cogunuz tanimazsiniz bilmezsiniz bu adami cok yuksek ihtimalle ama bir donem turkiye'nin en zengin adamiydi sabanci ile birlikte. asagida bir videosu var, ugur dundar'in yonettigi bir sohbet programinda kendisi ve sabanci birlikte. ozellikle agaoglu izlesin isterim mumkunse, zengin olup mutevazi olmak nedir ogrenmis olur belki.
vehbi koç
(bkz: semahat sevim arsel)
vehbi koç, 1901 doğumlu iş adamı ve hayırsever. temelleri 1927ye dayanan koç holdingin kurucusu ve birçok alanda türkiyede ilkleri gerçekleştirmiş bir duayen olan vehbi koç, türkiyenin en zengin iş adamıydı.
ahmet vehbi koç, 20 temmuz 1901de koçzade hacı mustafa efendi (1874-1928) ve kütükçüzade hacı rıfat efendinin kızı fatma hanımın (ölümü 1963) çocukları olarak ankaranın çoraklık semtinde dünyaya geldi. baba tarafından üç asırlık, anne tarafından hacı bayram-ı veli sülalesine dayanan altı asırlık bir aileden gelen koç, 1906 yılında 5 yaşındayken hacı bayram camiinin bitişiğindeki mahalle mektebi topal hoca mektebine başladı ama sonra 1908den itibaren hacı bayram camiinin yanındaki kiralık bir evde faaliyet gösteren 5 yıllık ilkokula devam etti.
1914te taş mektep diye anılan ve binası şimdiki tıp fakültesi ihtisas hastanesinin bulunduğu yerde olan ankara idadisine giren koç, 15 yaşındayken idadiyi bitirmeden tasdikname aldı. vehbi koçun okul idaresine tasdikname almak için verdiği dilekçe şöyleydi:
maişetimi temin etmek için mektebimi terk etmek mecburiyetinde kaldım. lazım gelen tasdiknamenin verilmesini rica ederim. ahmet vehbi
1917de dedesiyle ve babasıyla görüşerek esnaflığa başlayan koç, karaoğlan caddesinde oturdukları evin altındaki dükkan, bir sandık ayakkabı lastiği, bir sandık şeker, bir kaç teker kaşar peyniri, zeytin, makarna gibi mallarla bakkal dükkanı haline getirdi ve üzerine koçzade hacı mustafa rahmi tabelası kondu. 1920 yılına gelindiğinde kurtuluş savaşının başlamasıyla, 19 yaşında müsahhih yardımcısı olarak büyük millet meclisi matbaasında cevat fehmi başkutun yanında çalışmaya başladı fakat 1921 yılında muhafız kıtası kumandanı ismail hakkı beyin (tekçe) matbaa yöneticilerine bir meseleden dolayı kızması nedeniyle, diğer matbaa işçileriyle birlikte askere sevk edildi. vehbi koç, muhafız kıtasında 1.5 yıl sürecek askerlik görevine başladı.
1926da ailesinin, teyzesinin kızı sadberk aktarla evlendirilmesine karar vermesi üzerine 1927 yılında ankaralı tüccar sadullah aktarın kızı sadberk hanımla evlendi. babasının dükkanı vehbi koçun üzerine devretmesi üzerine koçzade ahmet vehbi ismiyle ankara ticaret odasına kaydoldu. 1928de ankara ticaret odası ikinci başkanı olan koçun, aynı yıl içerisinde babası hacı mustafa rahmi bey, 54 yaşında vefat etti.
1928de ford ve standard oil (mobil) şirketlerinin ankara temsilciliklerini alan koç, 1931de ilk avrupa seyahatine çıktı. pheste, viyana, berlin ve parisi gördü. babasının ve kayınpederinin genç denilecek yaşlarda kalp rahatsızlığından ölmelerinden çok etkilen koç, pariste devrin tanınmış kalp doktoru dr. vacqueze muayene oldu. dr. vacquezin, henüz 30 yaşındaki vehbi koçu kalbinin sağlam olduğunu söylemesiyle rahatladı fakat 1935te kız kardeşi zehra kütükçünün kocası halim beyin çok genç yaşta vefat etmesi üzerine yine evhama kapıldı ve viyanada ünlü doktor epingere muayene oldu. doktorun, açık hava ve spor tavsiye edip, ata binmesinin ona iyi geleceğini söylemesi üzerine, bu spora başlayan ve kısa sürede at sporunun faydasını gören koç, işi atçılığa, yarışçılığa kadar götürdü. misket ve kamelya isimli atlarıyla koşuculuk yaptı. fakat işe kendisini tam veremediği için 14 bin lira zararla atları elden çıkardı.
