sefaköy oto hurdalığında sıradan bir gün, ustabaşı çıraklara bağırır;
la küçük, leonardo di cabrio yu al, leonardo da vinci.
leonardo da vinci
kendi portresini kendi yapmis ressam. hatta oyle bir islemistir ki kendini, o portresinden cilt kanseri oldugu anlasilmistir.
yaşadığı çağın çok daha ilerisinde olan dahi.bilim dünyası bu adama çok şey borçlu.ayrıca orta çağda kullanılan, dönemin en güçlü toplarının tasarımınıda bu adam yapmıştır.
(bkz: leonardo ve dinci)
cok yonlu zeka.yaptıgı sanatı/bilimi de asmıs yetenegi/zekası ile evrenle butun olabılmıs ender adamlardan biri.eliyle kusursuz daire cizebilen,her iki eli ile resim yapanbilen/cagının otesınde kopru/silah/denızaltı/helikopter tasarımları olan doga duzeni uzerine gercek olabılen teoriler gelistire bilen zamanın kendısıne yetmedigi icin uyumaktan nefret eden bu dunyada isi yarım kalmıs insanlardan biri.gunumuzde kullanılan resim cizim teorılerinden cogu ona aittir.perspektif/renk/anatomi/muhendislik/heykel/resim gibi pek cok alanda calısma gostermıs deha.
cok unlu olan son aksam yemegi/mona lisa kendisine aittir.bugun bile mona lisa tablosunu nasıl yaptıgı cozulememistir.cunku uzerind fırca darpesi yada parmak izleri yoktur.
resim i sanat degil bilim olarak gorur.botanık alanında calısmaları vardır.gezdigi ulkelerin sahip oldugu cicek/agaclari el ile cizip sınıflandırmıstır.ilk olarak cok yonlu ve bilimsel kadavra calısmarı kendısıne aittir.yazılarını ters olarak yazmıs notları ayna tutularak okunur.bunu ozaman ki kilisenın notlarını okuyup kendısını suclamasından korktugu ıcın yaptıgı solenır.insanı yonu pazarda dolasırken kafesteki kusları satın alıp daha sonra ozgur birakmasından cok iyi sekilde anlasılır.diger versiyonu icin michelangelo
cok unlu olan son aksam yemegi/mona lisa kendisine aittir.bugun bile mona lisa tablosunu nasıl yaptıgı cozulememistir.cunku uzerind fırca darpesi yada parmak izleri yoktur.
resim i sanat degil bilim olarak gorur.botanık alanında calısmaları vardır.gezdigi ulkelerin sahip oldugu cicek/agaclari el ile cizip sınıflandırmıstır.ilk olarak cok yonlu ve bilimsel kadavra calısmarı kendısıne aittir.yazılarını ters olarak yazmıs notları ayna tutularak okunur.bunu ozaman ki kilisenın notlarını okuyup kendısını suclamasından korktugu ıcın yaptıgı solenır.insanı yonu pazarda dolasırken kafesteki kusları satın alıp daha sonra ozgur birakmasından cok iyi sekilde anlasılır.diger versiyonu icin michelangelo
(bkz: sion tarikatı) nın 12. büyük üstadı ( grand master)
cok yonlu zeka.yaptıgı sanatı/bilimi de asmıs yetenegi/zekası ile evrenle butun olabılmıs ender adamlardan biri.eliyle kusursuz daire cizebilen,her iki eli ile resim yapanbilen/cagının otesınde kopru/silah/denızaltı/helikopter tasarımları olan doga duzeni uzerine gercek olabılen teoriler gelistire bilen zamanın kendısıne yetmedigi icin uyumaktan nefret eden bu dunyada isi yarım kalmıs insanlardan biri.gunumuzde kullanılan resim cizim teorılerinden cogu ona aittir.perspektif/renk/anatomi/muhendislik/heykel/resim gibi pek cok alanda calısma gostermıs deha.
cok unlu olan son aksam yemegi/mona lisa kendisine aittir.bugun bile mona lisa tablosunu nasıl yaptıgı cozulememistir.cunku uzerind fırca darpesi yada parmak izleri yoktur.
resim i sanat degil bilim olarak gorur.botanık alanında calısmaları vardır.gezdigi ulkelerin sahip oldugu cicek/agaclari el ile cizip sınıflandırmıstır.ilk olarak cok yonlu ve bilimsel kadavra calısmarı kendısıne aittir.yazılarını ters olarak yazmıs notları ayna tutularak okunur.bunu ozaman ki kilisenın notlarını okuyup kendısını suclamasından korktugu ıcın yaptıgı solenır.insanı yonu pazarda dolasırken kafesteki kusları satın alıp daha sonra ozgur birakmasından cok iyi sekilde anlasılır.diger versiyonu icin michelangelo
cok unlu olan son aksam yemegi/mona lisa kendisine aittir.bugun bile mona lisa tablosunu nasıl yaptıgı cozulememistir.cunku uzerind fırca darpesi yada parmak izleri yoktur.
resim i sanat degil bilim olarak gorur.botanık alanında calısmaları vardır.gezdigi ulkelerin sahip oldugu cicek/agaclari el ile cizip sınıflandırmıstır.ilk olarak cok yonlu ve bilimsel kadavra calısmarı kendısıne aittir.yazılarını ters olarak yazmıs notları ayna tutularak okunur.bunu ozaman ki kilisenın notlarını okuyup kendısını suclamasından korktugu ıcın yaptıgı solenır.insanı yonu pazarda dolasırken kafesteki kusları satın alıp daha sonra ozgur birakmasından cok iyi sekilde anlasılır.diger versiyonu icin michelangelo
yasamı:
leonardo, genç bir noter olan ser piero da vinci’nin ve muhtemelen bir çiftçi kızı olan caterina’nın evlilik dışı çocuğu
olarak italya’da, floransa kentine bağlı vinci kasabası yakınlarındaki anchiano’da dünyaya geldi. avrupa’daki modern
isimlendirme kurallarının yerleşmesinden önce dünyaya gelmişti. bu yüzden tam ismi, "vincili piero’nun oğlu leonardo"
manasına gelen "leonardo di ser piero da vinci"dir. eserlerini "leonardo" ya da "io, leonardo (ben, leonardo)" olarak
imzalamıştır.
somut kanıtlar bulunmasa da, leonardo’nun annesi caterina’nın, babası piero’ya ait ortadoğulu bir köle olduğu tahmin
ediliyor. babası, leonardo’nun doğduğu yıl, albiera adındaki ilk eşi ile evlendi, caterina ile ise hiçbir zaman evlenmedi.
leonardo’ya bebekliğinde annesi baktı, ancak birkaç yıl sonra annesi başka biriyle evlendirilerek komşu kasabaya yerleşince,
babasının nadiren uğradığı büyükbabasının evinde yaşamaya başladı; arada sırada floransa’ya babasının evine giderdi.
babasının ilk eşinden çocuğu olmadığı için aileye kabul edilmişti ama hiçbir zaman meşru bir çocuk olarak görülmedi ve amcası
francesco dışında ailedeki kimseden sevgi görmedi.
