ovanes kacaznuni

1867 gürcistan doğumlu, ermenistan’ın ilk başbakanı. 1923 taşnak kongresinde sunduğu "tasnaksutyun’un artık yapacagı hiçbir şey kalmamıstır" başlıklı raporla emperyalizm tarafından senelerce kullanıldıklarını itiraf etmiştir. aslında amaçlarına ulaşamayacaklarını bildikleri halde yanlış maceralara atıldıklarını ve 1915 tehcirinin amacına uygun olduğunu kabul etmiştir.

raporda ortaya koyduğu tespitler oldukça ilginçtir :

"kayıtsız şartsız rusya’ya bağlandık. temelsiz bir şekilde çarlık hükümetinin çabalarımız ve yardımlarımız karşılıgında bize türkiye’deki özgürleşmiş ermeni vilayetlerinden ve transkafkasya’daki ermenistan’dan oluşan özerk ermenistan’ı bahşedeceğinden emindik. kafamızda kavak yelleri esiyordu."

"müslüman bölgesinde düzeni sağlayacak idari önlemler alamadık, silaha sarıldık, ordular gönderdik, yıktık ve katliamlar gerçekleştirdik ve bu başarısızlığın sonunda şüphesiz iktidar olarak itibarımızı yitirdik. vedi-bazar, nahçivan gibi önemli noktalarda silah gücüyle bile iktidarımızı kuramadık, dağıldık ve geri çekildik."

"adaletli olmak gerekirse şunu söylemek gerekir ki müttefiklerimiz (gürcüler ve tatarlar) tamamen samimi ve ciddi olarak ermenilerin taleplerini savunmak amacında olsalardı bile, başarı kazanamazdık. güç dengesi türklerin lehineydi."

"acı acı kötü talihimize sızlanmak, kendi mutsuzluğumuza kendi dışımızda bir sebep aramak, taşnaksutyun partisi’nin de kaçınamadığı milli psikolojimizin tipik bir özelliğidir."

"tek onurlu çıkışın intihar olduğu durumlar olur. işte partimiz tam bu durumdadır. eğer bu kararı almazsak, ileride bizi yıkım ve şerefsiz bir son bekliyor. işte acı gerçek! bu gerçeği kabul etme cesaretini göstermeliyiz ve gerekeni yapmalıyız. çözüm açık : hayatımıza son vermek."