1934 yılında sanayi alanında ilk teşebbüsünü yapan koç, haliç sütlücede hovagimyan biraderlerin boru fabrikasına ortak oldu. ancak hesaplar iyi yapılmadığı için iş battı. vehbi koç, bu tür bir kaç tecrübeden sonra şu karara vardı:
başkalarının kurduğu işe ortak olmam. kendi kurduğum işe ortak ararım.
1937de istanbulda ilk şubesini açan koç, fermencilerde 100 bin lira sermayeli vehbi koç ve ortakları kollektif şirketini faaliyete geçirdi. kendi sahalarında işi çok iyi bildiğine inandığı emin güraç, israil anastasyan ve isak altabefi, şirkete ortak aldı ve bu ortaklık 1954e kadar sürdü.
1938de ise şahıs şirketlerinin uzun ömürlü olmadığını gördü ve sermayesi 300 bin lira olan koç ticaret anonim şirketini kurarak, müesseseleşme yolunda önemli bir adım attı. (bu dönemde bir cumhuriyet altını 11 lira 12 kuruştur). şirketin ilk genel müdürlüğüne iş bankası genel müdür yardımcılığından ayrılan fazıl özişi getirdi.
1944de ilk otomobil ticaret şirketi olan motor ticareti kuran vehbi koç, 1945 yılında ikinci dünya savaşı sonrası ticarette öncelik kazanmak için, new yorkta ram commercial corporation adıyla bir şirket kurdu ve başına vecihi karabayoğlunu getirdi. amerikada koç ticaret adına genel electric, u.s. rubber, oliver, burroughs, york gibi önemli şirketlerin temsilcilikleri alındı. amaç, amerikaya mal almaya gelen resmi heyetlere mal satmak, danışmanlık yapmaktı fakat umulan sonuç alınamadığı için ram commercial corporation 1954te kapandı.
1946da ilk amerika seyahatine çıkan vehbi koç, 52 gün kaldığı bu yeni dünyadan oldukça etkilendi. işadamlarının zamanı nasıl kullandıklarını, iş görüşmelerini nasıl yaptıklarını gören koç, ampul fabrikası için genel electrici ikna etti. (1948de general electric ortaklığıyla ilk ampul fabrikasını kuruldu.) iş görüşmelerinin yanında sağlığını da ihmal etmedi, ford hospitalde ve chicagodaki ünlü mayo clinicte kontrolden geçti.
vehbi koç, 1947de ankara oksijen şirketini kurarak kendi sermayesiyle giriştiği ilk sanayi teşebbüsünü gerçekleştirdi. 1951de ise ilk büyük sosyal yardımını gerçekleştirerek ankara üniversitesi vehbi koç öğrenci yurdunu yaptıran koç, aynı yıl belçikada bir otomobil kazası geçirdi ve hafif yaralandı.
1954de yılında birçok yatırıma imza atan koç, bozkurt mensucat, kavel, türk demirdöküm ile türkay fabrikaları kuruldu ve arçelikin temellerini atan erol isimli şirket oluşturuldu. (bozkurt mensucat tekstil alanında, türk demirdöküm ilk radyatörleri ve daha sonra da otomotiv endüstrisi için dökme parçaları üretmek alanında faaliyet gösterdi. arçelik fabrikası ise başlangıçta madeni büro eşyası imal ederken, daha sonra buzdolabı, çamaşır makinası, termosifon üretmeye başladı.) 1956da ise ilk turizm yatırımını, divan otelini kurarak gerçekleştirdi. divan oteli, eylül 1955te tam açılışı yapılmadan dünya para fonu kongresinin delegelerini ağırlamak üzere hükümetin emrine verildi.
1958 yılında eşi sadberk hanım ile birlikte hacca giden koç, 1960da dp iktidarının baskısıyla, müdafaa-i hukuk devrinden beri kayıtlı bulunduğu cumhuriyet halk partisinden istifa etti ama demokrat partiye girmeyi reddetti.
1961de ilk olarak gazsan a.ş. adıyla kurulan ve 1963 yılında aygaz adını alan şirketi kurdu. sıvılaştırılmış petrol gazı (lpg) temini, depolaması ve dağıtımında öncü oldu ve bu sayede türk halkı sıvılaştırılmış petrol gazını ilk defa aygaz ile tanımış oldu. vehbi koç 1963te, şirket sermayesinin %10u oranında aygaz hissesinin şirket çalışanlarına verilmesini onayladı ve aygaz, çalışanlarını şirkete ortak yaptı. 1962de ise türkiyenin ilk traktör fabrikası türk traktörü kurarak, traktör imalatına geçti.
1963 yılında kurumsallaşma yolunda çok önemli bir adım atarak koç holdingi kurdu. şirketler daha fazla büyümeden temelini sağlamlaştırmak, şirketlerin birbiriyle bağlantısını güçlendirmek, modern yönetim prensipleriyle yönetilmelerini ve en önemlisi sürekliliklerini sağlamak istiyordu. aynı yıl, annesi fatma hanım vefat etti.