14 yaşına kadar vinci’de yaşayan leonardo, büyükanne ve büyükbabasının ardı ardına ölmesi üzerine 1466’da babası ile birlikte
floransa’ya gitti. evlilik dışı çocukların üniversiteye gitmesi yasak olduğundan üniversite öğrenimi görme şansı yoktu. küçük
yaştan itibaren çok güzel çizimler yapan leonardo’nun resimlerini babası, dönemin ünlü ressam ve heykeltıraşı andrea del
verrocchio’ya gösterince, verrochio onu çırak olarak yanına aldı. leonardo verrocchio’nun yanında lorenzo di credi ve pietro
perugino gibi ünlü sanatçılarla çalışma fırsatı buldu. atölyede sadece resim yapmayı değil, lir çalmayı da öğrendi.
floransa’yı 1482’de terkederek milano dükü sforza’nın hizmetine girdi. dükün hizmetine girebilmek için köprüler, silahlar,
gemiler, bronz, mermer ve kilden heykeller yapabileceğini anlattığı ancak göndermediği mektubu bütün zamanların en olağanüstü
iş başvurusu sayılır.
leonardo, 1499’da şehir fransızlar tarafından alınıncaya kadar 17 yıl boyunca milano dükü için çalıştı. dük için sadece resim
ve heykeller yapmak, festivaller organize etmekle uğraşmadı, aynı zamanda bina, makine ve silah tasarımları yaptı. 1485 -
1490 yıllarında doğa, mekanik, geometri, uçan makinelerin yanısıra, kilise, kale ve kanal yapımı gibi mimari yapılar ile
ilgilendi, anatomi çalışmaları yaptı, öğrenciler yetiştirdi. ilgi alanı o kadar genişti ki, başladığı çoğu işi bitiremiyordu.
1490 - 1495 yıllarında çalışmalarını ve çizimlerini deftere kaydetme alışkanlığı geliştirdi. bu çizimler ve defter sayfaları,
müzeler ve kişisel koleksiyonlarda toplanmıştır. bu koleksiyonculardan birisi de leonardo’nun hidrolik alanındaki
çalışmalarının el yazmalarını toplayan bill gates’dir.
1499’da milano’yu terkeden ve yeni bir koruyucu (hami ) aramaya başlayan leonardo, 16 yıl boyunca italya’da seyahat etti. pek
çok kişi için çalıştı, çoğu eserini yarım bıraktı.
insanlık tarihinin en iyi resimlerinden birisi kabul edilen mona lisa için 1503’te çalışmaya başladığı söylenir. bu resmi
tamamladıktan sonra hiç yanından ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında taşımıştı. 1504’te babasının ölüm haberi üzerine
floransa’ya döndü. miras hakkı için kardeşleri ile mücadele etti ancak çabası sonuçsuz kaldı. ancak çok sevdiği amcası tüm
varlığını ona bıraktı.
1506 yılında leonardo, bir lombardiya aristokratının 15 yaşındaki oğlu olan kont francesco melzi’yle tanıştı. melzi,
hayatının geri kalanında onun en iyi öğrencisi ve en yakını oldu. 1490’da 10 yaşında iken korumasına aldığı ve salai adını
verdiği genç de 30 yıl boyunca onunla beraber olmuş, ancak öğrencisi olarak bilinen bu genç hiçbir sanatsal ürün üretmemişti.
1513 - 1516 arasında roma’da yaşadı ve papa için geliştirilen çeşitli projelerde yer aldı. anatomi ve fizyoloji alanında
çalışmaya devam etti ancak papa, kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.
leonardo da vinci’nin ölümü
1516’da koruyucusu giuliano de’ medici’nin ölümü üzerine kral 1. francis’ten fransa’nın baş ressam, mühendis ve mimarı olmak
üzere davet aldı. paris’in güneybatısında, amboise yakınlarındaki kraliyet sarayı’nın hemen yanında kendisi için hazırlanan
konağa yerleşti. leonardo’ya büyük hayranlık duyan kral, sık sık ziyaret gelir ve sohbet ederdi.
sağ koluna felç inen leonardo da vinci, resimden çok bilimsel çalışmalara ağırlık verdi. kendisine dostu melzi yardımcı
olmaktaydı. salai ise fransa’ya geldikten sonra onu terketmişti.
leonardo 2 mayıs 1519’da amboise’daki evinde 67 yaşında öldü. kralın kollarında can verdiği rivayet edilir, ancak, 1 mayıs
günü kralın bir başka şehirde olduğu ve bir gün içinde oraya gelemeyeceği bilinmektedir. vasiyetinde mirasının esas bölümünü
melzi’ye bıraktı. amboise’daki saint florentin kilisesi’nde toprağa verildi.
ozel yasami:
leonardo, özel yaşantısını gizli tutmuştur. fiziksel temastan hoşlanmadığı iddia edilir: “üreme faaliyeti ve bununla
bağlantılı olan her şey o kadar iğrençtir ki insanlar hoş yüzler ve duygusal eğilimler de olmasa kısa sürede yok olacaktır”
sözü daha sonra sigmund freud tarafından analiz edilmiş ve freud, leonardo’nun “frijit” olduğuna hükmetmiştir.
1476 yılında, sevgilisi verrocchio ile birlikte yaşarken 17 yaşındaki model jacopo saltarelli ile sodomist ilişki kurduğu
gerekçesiyle adı bilinmeyen bir kişi tarafından suçlanmıştır. iki ay süren soruşturma sonucu, leonardo’nun babasının saygın
konumuna da bağlı olarak hiç şahit bulunamamamsı nedeniyle dava düşmüştür. [2] bu olayın ardından leonardo ve arkadaşları
floransa’daki “gecenin bekçileri” isimli örgüt tarafından bir süre takip edilmiştir. (gecenin bekçileri’nin italya’da
rönesans döneminde kurulan ve sodomizmin bastırılmasına yönelik faaliyet gösteren bir örgüt olduğu podesta’nın yasal
kayıtlarında da yer almaktadır.)
“salai” veya “il salaino” takma adlarıyla da bilinen gian giacomo caprotti da oreno giorgio vasari tarafından “leonardo’nun
büyük keyif aldığı harika kıvırcık saçları olan ışıltılı ve güzel genç” olarak tanımlanmıştır. il salaino, 1490 yılında henüz
10 yaşındayken leonardo’nun evinde hizmetçiliğe başlamıştır. leonardo ve il saliano arasındaki ilişki “kolay” olarak
değerlendirilmez. 1491 yılında leonardo il salaino’yu “hırsız, yalancı, inatçı ve pisboğaz” olarak nitelendirmiş ve onun için
“küçük şeytan” benzetmesini yapmıştır. yine de, il salaino 30 yıl boyunca yoldaşı, hizmetçisi ve asistanı olarak leonardo’nun
hizmetinde kalmıştır. leonardo, il salaino’yu "küçük şeytan" olarak çağırmaya devam etmiştir. leonardo’nun sanatçı
defterlerinde çıplak olarak çizilen il salaino yakışıklı ve kıvırcık saçlı bir ergen olarak tasvir edilir.
