmak icin askeri atese olarak gonderildigi o donemki bulgaristan da yasayan ve bulundugu bolgede ust duzey bir diplomat in kizi dmitrina dir. oyleki ona olan askini saklamasina ragmen her firsatta verilen davetlere yanlizca onu gorebilmek onunla dans edebilmek ve bir iki cift laf edebilmek icin gittigi bilinmektedir. o donemde fransizcasini ilerlettigi ve aslinda kuracagi yeni bir ulkenin temellerini atarken karsisina cikan dmitrina yuzunden bircok seyden vazgececek duruma gelmistir. oyleki arkadaslariyla mektuplarinda gunumuz meali ile soyle demektedir;

sevgili ___, ben asik oldum , geri donmeyi dusunmuyorum v.s.

arkadasindan gelen cevap ise oglum manyak misin? ne aski kalk gel devrim yapicaz sen nelerden bahsediyorsun?

bunun uzerine ataturk cok fazla dusunur ve hayatinda tek asik oldugu kisiyi birakarak ulkesine geri doner ama bu vazgecis hic kolay olmamistir yillar sonrasinda latife hanimi bile dmitrina yi sevdigi gibi asla sevmemistir. yillar gecer bambaska seyler yasar ama ataturk hicbir zaman dmitrina yi unutamaz.

nerden bildigime gelince mithat bereket ile rahmetli fikret kizilok un beraber hazirladigi bir belgeselde yer almistir bu konu ve tarihi belgelere dayanan hazirlanmasi uzun suren bir belgeseldir, herhangi bir sekilde bu belgeseli bulamazsiniz. mithat bereket cagrildigi konferanslarda bu belgeseli paylasmaktadir ama bu belgeselin gun yuzune cikaralicaginin bilgisini bizzat kendisi vermistir.

bu bilgilerde hatalarim olabilir.ama cok buyuk yanilgilar icermemektedir.umarim bu belgeseli herkes izleme sansi bulabilir.

(bkz: turk olmaktan gurur duyma nedenleri)

atatürk demokrat değildir görüşüne sonuna kadar karşıyım.çünkü olağan üstü haller olağan üstü eylemleri gerektirir.lafı evelemeden pratikte başka bir alandan örnekleme yaparak anlatmaya çalışıyım.

şimdi 1-0 yeniliyorsunuzdur.ne yapsanız o beraberliği getirecek ve sonrasında galibiyeti getirecek golü bulamazsınız.takım arkadaşlarının da gözleri artık 10 numaradadır.o 10 numara topu alır. bir,iki,üç kişiyi çalımlar.kale önünde boşta arkadaşı vardır ama insiyatif insanıdır,başka şans yoktur ve topu kendisi takar 90’a. sergen’in böyle bir golü vardı fener’e attığı.

atatürk’ün cumhuriyet kurulana kadar ve sonrasında yaptığı bundan ibaretti.bizi öne geçirene kadar,maçı garantiye alana kadar oyunu kendisi kurdu,kaleye şutları çekti.iyi ki de öyle yaptı.yoksa biz o maçtan 5 fark yiyip çıkmış birbimizi suçluyor ve "senin yüzünden oldu, o kötüydü,bu kötüydü" diyor olacaktık.şimdi onun zamanında aldığı insiyatifler sayesinde ideal olmasa da kendini geliştirmeye çabalayan bir demokrasimiz var.

atatürk hakkında "eli kanlı" diye bir pankart ankara siyasal’da 24 saat asılı durmuş deniliyor.ben de bir mülkiyeli’yim ve 3 sene boyunca böyle bir şeye rastladım.

bilen bilir mülkiye’de her yer bildiriler,yazılar,pankartlarla doludur.bunların içinde kürtçe yazılar da çoktur ki normal olarak çok az kişi bunu anlayabilir.muhtemelen böyle bir şey olmuştur ve 24 saat olayı da abartılıdır.

mülkiye bu ülkenin en vatansever bürokratlarını,bakanlarını yetiştirmiş bir okuldur.memleket meselelerindeki hassaiyeti her olayda ağır basar.emin olun atatürk için böylesine ağır bir iafdeyi gören herhangi bir mülkiyeli o afişi yere indirmek için bir saniye tereddüt etmez.bu işi yapan bir iki serseri çapulcudan başkası değildir.onların bile okuldan olduğunu söylemek çok güç,zira elini kolunu sallayan okula giriyor.

kanımca yukarıda oturmuş belki de umutla bize bakıyor belki de söyleniyor olanlara.ne dediği belirsiz mırıldanıyor işte galiba.kubilay zamanında biz asmadık mı bunları diyor belki de sinirleniyor çünkü asılanlar türemiş,meclise bile girmiş, etraftalar hortlamışlar türkiye’ye demorkrasi getirceklermiş.atam gülme şaka değil harbi ya.

belki 1938 den bu yana kendisini gururlandiracak bir $eyler yapmadik, yapamadik.oysa bugun bulundugu yerden bizleri izliyorsa, en azindan bugun izliyorsa eminim ki yarattigi eseriyle gurur duyuyordur.

zaten umarim ilk defa bugun bizi izliyordur.

cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder.. devrinin bir numarali askeri ve sonra inklapcisi..

fakat tek talihsizligi sudur ki türkiyede ateist ve sahtekar kesimin kendilerini kemalist atatürkcü ilan edip bu büyük ismin artkasina saklanarak ülkenin inancli kesimine atatürk üzerinden saldirmalari ve bu yüzden bu halk katmanlari arasinda olusan atatürk düsmanligi.
kemalist-atatürkcü sifatiyla ortada dolasanlara bakiyorum ya ateist ya baykal gibi kavgaci suratsiz ya da sahtekar.

dindar değil, dinci insanlar tarafından sevilmeyen büyük insandır. dini sömürmek isteyip onun ilkeleri yüzünden istedikleri gibi sömüremeyenler onu sevmez. hristiyan, müslüman, yahudi veya ateist olmak onu sahiplenmeyi gerektirmez. o din ya da dinsizlik üzerinden sömürülmekte istemez. o’nu sevmek için insan olmak yeterlidir.