1964de türkiyenin ilk kablo fabrikası olan türk siemens, alman siemens firmasının ortaklığıyla hayata geçti. 1965de ise izocamı koç topluluğuna dahil edildi ve elektrik motoru ve kompresör üretecek olan türk elektrik şirketi, general electric ile ortak olarak kuruldu.
vehbi koç, 1966 yılında 60 yıllık bir rüyasını gerçekleşti ve ilk türk otomobili anadol piyasaya çıktı. hükümetin, 26.800 liradan satılmasına izin verdiği anadol, maliyeti düşürebilmek için plexiglass-cam elyafından üretildi. aynı yıl bekoteknik, beldesan, otoyol, tekiz ve sedko tesisleri koç topluluğuna katıldı ve otoyol, fiat lisansıyla düz treyler için çekici yapımına başladı. 1968e gelindiğinde ise otomobil konusunda türkiyenin en köklü ve büyük yatırımını gerçekleştirdi ve bursada fiat lisansıyla otomobil üretecek olan tofaş fabrikası, italyanlarla ortak olarak kuruldu. tofaş, 1972de murat 124 marka otomobilleri üretti.
1967de uzun yıllar projelendirdiği tarımsal yatırım düşüncesini hayata geçirdi ve tat fabrikası konserve imalatına başladı. büro eşyası yapımı için bürosan kuruldu. türk eğitim vakfının kuruluşuna öncülük etti. (vakfın kuruluşu için 205 kişi biner lira verdi.) istanbul amiral bristol (amerikan) hastanesi, vehbi koç kobalt pavyonu hizmete girdi. bu dönemde attan düşen vehbi koçun, sol kolu üç yerden kırıldı ve bu yüzden at sporunu bıraktı. aynı yıl eskişehir anadolu üniversitesi vehbi koç kitaplık ve araştırma tesisi çalışmaya başladı. ayrıca odtü vehbi koç öğrenci yurdu açıldı ve 1969da uzun yıllar uğraş verdiği vakıflaşma, yasal düzenlemelerin yapılmasıyla gerçekleşti ve vehbi koç vakfını kurdu.
1970 yılı koç grubu için ekonomik ve ticari alanda büyük adımların atıldığı bir yıl oldu ve ilk önce türkiyenin ilk merkezi ihracat organizasyonunu sağlayan ram dış ticaret şirketi kuruldu. ardından türk özel sektörünün uzun vadeli çalışmaya yönelik ilk şirket planlama bölümü koç holding bünyesinde kuruldu. kibrit ve orman ürünleri imalatı için kav kuruldu. otomotiv sanayi için elektrik donanımı üretecek mako, topluluğa dahil oldu. 1972de ticari soğuk hava dolapları yapacak olan mesan kuruldu. 1973de koç yatırım ve sanayi mamülleri pazarlama a.ş.nin yüzde 56sı halka açıldı. şirket yaklaşık 9.000 ortaklı kuruluş haline geldi. aynı yıl vehbi koçun eşi sadberk hanım vefat etti.
1974de migros gıda mağazaları zinciri koç holdinge dahil oldu. aynı yıl vehbi koç, federal almanya cumhuriyeti liyakat nişanı büyük haç rütbesine layık görüldü.
1975de koç otomotiv araştırma bölümü yeniden düzenlenip geliştirilerek arge adını aldı. böylece özel sektörün ilk araştırma ve geliştirme bölümü doğdu. 1976da ise sarıyer vehbi koç vakfı lisesi hizmete girdi. 1979 yılında fransız sermayesiyle işbirliğinin adımı atıldı. peugot marka araç üretmek için karsan kuruldu.
vehbi koç, 1980de eşinin vasiyetini yerine getirerek sadberk hanım müzesini hizmete soktu. türkiye2nin ilk özel müzesinde, sadberk koçun hayatı boyunca biriktirdiği türk ve anadolu kültürü sanat eserleri ve sonradan alınmış eserler sergilenmeye başlandı. 1982 yılında ise türkiyenin işyerinde eğitim veren ilk yönetim çalışmaları merkezi kogem kuruldu ve kurslara başladı.
1983de 1.uluslararası altın merküri ödülü alan vehbi koç, 1984 yılında koç holding idare meclisi başkanlığını oğlu rahmi koça devrederek, aktif olarak yönetimden çekildi fakat koç holding şeref başkanı olarak çalışmalarını sürdürdü ve zamanın büyük bölümünü vakıf ve hayır işlerine yönlendirdi. aynı yıl kendisine anadolu üniversitesi tarafından fahri işletme doktoru ünvanı verildi. fahri galatasaraylılık ünvanı aldı. yüksekova hemşerilik belgesi aldı.