1506 yılında leonardo, 15 yaşındaki kont francesco melzi ile tanışır. melzi, leonardo’nun kendisine karşı hislerini bir
mektubunda “a sviscerato et ardentissimo amore” (çok ihtiraslı ve fazlasıyla yakıcı aşk) olarak nitelendirmiştir. il salaino
bu yıllarda melzi’nin sürekli olarak leonardo’nun yanında olmasını kabullenmek zorunda kalmıştır. melzi, leonardo’nun önce
öğrencisi sonra da hayat arkadaşı olmuştur.ayrıca leonardo da vinci; fransa’nın, kuruluşu çok eskilere dayanan (1099 m.s.)
sion tarikatı’na 1510-1519 yılları arasında üstatlık (başkanlık) yaptığı bilinmektedir.
her iki ilişki de leonardo’nun zamanında floransa’da yaygın olan erotik usta-çırak ilişkisine bir örnektir. bu iki
ilişkisinin yanısıra leonardo’nun cesare borgia ve niccolò machiavelli ile de “dostluktan öte” bir ilişki yaşadığı iddia
edilmektedir.
leonardo’nun genç erkeklere olan ilgisi 16. yüzyılda da tartışma konusu olmuştur. 1563’te gian paolo lomazzo tarafından
yazılan “il libro dei sogni”de (düşler kitabı) yer alan “l’amore masculino”daki (erkek aşkı) kurmaca bir diyalogda, leonardo
başkahramanlardan biri olarak yer almış ve “biliniz ki erkekler arasındaki aşk çeşitli arkadaşlık duygularıyla erkekleri
biraraya getiren bir erdemdir. bu durum onları daha erkeksi ve yürekli hâle getirir” sözü leonardo’nun ağzından verilmiştir.
vejetaryenlik:
leonardo’nun çalışmalarından ve biyografisini yazan erken dönem yazarlardan anlaşıldığı üzere leonardo dürüst ve ahlaki
konularda duyarlı bir kişiydi. hayata duyduğu saygı onun en azından yaşamının bir evresinde vejetaryen olduğunu
göstermektedir.
sanat alanındaki eserleri:
floransa dönemi:
leonardo da vinci’nin 1466-1472 yılları arasında bilinen hiçbir eseri yoktur. bu çıraklık döneminde atölyede boyaları
karıştırıp resimlerin küçük bölümlerini boyuyordu. 1472’de floransa’da bağımsız bir ressam oldu, ancak ustasının atölyesinden
ayrılmadı.
leonardo da vinci’nin bilinen ilk resmi 5 ağustos 1472 tarihli "arno vadisi" resmidir. leonardo’nun dehasını yansıtan bu
resimde derinlik arttıkça detaylar azalır, kağıdın rengi resme hâkim olur. bu teknik daha sonra yokoluş perspektifi olarak
adlandırılmıştır.
leonardo, 1471-1475 yılları arasında andrea del verrocchio’’ya "isa’nın vaftizi" adlı tablosunda yardım etti. resmin ana
unsurlarını verrochio zaten çizmişti. leonardo, diz çökmüş bir melek ile isa’nın vücudunu resmetti. melek, verrochio’nın
çizdiği figürlerden çok daha başarılıydı. bunu gören verrochio’nun fırçalarına bir daha asla elini sürmediği söylenir.
gerçekten de bu tablo, verrochio’nun bilinen son tablosudur.
leonardo’nun1476-1478 döneminde kendi atölyesini açtığı sanılmaktadır ve bu dönemde sipariş üzerine yaptığı en az iki resim
vardır.
1. floransa döneminde çizdiği en önemli tablolardan birisi de "aziz jerom"’dur. tamamlamış olsa mona lisa kalitesinde olacağı
tahmin edilen bu tablo, günümüzde vatikan’dadır.
leonardo 1481-1482 arasında aldığı bir sipariş üzerine "müneccim kralların tapınması" adlı tablo üzerinde çalıştı ancak
1482’de milano dükü’nün hizmetine girince dev tabloyu yarım bırakarak milano’ya gitti.
milano dönemi:
milano döneminin başında yaptığı resimlerin en önemlisi "kayalıkların bakiresi"dir. iki versiyonu bulunan bu eserin birisi
louvre müzesi’nde, diğer londra ulusal galerisi’nde yer alır.
kayalıklar bakiresi’nin yarattığı ilgi üzerine ısmarlanan "erminli kadın", günümüze kalan az sayıdaki resminden birisidir.
polonya’daki çartorist (czartorisky) müzesi’ndedir.
1490’da sforza’nın düzenlediği festival için yaptığı “gezegenlerin dansı” adlı müzikli oyun, italya çapında ünlenmesini
sağladı.
1495- 1497 arasında en önemli eserlerinden birisi olan son yemek üzerinde çalışmıştır. "son yemek", milano’da bir manastır
yemekhanesinin duvarında yer alan duvar resmidir. maalesef, bu büyük eseri yaparken denediği karışım başarılı olmamış, eser
daha 1500’lü yıllarda bozulmuştur.
leonardo, milano döneminde matematikle de uğraştı ve italyan matematikçi luca pacioli’ye "altın oran üzerine" adlı yapıtını
yazmada yardım etti.
en çok vaktini alan çalışma, dükün babası onuruna yapması istenen "bronz at heykeli" idi. dünyanın en büyük at heykeli olması
planlanan bu eser için leonordo uzun süre atların anatomisini inceledi. 1483’te başlayan çalışmaları sonunda 1493’te dev kil
modeli hazırladı. bronz heykel için tonlarca bronza ihtiyaç vardı. bronzun hazırlanmasını beklerken son yemek üzerinde
çalıştı. heykel için gereken bronz sforza tarafından silah yapımında kullanıldığından heykel hiçbir zaman yapılamadı. kilden
yapılmış modeli ise, fransızların milano’yu işgalinden sonra askerlerin hedef tahtası olarak parçalandı.
göçebe dönemi:
milano’yu terkettikten sonra mantova’da dönemin ressamlarının eserlerini toplamaya meraklı isabella d’este’nin bir portresi
üzerinde çalışmaya başladı ancak 1501’de venedik’e gidince isabella d’este’nin tüm ısrarlarına ve mektuplarına rağmen eseri
tamamlamadı.
venedik’te osmanlılar’a karşı kullanılmak üzere çeşitli projeler (isonzo vadisi’nde hareketli bir bent kurmak, osmanlı
gemilerinin altını delmek için dalgıç kullanmak gibi) geliştirdi ancak hiçbiri uygulanmayınca floransa’ya geçti.
bir manastır için meryem ve çocuk isa azize anna ile birlikte adıyla bilinen ve londra’daki ulusal galeri’de bulunan taslağı
hazırladıysa da, cesare borgia’dan aldığı mühendislik teklifi üzerine bu eseri de yarım bıraktı. papa 6. alexander’ın oğlu
cesare borgia hizmetinde askeri mühendis olarak çalıştı, haritalar çizdi.
cesare’den ayrıldığı sırada ii. bayezid’e, haliç üstünde bir köprü, yeldeğirmeni inşaatı gibi projelerinden bahseden bir
mektup yazdığı bilinir.
floransa’ya döndüğünde pisa ve floransa arasında savaş vardı. floransa’dan pisa’ya doğru akan arno irmağı’nın yatağını
değiştirerek şehri susuz bırakmayı planladı ancak plan başarılı olmadı.
arno nehri yatağı üzerindeki çalışmalardan sonra anghiarai savaşı adlı duvar resmi üzerinde çalıştı. 1440’ta floransa’nın
milano’ya karşı kazandığı zaferi konu alan bu resim üzerinde çalışırken karşı duvarda da cascina savaşı adlı resim için
mikelanj çalışıyordu. iki sanatçı arasındaki çekişme “savaşların savaşı” halini aldı. eser henüz tamamlanmadan fransa kralı
tarafından milano’ya çağrılan leonardo, bir süre iki şehir arasında mekik dokuduysa da sonunda resmi yarım bırakmak zorunda
kaldı. (rakibi mikelanj da roma’ya çağrıldığı için kendi resmini yarım bırakmak zorunda kalmıştı.)
milano’da saray mensupları için dekoratör olarak çalıştı, saray eğlencelerini düzenledi. zamanla anatomi çalışmalarına döndü.
resme yeniden ilgi duyarak mona lisa’yı yapmaya başladı. bu resmi ömrü boyunca yanından ayırmadı ve tüm yolculuklarında
beraberinde taşıdı.
