olu canlar

(bkz: mertvye dushi)

gogol un ilk bölümünü 10 yılda tamamlandığı roman. ki zaten 2.bölümünü yakmış, 3.bölümünü de tahmin edileceği üzerine yazmamıştır. ağızdan salyalar aka aka ve yazarın 2.ve 3.cildini neden yazmadığı konusuna beddualar ederek, ama böyle bir beynin dünyada yaşamasına izin verdiği için tanrıya ederek okunası bir dünya klasiği. ayrıca kaldırılan her kitaptan her yönüyle zorlanmış bir aşk hikayesi bulmaktan yorulan bünyeler defalarca okunası bir cam simidi.

aslında 19.yüzyıl rusyasını eleştiren ve yargılayan bir roman olmasına rağmen, yazılanlar bügün bile gerçekliğini korumaktadır, gelecekte de koruyacaktır. bu roman okunmadan ben roman okudum da denilmemelidir, ayıptır, yazıktır ve günahtır.

bir önemli ayrıntı ise, ölü canlar ın canlar kelimesinin rusça da ve diğer dinlerde ruh olarak kullanılmasıdır. böylece ölü canlar ölü ruhlar manasına gelmektedir ki, bu da ruhların ölümsüzlüğünü savunan kiliseyi ve rusyanın büyük çoğunluğunu gogol un karşısına alması ve tüm cemaatle papaz olması demektir. ama aynı gogolun yıllar sonra, bir papazın puşkin dinsizin etkisinden kurtul demesi üzerine, ölü canlar ın 2.cildinin el yazmalarını yakması kafalarda bir gogol ironisi oluşturmaktadır, ama tüm büyük yazarlarda olan bu ironileri görmemezden gelmek çük büyük sagısızlık ve kendini bilmemezlik olur herhalde...