1984te mareti kuran koç, fordla 60 yıla yaklaşan birlikteliğin sonucu olarak, türkiyenin ilk ford otomobil üretimini başlattı. ford taunus piyasaya sunuldu. aynı yıl eğitim yardımları dolayısıyla cumhurbaşkanlığınca takdirname verildi. koç şirketleri, istanbul şehrine etiler-ulus üstgeçidini (koç köprüsü) yaptırarak hediye etti. trafik kazaları ve 1. basamak tedavi hizmetleri ünitesi hizmete girdi. öncülüğüyle türkiye aile sağlığı ve planlaması vakfı kuruldu. tugev turizm geliştirme ve eğitim vakfı kuruldu. 1986da american express company ortaklığıyla koç-amerikan bank kuruldu. 1993de ise koç-amerikan banktaki amerikan express company hisseleri satın alınarak, banka koçbank oldu.
vehbi koç, 1987 yılında milletlerarası ticaret odası tarafından, yılın işadamı ödülüne layık görüldü. hindistanın merkezi yeni delhideki törende ödülü hindistan başbakanı rajiv ghandi verdi. uluslararası ticaretin nobel�i sayılan ödül, yurtiçi ve dışında büyük yankılar uyandırdı.
1988de koç özel lisesini kurdu ve ilk mezunlarını 1992 yılında veren lise, kâr amacı gütmeyen bir eğitim kurumu olarak, başarılı öğrencilere de burs vermeye başladı. 1993de ise koç üniversitesi türkiyenin ikinci özel üniversitesi olarak öğretim hayatına başladı.
1994 yılında birleşmiş milletler dünya nüfus planlaması ödülü, türkiye aile sağlığı ve planlaması vakfı adına vehbi koça verildi. koç, ödülünü 14 haziran 1994 tarihinde cenevrede düzenlenen törenle, birleşmiş milletler genel sekreteri boutros boutros ghaliden aldı. 1996da ise kendisine türk demir ve çelik döküm sanayicileri derneği tarafından onur üyeliği ve şeref plaketi verildi.
rahmi koç (1930), semahat arsel (1928), sevgi gönül (1938) ve suna kıraç (1941) isimlerinde dört çocuk sahibi olan vehbi koç, bayram tatilini geçirmek üzere gittiği antalyada 25 şubat 1996da akşam saatlerinde migros mağazasını gezdi ve yeni projelerle ilgili bilgiler aldı. aynı akşam talya oteline döndükten sonra fenalaştı ve saat 18:332de yaşama veda etti.
vehbi koçun vefatının ardından aydın boysanın kendisiyle ilgili kaleme aldığı bir anısı şöyledir:
iradesine hep hayran kaldım
sayın vehbi koç ile ilişkimiz 1954 yılında başladı. demek ki, 40 yılı bulmuşuz. dile kolay. ben o zaman genç bir adamdım. vehbi bey ise orta yaşlı, ama yine de çok ünlü bir kişiydi.
o günlerden beri neler geçti diye düşünüyorum da, tek cümlelik bir özet yapabileceğimi anlıyorum: ben yaşlı bir adam oldum, vehbi bey ise orta yaşta kaldı.
sayın vehbi koç ile 40 yıl sürebilmiş bir ilişkiden, bazı sonuçlar çıkarmamak mümkün değil. eminim ki, kendisi bütün ömrümde programlı yaşayabilme başarısını göstermiştir. zorunlu esneklikler bile, program kavramının ilkeleri içinde yapılmıştır.
herkese eşit dağıtılmış zaman hazinesini kullanmayı çok iyi bilir. isterse tatilde olsun, randevularına dakikasında gelirdi. kişisel olarak benim de programlı yaşayabilme çabalarımda, vehbi bey görgüsünün önemli katkısı vardı.
ancak, vehbi beyden bile hiç öğrenemediğim bir meziyet, ölçülü yaşama başarısıdır. vehbi bey ne kadar ölçülü ise, ben o kadar ölçüsüzüm. özellikle sofrada... kadeh içeriği tüketiminde. kendisinin sağlık şartlarına kesinlikle uygun ölçülü yaşama iradesine, ben hep hayran kaldım. o da benim ölçüsüzlüğüme hep hayran kaldı.
vehbi koçun 1973de kaleme aldığı ve o yıla kadar yaşadıklarını, tecrübelerini anlattığı hayat hikayem ve 1987de kaleme aldığı hatıralarım görüşlerim öğütlerim isimli iki kitabı bulunmaktadır.
ahmet vehbi koç, 20 temmuz 1901de koçzade hacı mustafa efendi (1874-1928) ve kütükçüzade hacı rıfat efendinin kızı fatma hanımın (ölümü 1963) çocukları olarak ankaranın çoraklık semtinde dünyaya geldi. baba tarafından üç asırlık, anne tarafından hacı bayram-ı veli sülalesine dayanan altı asırlık bir aileden gelen koç, 1906 yılında 5 yaşındayken hacı bayram camiinin bitişiğindeki mahalle mektebi topal hoca mektebine başladı ama sonra 1908den itibaren hacı bayram camiinin yanındaki kiralık bir evde faaliyet gösteren 5 yıllık ilkokula devam etti.