1513’te gittiği roma’da ihtiyar bir bilge olarak saygı görmesine rağmen rafael ve mikelanj’ın aksine medici ailesinden fazla
sipariş almadı. ancak mikelanj’ın davut (david) adlı eserinin yerinin belirlenmesi için kurulan komisyonda yer aldı ve
mikelanj istemediği halde, floransa’daki palazzo vecchio önüne yerleştirilmesinde etkili oldu.
1515 yılında fransızların milano’yu yenmesinden sonra guiliano de medici, barış görüşmelerinde fransa kralı’na sunulmak üzere
mekanik bir aslan yapma görevi verdi. yaptığı aslan (floransa’nın simgesi), birkaç adım yürüdükten sonra kalbinden fransa’nın
simgesi olan bir zambak çıkarıyordu. genç kral kendisine hayran kaldı. guiliano de medici bir yıl sonra ölünce, fransa kralı
leonardo’yu çağırtttı ve böylece son yıllarını fransa’da geçirdi.
bilim ve muhendislik:
leonardo’nun bilim ve mühendislik alanındaki çalışmaları en az sanatsal olanlar kadar etkileyici ve yenilikçidir. 13.000
sayfadan oluşan defterlerinde yeralan notlar ve çizimler sanat ve bilimi kaynaştırmaktadır. leonardo bu notları, avrupa’da
yaptığı seyahatler sırasında almıştır. leonardo solaktı ve tüm yazılarını ancak ayna ile bakılınca okunabilecek şekilde
yazardı.
leonardo’nun bilime bakış açısı gözleme deyalıydı, bir bilinmezliği anlamak için en küçük detayına kadar tarif ve tasvir
ederdi, teoriye ve deneye önem vermezdi. latince ve matematik konusunda eğitim almamış olması sebebiyle, çağdaş
akademisyenler onun bilimsel çalışmalarını gözardı ettiler, oysa leonardo latinceyi kendi kendine öğrenmişti.
anatomi calısmarı:
leonardo insan anatomisi konusundaki çalışmalarına andrea del verrocchio’nun yanında çıraklık yaparken başladı, çünkü
verrochio tüm öğrencilerini anatomi öğrenmeleri konusunda teşvik ederdi. sanat alanında başarı kazanmaya başlayınca,
floransa’daki santa maria nuova hastanesi’nde kadavralar üzerinde inceleme yapmasına izin verildi. daha sonra milano’daki
maggiore hastanesi’nde ve roma’daki santo spirito hastanesi’nde de kadavralar üzerinde çalışmalar yaptı. 1510-1511 yıllarında
doktor marcantonio della torre ile birlikte çalıştı. 30 yılda, farklı yaşlarda 30 adet kadın ve erkek kadavrası inceledi.
marcantonio ile birlikte anatomi konusunda teorik bir çalışma yayınlamak üzere çalışmalar yaptı ve 200’ün üzerinde çizim
hazırladı. bu çizimler ancak leonardo’nun ölümünden sonra 1580’de "resim üzerine tezler" adı altında yayınlandı.
leonardo birçok insan iskeleti çizimi yaptı ve omurganın çift-s formunu ilk tanımlayan kişi oldu. pelvis ve kuyruk sokumu
hakkında incelemeler yaptı ve kuyruk sokumunun 5 farklı kemikten oluştuğunu belirledi. insan kafatasını ve beynin kesitlerini
mükemmel şekilde tariflemeyi başardı. ciğerlerin, idrar kesesinin, cinsel organların ve hatta cinsel birleşmenin yapısını
gösteren çok sayıda çizim yaptı. "hamilelik mucizesini anlamak amacıyla fetusun anne karnındaki pozisyonu hakkında çizimler
yapan ilk birkaç kişiden biridir. insan anatomisine ek olarak, çeşitli hayvanların anatomisi hakkında da çizimleri
bulunmaktadır.
leonardo sadece insan vücudunun yapısıyla değil, aynı zamanda fonksiyonuyla da ilgileniyordu, bu yüzden anatominin yanısıra
fizyoloji konusunda da çalışmalar yaptı. fizyolojik deformasyonu olan kişilerle ilgili de çizimleri bulunmaktadır.
anatomi alanındaki çalışmaları, yazılı tarihteki ilk robot tasarımınına öncülük etti. "leonardo’nun robotu" adı verilen
tasarım büyük olasılıkla 1495 yılında yapıldı ama ancak 1950’lerde farkedildi. kan dolaşımı hakkında bilgisi olmamasına
rağmen, robota eklediği kalp vanaları sayesinde kanın tüketilmek üzere kaslara pompalanmasını sağladı. yaptığı bir çizim,
2005 yılında bir ingiliz kalp cerrahına hasar görmüş kalpleri tedavi etmek yolunda yepyeni bir yol keşfetmesi için ilham
verdi.
buluslar ve muhendislik:
uçma konusuna duyduğu müthiş ilgi sebebiyle, kuşların uçması hakkında detaylı çalışmalar yaptı ve arasında dört kişi
tarafından çalıştırılabilen bir helikopter ve hafif bir hang glider da bulunan çok çeşitli uçan makine tasarladı.
leonardo tarafından tasarlanan ve château d’amboise’da bulunan zırhlı bir tank
büyüt
leonardo tarafından tasarlanan ve château d’amboise’da bulunan zırhlı bir tank
1502 yılında sultan ii. bayezid için, haliç’in girişine inşa edilmek üzere 240 metre uzunluğunda bir köprü tasarımı yaptı. bu
köprü inşa edilmedi ama 2001 yılında norveç’te vebjørn sand da vinci projesi kapsamında, bu tasarımı temel alan daha küçük
bir köprü yapılarak leonardo’nun vizyonu hayata geçirildi.
her ne kadar savaşı insan faaliyetlerinin en kötüsü olarak nitelese de, leonardo’nun defterlerinde askerî mühendislik
alanında da çalışmalar bulunmaktadır, bunların arasında makineli tüfekler, zırhlı tank, bombalar, paraşütler gibi tasarımlar
yer almaktadır. diğer buluşları arasında bir denizaltı, dişliler kullanılarak yapılmış ilk mekanik hesap makinesi ve yaylı
bir mekanizmayla çalışan bir araba da bulumaktadır. vatikan’da bulunduğu yıllarda güneş enerjisini kullanmak için, içbükey
aynalar yardımıyla suyu ısıtacak bir tasarım yapmıştır. leonardo’nun tasarımlarının çoğu yaşadığı dönemde hayata
geçirilememiş olsa da, ibm’in desteğiyle birçoğunun modelleri yapılmıştır ve amboise’deki château du clos lucé’de bulunan
leonardo da vinci müzesi’nde sergilenmektedir.
leonardo’nun defterleri:
leonardo’nun defterleri temel olarak dört farklı konuda yazılmıştır: mimari, mekanik, resim ve insan anatomisi. bu defterler,
farklı boy ve tipte birbirinden bağımsız kağıtlardan oluşmaktadır ve ölümünden sonra dağılmış olmalarına rağmen, günümüzde
louvre, biblioteca nacional de españa, milano’daki biblioteca ambrosiana ve british library gibi büyük koleksiyonlarda
yeralır. british library’de bulunan defterlerin bir kısmı internette adresinde incelenebilir. codex leicester adı verilen
defter, leonardo’nun özel bir koleksiyonda bulunan tek büyük bilimsel çalışmasıdır ve şu anda bill gates’e aittir.