1914te taş mektep diye anılan ve binası şimdiki tıp fakültesi ihtisas hastanesinin bulunduğu yerde olan ankara idadisine giren koç, 15 yaşındayken idadiyi bitirmeden tasdikname aldı. vehbi koçun okul idaresine tasdikname almak için verdiği dilekçe şöyleydi:
maişetimi temin etmek için mektebimi terk etmek mecburiyetinde kaldım. lazım gelen tasdiknamenin verilmesini rica ederim. ahmet vehbi
1917de dedesiyle ve babasıyla görüşerek esnaflığa başlayan koç, karaoğlan caddesinde oturdukları evin altındaki dükkan, bir sandık ayakkabı lastiği, bir sandık şeker, bir kaç teker kaşar peyniri, zeytin, makarna gibi mallarla bakkal dükkanı haline getirdi ve üzerine koçzade hacı mustafa rahmi tabelası kondu. 1920 yılına gelindiğinde kurtuluş savaşının başlamasıyla, 19 yaşında müsahhih yardımcısı olarak büyük millet meclisi matbaasında cevat fehmi başkutun yanında çalışmaya başladı fakat 1921 yılında muhafız kıtası kumandanı ismail hakkı beyin (tekçe) matbaa yöneticilerine bir meseleden dolayı kızması nedeniyle, diğer matbaa işçileriyle birlikte askere sevk edildi. vehbi koç, muhafız kıtasında 1.5 yıl sürecek askerlik görevine başladı.
1926da ailesinin, teyzesinin kızı sadberk aktarla evlendirilmesine karar vermesi üzerine 1927 yılında ankaralı tüccar sadullah aktarın kızı sadberk hanımla evlendi. babasının dükkanı vehbi koçun üzerine devretmesi üzerine koçzade ahmet vehbi ismiyle ankara ticaret odasına kaydoldu. 1928de ankara ticaret odası ikinci başkanı olan koçun, aynı yıl içerisinde babası hacı mustafa rahmi bey, 54 yaşında vefat etti.
1928de ford ve standard oil (mobil) şirketlerinin ankara temsilciliklerini alan koç, 1931de ilk avrupa seyahatine çıktı. pheste, viyana, berlin ve parisi gördü. babasının ve kayınpederinin genç denilecek yaşlarda kalp rahatsızlığından ölmelerinden çok etkilen koç, pariste devrin tanınmış kalp doktoru dr. vacqueze muayene oldu. dr. vacquezin, henüz 30 yaşındaki vehbi koçu kalbinin sağlam olduğunu söylemesiyle rahatladı fakat 1935te kız kardeşi zehra kütükçünün kocası halim beyin çok genç yaşta vefat etmesi üzerine yine evhama kapıldı ve viyanada ünlü doktor epingere muayene oldu. doktorun, açık hava ve spor tavsiye edip, ata binmesinin ona iyi geleceğini söylemesi üzerine, bu spora başlayan ve kısa sürede at sporunun faydasını gören koç, işi atçılığa, yarışçılığa kadar götürdü. misket ve kamelya isimli atlarıyla koşuculuk yaptı. fakat işe kendisini tam veremediği için 14 bin lira zararla atları elden çıkardı.
1934 yılında sanayi alanında ilk teşebbüsünü yapan koç, haliç sütlücede hovagimyan biraderlerin boru fabrikasına ortak oldu. ancak hesaplar iyi yapılmadığı için iş battı. vehbi koç, bu tür bir kaç tecrübeden sonra şu karara vardı:
başkalarının kurduğu işe ortak olmam. kendi kurduğum işe ortak ararım.
1937de istanbulda ilk şubesini açan koç, fermencilerde 100 bin lira sermayeli vehbi koç ve ortakları kollektif şirketini faaliyete geçirdi. kendi sahalarında işi çok iyi bildiğine inandığı emin güraç, israil anastasyan ve isak altabefi, şirkete ortak aldı ve bu ortaklık 1954e kadar sürdü.
1938de ise şahıs şirketlerinin uzun ömürlü olmadığını gördü ve sermayesi 300 bin lira olan koç ticaret anonim şirketini kurarak, müesseseleşme yolunda önemli bir adım attı. (bu dönemde bir cumhuriyet altını 11 lira 12 kuruştur). şirketin ilk genel müdürlüğüne iş bankası genel müdür yardımcılığından ayrılan fazıl özişi getirdi.
1944de ilk otomobil ticaret şirketi olan motor ticareti kuran vehbi koç, 1945 yılında ikinci dünya savaşı sonrası ticarette öncelik kazanmak için, new yorkta ram commercial corporation adıyla bir şirket kurdu ve başına vecihi karabayoğlunu getirdi. amerikada koç ticaret adına genel electric, u.s. rubber, oliver, burroughs, york gibi önemli şirketlerin temsilcilikleri alındı. amaç, amerikaya mal almaya gelen resmi heyetlere mal satmak, danışmanlık yapmaktı fakat umulan sonuç alınamadığı için ram commercial corporation 1954te kapandı.
1946da ilk amerika seyahatine çıkan vehbi koç, 52 gün kaldığı bu yeni dünyadan oldukça etkilendi. işadamlarının zamanı nasıl kullandıklarını, iş görüşmelerini nasıl yaptıklarını gören koç, ampul fabrikası için genel electrici ikna etti. (1948de general electric ortaklığıyla ilk ampul fabrikasını kuruldu.) iş görüşmelerinin yanında sağlığını da ihmal etmedi, ford hospitalde ve chicagodaki ünlü mayo clinicte kontrolden geçti.
vehbi koç, 1947de ankara oksijen şirketini kurarak kendi sermayesiyle giriştiği ilk sanayi teşebbüsünü gerçekleştirdi. 1951de ise ilk büyük sosyal yardımını gerçekleştirerek ankara üniversitesi vehbi koç öğrenci yurdunu yaptıran koç, aynı yıl belçikada bir otomobil kazası geçirdi ve hafif yaralandı.
1954de yılında birçok yatırıma imza atan koç, bozkurt mensucat, kavel, türk demirdöküm ile türkay fabrikaları kuruldu ve arçelikin temellerini atan erol isimli şirket oluşturuldu. (bozkurt mensucat tekstil alanında, türk demirdöküm ilk radyatörleri ve daha sonra da otomotiv endüstrisi için dökme parçaları üretmek alanında faaliyet gösterdi. arçelik fabrikası ise başlangıçta madeni büro eşyası imal ederken, daha sonra buzdolabı, çamaşır makinası, termosifon üretmeye başladı.) 1956da ise ilk turizm yatırımını, divan otelini kurarak gerçekleştirdi. divan oteli, eylül 1955te tam açılışı yapılmadan dünya para fonu kongresinin delegelerini ağırlamak üzere hükümetin emrine verildi.
1958 yılında eşi sadberk hanım ile birlikte hacca giden koç, 1960da dp iktidarının baskısıyla, müdafaa-i hukuk devrinden beri kayıtlı bulunduğu cumhuriyet halk partisinden istifa etti ama demokrat partiye girmeyi reddetti.
1961de ilk olarak gazsan a.ş. adıyla kurulan ve 1963 yılında aygaz adını alan şirketi kurdu. sıvılaştırılmış petrol gazı (lpg) temini, depolaması ve dağıtımında öncü oldu ve bu sayede türk halkı sıvılaştırılmış petrol gazını ilk defa aygaz ile tanımış oldu. vehbi koç 1963te, şirket sermayesinin %10u oranında aygaz hissesinin şirket çalışanlarına verilmesini onayladı ve aygaz, çalışanlarını şirkete ortak yaptı. 1962de ise türkiyenin ilk traktör fabrikası türk traktörü kurarak, traktör imalatına geçti.
1963 yılında kurumsallaşma yolunda çok önemli bir adım atarak koç holdingi kurdu. şirketler daha fazla büyümeden temelini sağlamlaştırmak, şirketlerin birbiriyle bağlantısını güçlendirmek, modern yönetim prensipleriyle yönetilmelerini ve en önemlisi sürekliliklerini sağlamak istiyordu. aynı yıl, annesi fatma hanım vefat etti.
1964de türkiyenin ilk kablo fabrikası olan türk siemens, alman siemens firmasının ortaklığıyla hayata geçti. 1965de ise izocamı koç topluluğuna dahil edildi ve elektrik motoru ve kompresör üretecek olan türk elektrik şirketi, general electric ile ortak olarak kuruldu.
vehbi koç, 1966 yılında 60 yıllık bir rüyasını gerçekleşti ve ilk türk otomobili anadol piyasaya çıktı. hükümetin, 26.800 liradan satılmasına izin verdiği anadol, maliyeti düşürebilmek için plexiglass-cam elyafından üretildi. aynı yıl bekoteknik, beldesan, otoyol, tekiz ve sedko tesisleri koç topluluğuna katıldı ve otoyol, fiat lisansıyla düz treyler için çekici yapımına başladı. 1968e gelindiğinde ise otomobil konusunda türkiyenin en köklü ve büyük yatırımını gerçekleştirdi ve bursada fiat lisansıyla otomobil üretecek olan tofaş fabrikası, italyanlarla ortak olarak kuruldu. tofaş, 1972de murat 124 marka otomobilleri üretti.