ocak 2005’te, floransa’daki basilica della santissima annunziata di firenze’nin yanında bulunan bir manastırın gizli
odalarından birinde, leonardo’nun uçuş ve diğer bilimsel çalışmalarını yaptığı bir laboratuvar bulunmuştur.
leonardo’nun defterlerindeki notları arasında, 1502 yılında osmanlı imparatorluğu padişahı sultan ii. bayezid’e haliç üzerine
yapılması için sunduğu 240 metre uzunluğunda bir köprü tasarımı de bulunur. çizimleri kabul edilmez. yıllar sonra 2001
yılında, benzeri bir köprü norveç’de yapılır.
türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan 17 mayıs 2006 tarihinde, çırağan sarayı, yıldız sarayı ve sümela manastırı
restorasyonlarını yapan bülent güngör tarafından da vinci’nin orijinal planında olduğu gibi bir köprü yapılacağını
açıklamıştır. bu köprü, orijinalinde olduğu gibi 240 metre uzunluğunda, 8 metre genişliğinde ve denizin 24 metre üstünde
olacaktır.
haliç koprusu tasarımı:
leonardo’nun defterlerindeki notları arasında, 1502 yılında osmanlı imparatorluğu padişahı sultan ii. bayezid’e haliç üzerine
yapılması için sunduğu 240 metre uzunluğunda bir köprü tasarımı de bulunur. çizimleri kabul edilmez. yıllar sonra 2001
yılında, benzeri bir köprü norveç’de yapılır.
türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan 17 mayıs 2006 tarihinde, çırağan sarayı, yıldız sarayı ve sümela manastırı
restorasyonlarını yapan bülent güngör tarafından da vinci’nin orijinal planında olduğu gibi bir köprü yapılacağını
açıklamıştır. bu köprü, orijinalinde olduğu gibi 240 metre uzunluğunda, 8 metre genişliğinde ve denizin 24 metre üstünde
olacaktır.
leonardo, genç bir noter olan ser piero da vinci’nin ve muhtemelen bir çiftçi kızı olan caterina’nın evlilik dışı çocuğu
olarak italya’da, floransa kentine bağlı vinci kasabası yakınlarındaki anchiano’da dünyaya geldi. avrupa’daki modern
isimlendirme kurallarının yerleşmesinden önce dünyaya gelmişti. bu yüzden tam ismi, "vincili piero’nun oğlu leonardo"
manasına gelen "leonardo di ser piero da vinci"dir. eserlerini "leonardo" ya da "io, leonardo (ben, leonardo)" olarak
imzalamıştır.
somut kanıtlar bulunmasa da, leonardo’nun annesi caterina’nın, babası piero’ya ait ortadoğulu bir köle olduğu tahmin
ediliyor. babası, leonardo’nun doğduğu yıl, albiera adındaki ilk eşi ile evlendi, caterina ile ise hiçbir zaman evlenmedi.
leonardo’ya bebekliğinde annesi baktı, ancak birkaç yıl sonra annesi başka biriyle evlendirilerek komşu kasabaya yerleşince,
babasının nadiren uğradığı büyükbabasının evinde yaşamaya başladı; arada sırada floransa’ya babasının evine giderdi.
babasının ilk eşinden çocuğu olmadığı için aileye kabul edilmişti ama hiçbir zaman meşru bir çocuk olarak görülmedi ve amcası
francesco dışında ailedeki kimseden sevgi görmedi.
14 yaşına kadar vinci’de yaşayan leonardo, büyükanne ve büyükbabasının ardı ardına ölmesi üzerine 1466’da babası ile birlikte
floransa’ya gitti. evlilik dışı çocukların üniversiteye gitmesi yasak olduğundan üniversite öğrenimi görme şansı yoktu. küçük
yaştan itibaren çok güzel çizimler yapan leonardo’nun resimlerini babası, dönemin ünlü ressam ve heykeltıraşı andrea del
verrocchio’ya gösterince, verrochio onu çırak olarak yanına aldı. leonardo verrocchio’nun yanında lorenzo di credi ve pietro
perugino gibi ünlü sanatçılarla çalışma fırsatı buldu. atölyede sadece resim yapmayı değil, lir çalmayı da öğrendi.
floransa’yı 1482’de terkederek milano dükü sforza’nın hizmetine girdi. dükün hizmetine girebilmek için köprüler, silahlar,
gemiler, bronz, mermer ve kilden heykeller yapabileceğini anlattığı ancak göndermediği mektubu bütün zamanların en olağanüstü
iş başvurusu sayılır.
leonardo, 1499’da şehir fransızlar tarafından alınıncaya kadar 17 yıl boyunca milano dükü için çalıştı. dük için sadece resim
ve heykeller yapmak, festivaller organize etmekle uğraşmadı, aynı zamanda bina, makine ve silah tasarımları yaptı. 1485 -
1490 yıllarında doğa, mekanik, geometri, uçan makinelerin yanısıra, kilise, kale ve kanal yapımı gibi mimari yapılar ile
ilgilendi, anatomi çalışmaları yaptı, öğrenciler yetiştirdi. ilgi alanı o kadar genişti ki, başladığı çoğu işi bitiremiyordu.
1490 - 1495 yıllarında çalışmalarını ve çizimlerini deftere kaydetme alışkanlığı geliştirdi. bu çizimler ve defter sayfaları,
müzeler ve kişisel koleksiyonlarda toplanmıştır. bu koleksiyonculardan birisi de leonardo’nun hidrolik alanındaki
çalışmalarının el yazmalarını toplayan bill gates’dir.
1499’da milano’yu terkeden ve yeni bir koruyucu (hami ) aramaya başlayan leonardo, 16 yıl boyunca italya’da seyahat etti. pek
çok kişi için çalıştı, çoğu eserini yarım bıraktı.
insanlık tarihinin en iyi resimlerinden birisi kabul edilen mona lisa için 1503’te çalışmaya başladığı söylenir. bu resmi
tamamladıktan sonra hiç yanından ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında taşımıştı. 1504’te babasının ölüm haberi üzerine
floransa’ya döndü. miras hakkı için kardeşleri ile mücadele etti ancak çabası sonuçsuz kaldı. ancak çok sevdiği amcası tüm
varlığını ona bıraktı.
1506 yılında leonardo, bir lombardiya aristokratının 15 yaşındaki oğlu olan kont francesco melzi’yle tanıştı. melzi,
hayatının geri kalanında onun en iyi öğrencisi ve en yakını oldu. 1490’da 10 yaşında iken korumasına aldığı ve salai adını
verdiği genç de 30 yıl boyunca onunla beraber olmuş, ancak öğrencisi olarak bilinen bu genç hiçbir sanatsal ürün üretmemişti.
1513 - 1516 arasında roma’da yaşadı ve papa için geliştirilen çeşitli projelerde yer aldı. anatomi ve fizyoloji alanında
çalışmaya devam etti ancak papa, kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.
leonardo da vinci’nin ölümü
1516’da koruyucusu giuliano de’ medici’nin ölümü üzerine kral 1. francis’ten fransa’nın baş ressam, mühendis ve mimarı olmak
üzere davet aldı. paris’in güneybatısında, amboise yakınlarındaki kraliyet sarayı’nın hemen yanında kendisi için hazırlanan
konağa yerleşti. leonardo’ya büyük hayranlık duyan kral, sık sık ziyaret gelir ve sohbet ederdi.
sağ koluna felç inen leonardo da vinci, resimden çok bilimsel çalışmalara ağırlık verdi. kendisine dostu melzi yardımcı
olmaktaydı. salai ise fransa’ya geldikten sonra onu terketmişti.
leonardo 2 mayıs 1519’da amboise’daki evinde 67 yaşında öldü. kralın kollarında can verdiği rivayet edilir, ancak, 1 mayıs
günü kralın bir başka şehirde olduğu ve bir gün içinde oraya gelemeyeceği bilinmektedir. vasiyetinde mirasının esas bölümünü
melzi’ye bıraktı. amboise’daki saint florentin kilisesi’nde toprağa verildi.
ozel yasami:
leonardo, özel yaşantısını gizli tutmuştur. fiziksel temastan hoşlanmadığı iddia edilir: “üreme faaliyeti ve bununla
bağlantılı olan her şey o kadar iğrençtir ki insanlar hoş yüzler ve duygusal eğilimler de olmasa kısa sürede yok olacaktır”
sözü daha sonra sigmund freud tarafından analiz edilmiş ve freud, leonardo’nun “frijit” olduğuna hükmetmiştir.
1476 yılında, sevgilisi verrocchio ile birlikte yaşarken 17 yaşındaki model jacopo saltarelli ile sodomist ilişki kurduğu
gerekçesiyle adı bilinmeyen bir kişi tarafından suçlanmıştır. iki ay süren soruşturma sonucu, leonardo’nun babasının saygın
konumuna da bağlı olarak hiç şahit bulunamamamsı nedeniyle dava düşmüştür. [2] bu olayın ardından leonardo ve arkadaşları
floransa’daki “gecenin bekçileri” isimli örgüt tarafından bir süre takip edilmiştir. (gecenin bekçileri’nin italya’da
rönesans döneminde kurulan ve sodomizmin bastırılmasına yönelik faaliyet gösteren bir örgüt olduğu podesta’nın yasal
kayıtlarında da yer almaktadır.)
“salai” veya “il salaino” takma adlarıyla da bilinen gian giacomo caprotti da oreno giorgio vasari tarafından “leonardo’nun
büyük keyif aldığı harika kıvırcık saçları olan ışıltılı ve güzel genç” olarak tanımlanmıştır. il salaino, 1490 yılında henüz
10 yaşındayken leonardo’nun evinde hizmetçiliğe başlamıştır. leonardo ve il saliano arasındaki ilişki “kolay” olarak
değerlendirilmez. 1491 yılında leonardo il salaino’yu “hırsız, yalancı, inatçı ve pisboğaz” olarak nitelendirmiş ve onun için
“küçük şeytan” benzetmesini yapmıştır. yine de, il salaino 30 yıl boyunca yoldaşı, hizmetçisi ve asistanı olarak leonardo’nun
hizmetinde kalmıştır. leonardo, il salaino’yu "küçük şeytan" olarak çağırmaya devam etmiştir. leonardo’nun sanatçı
defterlerinde çıplak olarak çizilen il salaino yakışıklı ve kıvırcık saçlı bir ergen olarak tasvir edilir.
1506 yılında leonardo, 15 yaşındaki kont francesco melzi ile tanışır. melzi, leonardo’nun kendisine karşı hislerini bir
mektubunda “a sviscerato et ardentissimo amore” (çok ihtiraslı ve fazlasıyla yakıcı aşk) olarak nitelendirmiştir. il salaino
bu yıllarda melzi’nin sürekli olarak leonardo’nun yanında olmasını kabullenmek zorunda kalmıştır. melzi, leonardo’nun önce
öğrencisi sonra da hayat arkadaşı olmuştur.ayrıca leonardo da vinci; fransa’nın, kuruluşu çok eskilere dayanan (1099 m.s.)
sion tarikatı’na 1510-1519 yılları arasında üstatlık (başkanlık) yaptığı bilinmektedir.
her iki ilişki de leonardo’nun zamanında floransa’da yaygın olan erotik usta-çırak ilişkisine bir örnektir. bu iki
ilişkisinin yanısıra leonardo’nun cesare borgia ve niccolò machiavelli ile de “dostluktan öte” bir ilişki yaşadığı iddia
edilmektedir.
leonardo’nun genç erkeklere olan ilgisi 16. yüzyılda da tartışma konusu olmuştur. 1563’te gian paolo lomazzo tarafından
yazılan “il libro dei sogni”de (düşler kitabı) yer alan “l’amore masculino”daki (erkek aşkı) kurmaca bir diyalogda, leonardo
başkahramanlardan biri olarak yer almış ve “biliniz ki erkekler arasındaki aşk çeşitli arkadaşlık duygularıyla erkekleri
biraraya getiren bir erdemdir. bu durum onları daha erkeksi ve yürekli hâle getirir” sözü leonardo’nun ağzından verilmiştir.
vejetaryenlik:
leonardo’nun çalışmalarından ve biyografisini yazan erken dönem yazarlardan anlaşıldığı üzere leonardo dürüst ve ahlaki
konularda duyarlı bir kişiydi. hayata duyduğu saygı onun en azından yaşamının bir evresinde vejetaryen olduğunu
göstermektedir.
sanat alanındaki eserleri:
floransa dönemi:
leonardo da vinci’nin 1466-1472 yılları arasında bilinen hiçbir eseri yoktur. bu çıraklık döneminde atölyede boyaları
karıştırıp resimlerin küçük bölümlerini boyuyordu. 1472’de floransa’da bağımsız bir ressam oldu, ancak ustasının atölyesinden
ayrılmadı.
leonardo da vinci’nin bilinen ilk resmi 5 ağustos 1472 tarihli "arno vadisi" resmidir. leonardo’nun dehasını yansıtan bu
resimde derinlik arttıkça detaylar azalır, kağıdın rengi resme hâkim olur. bu teknik daha sonra yokoluş perspektifi olarak
adlandırılmıştır.
leonardo, 1471-1475 yılları arasında andrea del verrocchio’’ya "isa’nın vaftizi" adlı tablosunda yardım etti. resmin ana
unsurlarını verrochio zaten çizmişti. leonardo, diz çökmüş bir melek ile isa’nın vücudunu resmetti. melek, verrochio’nın
çizdiği figürlerden çok daha başarılıydı. bunu gören verrochio’nun fırçalarına bir daha asla elini sürmediği söylenir.
gerçekten de bu tablo, verrochio’nun bilinen son tablosudur.
leonardo’nun1476-1478 döneminde kendi atölyesini açtığı sanılmaktadır ve bu dönemde sipariş üzerine yaptığı en az iki resim
vardır.
1. floransa döneminde çizdiği en önemli tablolardan birisi de "aziz jerom"’dur. tamamlamış olsa mona lisa kalitesinde olacağı
tahmin edilen bu tablo, günümüzde vatikan’dadır.
leonardo 1481-1482 arasında aldığı bir sipariş üzerine "müneccim kralların tapınması" adlı tablo üzerinde çalıştı ancak
1482’de milano dükü’nün hizmetine girince dev tabloyu yarım bırakarak milano’ya gitti.
milano dönemi:
milano döneminin başında yaptığı resimlerin en önemlisi "kayalıkların bakiresi"dir. iki versiyonu bulunan bu eserin birisi
louvre müzesi’nde, diğer londra ulusal galerisi’nde yer alır.
kayalıklar bakiresi’nin yarattığı ilgi üzerine ısmarlanan "erminli kadın", günümüze kalan az sayıdaki resminden birisidir.
polonya’daki çartorist (czartorisky) müzesi’ndedir.