1967de uzun yıllar projelendirdiği tarımsal yatırım düşüncesini hayata geçirdi ve tat fabrikası konserve imalatına başladı. büro eşyası yapımı için bürosan kuruldu. türk eğitim vakfının kuruluşuna öncülük etti. (vakfın kuruluşu için 205 kişi biner lira verdi.) istanbul amiral bristol (amerikan) hastanesi, vehbi koç kobalt pavyonu hizmete girdi. bu dönemde attan düşen vehbi koçun, sol kolu üç yerden kırıldı ve bu yüzden at sporunu bıraktı. aynı yıl eskişehir anadolu üniversitesi vehbi koç kitaplık ve araştırma tesisi çalışmaya başladı. ayrıca odtü vehbi koç öğrenci yurdu açıldı ve 1969da uzun yıllar uğraş verdiği vakıflaşma, yasal düzenlemelerin yapılmasıyla gerçekleşti ve vehbi koç vakfını kurdu.
1970 yılı koç grubu için ekonomik ve ticari alanda büyük adımların atıldığı bir yıl oldu ve ilk önce türkiyenin ilk merkezi ihracat organizasyonunu sağlayan ram dış ticaret şirketi kuruldu. ardından türk özel sektörünün uzun vadeli çalışmaya yönelik ilk şirket planlama bölümü koç holding bünyesinde kuruldu. kibrit ve orman ürünleri imalatı için kav kuruldu. otomotiv sanayi için elektrik donanımı üretecek mako, topluluğa dahil oldu. 1972de ticari soğuk hava dolapları yapacak olan mesan kuruldu. 1973de koç yatırım ve sanayi mamülleri pazarlama a.ş.nin yüzde 56sı halka açıldı. şirket yaklaşık 9.000 ortaklı kuruluş haline geldi. aynı yıl vehbi koçun eşi sadberk hanım vefat etti.
1974de migros gıda mağazaları zinciri koç holdinge dahil oldu. aynı yıl vehbi koç, federal almanya cumhuriyeti liyakat nişanı büyük haç rütbesine layık görüldü.
1975de koç otomotiv araştırma bölümü yeniden düzenlenip geliştirilerek arge adını aldı. böylece özel sektörün ilk araştırma ve geliştirme bölümü doğdu. 1976da ise sarıyer vehbi koç vakfı lisesi hizmete girdi. 1979 yılında fransız sermayesiyle işbirliğinin adımı atıldı. peugot marka araç üretmek için karsan kuruldu.
vehbi koç, 1980de eşinin vasiyetini yerine getirerek sadberk hanım müzesini hizmete soktu. türkiye2nin ilk özel müzesinde, sadberk koçun hayatı boyunca biriktirdiği türk ve anadolu kültürü sanat eserleri ve sonradan alınmış eserler sergilenmeye başlandı. 1982 yılında ise türkiyenin işyerinde eğitim veren ilk yönetim çalışmaları merkezi kogem kuruldu ve kurslara başladı.
1983de 1.uluslararası altın merküri ödülü alan vehbi koç, 1984 yılında koç holding idare meclisi başkanlığını oğlu rahmi koça devrederek, aktif olarak yönetimden çekildi fakat koç holding şeref başkanı olarak çalışmalarını sürdürdü ve zamanın büyük bölümünü vakıf ve hayır işlerine yönlendirdi. aynı yıl kendisine anadolu üniversitesi tarafından fahri işletme doktoru ünvanı verildi. fahri galatasaraylılık ünvanı aldı. yüksekova hemşerilik belgesi aldı.
1984te mareti kuran koç, fordla 60 yıla yaklaşan birlikteliğin sonucu olarak, türkiyenin ilk ford otomobil üretimini başlattı. ford taunus piyasaya sunuldu. aynı yıl eğitim yardımları dolayısıyla cumhurbaşkanlığınca takdirname verildi. koç şirketleri, istanbul şehrine etiler-ulus üstgeçidini (koç köprüsü) yaptırarak hediye etti. trafik kazaları ve 1. basamak tedavi hizmetleri ünitesi hizmete girdi. öncülüğüyle türkiye aile sağlığı ve planlaması vakfı kuruldu. tugev turizm geliştirme ve eğitim vakfı kuruldu. 1986da american express company ortaklığıyla koç-amerikan bank kuruldu. 1993de ise koç-amerikan banktaki amerikan express company hisseleri satın alınarak, banka koçbank oldu.
vehbi koç, 1987 yılında milletlerarası ticaret odası tarafından, yılın işadamı ödülüne layık görüldü. hindistanın merkezi yeni delhideki törende ödülü hindistan başbakanı rajiv ghandi verdi. uluslararası ticaretin nobel�i sayılan ödül, yurtiçi ve dışında büyük yankılar uyandırdı.
1988de koç özel lisesini kurdu ve ilk mezunlarını 1992 yılında veren lise, kâr amacı gütmeyen bir eğitim kurumu olarak, başarılı öğrencilere de burs vermeye başladı. 1993de ise koç üniversitesi türkiyenin ikinci özel üniversitesi olarak öğretim hayatına başladı.