1490’da sforza’nın düzenlediği festival için yaptığı “gezegenlerin dansı” adlı müzikli oyun, italya çapında ünlenmesini
sağladı.
1495- 1497 arasında en önemli eserlerinden birisi olan son yemek üzerinde çalışmıştır. "son yemek", milano’da bir manastır
yemekhanesinin duvarında yer alan duvar resmidir. maalesef, bu büyük eseri yaparken denediği karışım başarılı olmamış, eser
daha 1500’lü yıllarda bozulmuştur.
leonardo, milano döneminde matematikle de uğraştı ve italyan matematikçi luca pacioli’ye "altın oran üzerine" adlı yapıtını
yazmada yardım etti.
en çok vaktini alan çalışma, dükün babası onuruna yapması istenen "bronz at heykeli" idi. dünyanın en büyük at heykeli olması
planlanan bu eser için leonordo uzun süre atların anatomisini inceledi. 1483’te başlayan çalışmaları sonunda 1493’te dev kil
modeli hazırladı. bronz heykel için tonlarca bronza ihtiyaç vardı. bronzun hazırlanmasını beklerken son yemek üzerinde
çalıştı. heykel için gereken bronz sforza tarafından silah yapımında kullanıldığından heykel hiçbir zaman yapılamadı. kilden
yapılmış modeli ise, fransızların milano’yu işgalinden sonra askerlerin hedef tahtası olarak parçalandı.
göçebe dönemi:
milano’yu terkettikten sonra mantova’da dönemin ressamlarının eserlerini toplamaya meraklı isabella d’este’nin bir portresi
üzerinde çalışmaya başladı ancak 1501’de venedik’e gidince isabella d’este’nin tüm ısrarlarına ve mektuplarına rağmen eseri
tamamlamadı.
venedik’te osmanlılar’a karşı kullanılmak üzere çeşitli projeler (isonzo vadisi’nde hareketli bir bent kurmak, osmanlı
gemilerinin altını delmek için dalgıç kullanmak gibi) geliştirdi ancak hiçbiri uygulanmayınca floransa’ya geçti.
bir manastır için meryem ve çocuk isa azize anna ile birlikte adıyla bilinen ve londra’daki ulusal galeri’de bulunan taslağı
hazırladıysa da, cesare borgia’dan aldığı mühendislik teklifi üzerine bu eseri de yarım bıraktı. papa 6. alexander’ın oğlu
cesare borgia hizmetinde askeri mühendis olarak çalıştı, haritalar çizdi.
cesare’den ayrıldığı sırada ii. bayezid’e, haliç üstünde bir köprü, yeldeğirmeni inşaatı gibi projelerinden bahseden bir
mektup yazdığı bilinir.
floransa’ya döndüğünde pisa ve floransa arasında savaş vardı. floransa’dan pisa’ya doğru akan arno irmağı’nın yatağını
değiştirerek şehri susuz bırakmayı planladı ancak plan başarılı olmadı.
arno nehri yatağı üzerindeki çalışmalardan sonra anghiarai savaşı adlı duvar resmi üzerinde çalıştı. 1440’ta floransa’nın
milano’ya karşı kazandığı zaferi konu alan bu resim üzerinde çalışırken karşı duvarda da cascina savaşı adlı resim için
mikelanj çalışıyordu. iki sanatçı arasındaki çekişme “savaşların savaşı” halini aldı. eser henüz tamamlanmadan fransa kralı
tarafından milano’ya çağrılan leonardo, bir süre iki şehir arasında mekik dokuduysa da sonunda resmi yarım bırakmak zorunda
kaldı. (rakibi mikelanj da roma’ya çağrıldığı için kendi resmini yarım bırakmak zorunda kalmıştı.)
milano’da saray mensupları için dekoratör olarak çalıştı, saray eğlencelerini düzenledi. zamanla anatomi çalışmalarına döndü.
resme yeniden ilgi duyarak mona lisa’yı yapmaya başladı. bu resmi ömrü boyunca yanından ayırmadı ve tüm yolculuklarında
beraberinde taşıdı.
1513’te gittiği roma’da ihtiyar bir bilge olarak saygı görmesine rağmen rafael ve mikelanj’ın aksine medici ailesinden fazla
sipariş almadı. ancak mikelanj’ın davut (david) adlı eserinin yerinin belirlenmesi için kurulan komisyonda yer aldı ve
mikelanj istemediği halde, floransa’daki palazzo vecchio önüne yerleştirilmesinde etkili oldu.
1515 yılında fransızların milano’yu yenmesinden sonra guiliano de medici, barış görüşmelerinde fransa kralı’na sunulmak üzere
mekanik bir aslan yapma görevi verdi. yaptığı aslan (floransa’nın simgesi), birkaç adım yürüdükten sonra kalbinden fransa’nın
simgesi olan bir zambak çıkarıyordu. genç kral kendisine hayran kaldı. guiliano de medici bir yıl sonra ölünce, fransa kralı
leonardo’yu çağırtttı ve böylece son yıllarını fransa’da geçirdi.
bilim ve muhendislik:
leonardo’nun bilim ve mühendislik alanındaki çalışmaları en az sanatsal olanlar kadar etkileyici ve yenilikçidir. 13.000
sayfadan oluşan defterlerinde yeralan notlar ve çizimler sanat ve bilimi kaynaştırmaktadır. leonardo bu notları, avrupa’da
yaptığı seyahatler sırasında almıştır. leonardo solaktı ve tüm yazılarını ancak ayna ile bakılınca okunabilecek şekilde
yazardı.
leonardo’nun bilime bakış açısı gözleme deyalıydı, bir bilinmezliği anlamak için en küçük detayına kadar tarif ve tasvir
ederdi, teoriye ve deneye önem vermezdi. latince ve matematik konusunda eğitim almamış olması sebebiyle, çağdaş
akademisyenler onun bilimsel çalışmalarını gözardı ettiler, oysa leonardo latinceyi kendi kendine öğrenmişti.
anatomi calısmarı:
leonardo insan anatomisi konusundaki çalışmalarına andrea del verrocchio’nun yanında çıraklık yaparken başladı, çünkü
verrochio tüm öğrencilerini anatomi öğrenmeleri konusunda teşvik ederdi. sanat alanında başarı kazanmaya başlayınca,
floransa’daki santa maria nuova hastanesi’nde kadavralar üzerinde inceleme yapmasına izin verildi. daha sonra milano’daki
maggiore hastanesi’nde ve roma’daki santo spirito hastanesi’nde de kadavralar üzerinde çalışmalar yaptı. 1510-1511 yıllarında
doktor marcantonio della torre ile birlikte çalıştı. 30 yılda, farklı yaşlarda 30 adet kadın ve erkek kadavrası inceledi.
marcantonio ile birlikte anatomi konusunda teorik bir çalışma yayınlamak üzere çalışmalar yaptı ve 200’ün üzerinde çizim
hazırladı. bu çizimler ancak leonardo’nun ölümünden sonra 1580’de "resim üzerine tezler" adı altında yayınlandı.