1994 yılında birleşmiş milletler dünya nüfus planlaması ödülü, türkiye aile sağlığı ve planlaması vakfı adına vehbi koça verildi. koç, ödülünü 14 haziran 1994 tarihinde cenevrede düzenlenen törenle, birleşmiş milletler genel sekreteri boutros boutros ghaliden aldı. 1996da ise kendisine türk demir ve çelik döküm sanayicileri derneği tarafından onur üyeliği ve şeref plaketi verildi.
rahmi koç (1930), semahat arsel (1928), sevgi gönül (1938) ve suna kıraç (1941) isimlerinde dört çocuk sahibi olan vehbi koç, bayram tatilini geçirmek üzere gittiği antalyada 25 şubat 1996da akşam saatlerinde migros mağazasını gezdi ve yeni projelerle ilgili bilgiler aldı. aynı akşam talya oteline döndükten sonra fenalaştı ve saat 18:332de yaşama veda etti.
vehbi koçun vefatının ardından aydın boysanın kendisiyle ilgili kaleme aldığı bir anısı şöyledir:
iradesine hep hayran kaldım
sayın vehbi koç ile ilişkimiz 1954 yılında başladı. demek ki, 40 yılı bulmuşuz. dile kolay. ben o zaman genç bir adamdım. vehbi bey ise orta yaşlı, ama yine de çok ünlü bir kişiydi.
o günlerden beri neler geçti diye düşünüyorum da, tek cümlelik bir özet yapabileceğimi anlıyorum: ben yaşlı bir adam oldum, vehbi bey ise orta yaşta kaldı.
sayın vehbi koç ile 40 yıl sürebilmiş bir ilişkiden, bazı sonuçlar çıkarmamak mümkün değil. eminim ki, kendisi bütün ömrümde programlı yaşayabilme başarısını göstermiştir. zorunlu esneklikler bile, program kavramının ilkeleri içinde yapılmıştır.
herkese eşit dağıtılmış zaman hazinesini kullanmayı çok iyi bilir. isterse tatilde olsun, randevularına dakikasında gelirdi. kişisel olarak benim de programlı yaşayabilme çabalarımda, vehbi bey görgüsünün önemli katkısı vardı.
ancak, vehbi beyden bile hiç öğrenemediğim bir meziyet, ölçülü yaşama başarısıdır. vehbi bey ne kadar ölçülü ise, ben o kadar ölçüsüzüm. özellikle sofrada... kadeh içeriği tüketiminde. kendisinin sağlık şartlarına kesinlikle uygun ölçülü yaşama iradesine, ben hep hayran kaldım. o da benim ölçüsüzlüğüme hep hayran kaldı.
vehbi koçun 1973de kaleme aldığı ve o yıla kadar yaşadıklarını, tecrübelerini anlattığı hayat hikayem ve 1987de kaleme aldığı hatıralarım görüşlerim öğütlerim isimli iki kitabı bulunmaktadır.
dolapdere kampüsümüzün en güzel, delikanli abisi.(shuttle kordinatörü)taksimmmm gel evladım.
aferin oğluma...
taksim varmı taksim?
hadi yavrum.
tophane tophane tophane kalmasın...
koş yavrum koş.
geliyor yavrum geliyor,ışıklarda...
replikleriyle sevdiğimiz bir abimiz.
aferin oğluma...
taksim varmı taksim?
hadi yavrum.
tophane tophane tophane kalmasın...
koş yavrum koş.
geliyor yavrum geliyor,ışıklarda...
replikleriyle sevdiğimiz bir abimiz.
adına tofaş denen tenekeleri üreten holdingin ölmüş sahibi.
(bkz: kamil koc)
(bkz: koc)
(bkz: zengin)
(bkz: sadberk hanim)
(bkz: rahmi koc)
turkiye`nin en ba$arili i$adamlarindan birisiydi zamaninda.cilgin paralar kazanarak turkiyenin en zengin ki$ilerinin ba$rol oyuncusu olmayi ba$ardi.vefatindan sonra bile rahat birakmami$lardi adami.cesedini calip fidye istemi$lerdi.nasil insanlarla ayni toplumu olu$turuyoruz, ayni havayi soluyoruz biz inanamiyorum..
robot süpürge
bebek maması
aptamil bebek maması
en ucuz klima fiyatları
klima fiyatları
dubai vize
sözlük scripti sütyenli atlet
şişli escort bursa escort bursa escort görükle escort türkçe seks hikayeleri izmir escort hatay escort izmir escort ankara escort
çankaya escort maltepe escort buca escort denizli escort denizli escort çiğli escort şirinevler escort çekmeköy escort
Anadolu Yakası Escort istanbul escort
şişli escort
esenyurt escort
beylikdüzü escort
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?