leonardo birçok insan iskeleti çizimi yaptı ve omurganın çift-s formunu ilk tanımlayan kişi oldu. pelvis ve kuyruk sokumu
hakkında incelemeler yaptı ve kuyruk sokumunun 5 farklı kemikten oluştuğunu belirledi. insan kafatasını ve beynin kesitlerini
mükemmel şekilde tariflemeyi başardı. ciğerlerin, idrar kesesinin, cinsel organların ve hatta cinsel birleşmenin yapısını
gösteren çok sayıda çizim yaptı. "hamilelik mucizesini anlamak amacıyla fetusun anne karnındaki pozisyonu hakkında çizimler
yapan ilk birkaç kişiden biridir. insan anatomisine ek olarak, çeşitli hayvanların anatomisi hakkında da çizimleri
bulunmaktadır.
leonardo sadece insan vücudunun yapısıyla değil, aynı zamanda fonksiyonuyla da ilgileniyordu, bu yüzden anatominin yanısıra
fizyoloji konusunda da çalışmalar yaptı. fizyolojik deformasyonu olan kişilerle ilgili de çizimleri bulunmaktadır.
anatomi alanındaki çalışmaları, yazılı tarihteki ilk robot tasarımınına öncülük etti. "leonardo’nun robotu" adı verilen
tasarım büyük olasılıkla 1495 yılında yapıldı ama ancak 1950’lerde farkedildi. kan dolaşımı hakkında bilgisi olmamasına
rağmen, robota eklediği kalp vanaları sayesinde kanın tüketilmek üzere kaslara pompalanmasını sağladı. yaptığı bir çizim,
2005 yılında bir ingiliz kalp cerrahına hasar görmüş kalpleri tedavi etmek yolunda yepyeni bir yol keşfetmesi için ilham
verdi.
buluslar ve muhendislik:
uçma konusuna duyduğu müthiş ilgi sebebiyle, kuşların uçması hakkında detaylı çalışmalar yaptı ve arasında dört kişi
tarafından çalıştırılabilen bir helikopter ve hafif bir hang glider da bulunan çok çeşitli uçan makine tasarladı.
leonardo tarafından tasarlanan ve château d’amboise’da bulunan zırhlı bir tank
büyüt
leonardo tarafından tasarlanan ve château d’amboise’da bulunan zırhlı bir tank
1502 yılında sultan ii. bayezid için, haliç’in girişine inşa edilmek üzere 240 metre uzunluğunda bir köprü tasarımı yaptı. bu
köprü inşa edilmedi ama 2001 yılında norveç’te vebjørn sand da vinci projesi kapsamında, bu tasarımı temel alan daha küçük
bir köprü yapılarak leonardo’nun vizyonu hayata geçirildi.
her ne kadar savaşı insan faaliyetlerinin en kötüsü olarak nitelese de, leonardo’nun defterlerinde askerî mühendislik
alanında da çalışmalar bulunmaktadır, bunların arasında makineli tüfekler, zırhlı tank, bombalar, paraşütler gibi tasarımlar
yer almaktadır. diğer buluşları arasında bir denizaltı, dişliler kullanılarak yapılmış ilk mekanik hesap makinesi ve yaylı
bir mekanizmayla çalışan bir araba da bulumaktadır. vatikan’da bulunduğu yıllarda güneş enerjisini kullanmak için, içbükey
aynalar yardımıyla suyu ısıtacak bir tasarım yapmıştır. leonardo’nun tasarımlarının çoğu yaşadığı dönemde hayata
geçirilememiş olsa da, ibm’in desteğiyle birçoğunun modelleri yapılmıştır ve amboise’deki château du clos lucé’de bulunan
leonardo da vinci müzesi’nde sergilenmektedir.
leonardo’nun defterleri:
leonardo’nun defterleri temel olarak dört farklı konuda yazılmıştır: mimari, mekanik, resim ve insan anatomisi. bu defterler,
farklı boy ve tipte birbirinden bağımsız kağıtlardan oluşmaktadır ve ölümünden sonra dağılmış olmalarına rağmen, günümüzde
louvre, biblioteca nacional de españa, milano’daki biblioteca ambrosiana ve british library gibi büyük koleksiyonlarda
yeralır. british library’de bulunan defterlerin bir kısmı internette adresinde incelenebilir. codex leicester adı verilen
defter, leonardo’nun özel bir koleksiyonda bulunan tek büyük bilimsel çalışmasıdır ve şu anda bill gates’e aittir.
ocak 2005’te, floransa’daki basilica della santissima annunziata di firenze’nin yanında bulunan bir manastırın gizli
odalarından birinde, leonardo’nun uçuş ve diğer bilimsel çalışmalarını yaptığı bir laboratuvar bulunmuştur.
leonardo’nun defterlerindeki notları arasında, 1502 yılında osmanlı imparatorluğu padişahı sultan ii. bayezid’e haliç üzerine
yapılması için sunduğu 240 metre uzunluğunda bir köprü tasarımı de bulunur. çizimleri kabul edilmez. yıllar sonra 2001
yılında, benzeri bir köprü norveç’de yapılır.
türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan 17 mayıs 2006 tarihinde, çırağan sarayı, yıldız sarayı ve sümela manastırı
restorasyonlarını yapan bülent güngör tarafından da vinci’nin orijinal planında olduğu gibi bir köprü yapılacağını
açıklamıştır. bu köprü, orijinalinde olduğu gibi 240 metre uzunluğunda, 8 metre genişliğinde ve denizin 24 metre üstünde
olacaktır.
haliç koprusu tasarımı:
leonardo’nun defterlerindeki notları arasında, 1502 yılında osmanlı imparatorluğu padişahı sultan ii. bayezid’e haliç üzerine
yapılması için sunduğu 240 metre uzunluğunda bir köprü tasarımı de bulunur. çizimleri kabul edilmez. yıllar sonra 2001
yılında, benzeri bir köprü norveç’de yapılır.
türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan 17 mayıs 2006 tarihinde, çırağan sarayı, yıldız sarayı ve sümela manastırı
restorasyonlarını yapan bülent güngör tarafından da vinci’nin orijinal planında olduğu gibi bir köprü yapılacağını
açıklamıştır. bu köprü, orijinalinde olduğu gibi 240 metre uzunluğunda, 8 metre genişliğinde ve denizin 24 metre üstünde
olacaktır.
http://tr.wikipedia.org/wiki/leonardo_da_vinci gorsel olarak destek.:)
mona lisa’da belki kendini kadın olarak gördüğü ya da annesini resmettiği ya da sevdiği kadını resme aldığı rivayetleri vardır.
haliç’e yapılmasını önerdiği köprü:
http://www.ntvmsnbc.com/news/209881.jpg
teklifin, osmanlı tarafından reddedildiği ve papa’nın köprüyü yapmamasını istediği şeklinde iki rivayet var. istanbul’a bir şaheser daha yakışırdı, yazık olmuş. çok yazık.
2003’te norveç’e inşa edilen, aynı köprünün daha küçüğü:
http://www.vti.se/nordic/3-03mapp/leonardo.html
http://www.ntvmsnbc.com/news/209881.jpg
teklifin, osmanlı tarafından reddedildiği ve papa’nın köprüyü yapmamasını istediği şeklinde iki rivayet var. istanbul’a bir şaheser daha yakışırdı, yazık olmuş. çok yazık.
2003’te norveç’e inşa edilen, aynı köprünün daha küçüğü:
http://www.vti.se/nordic/3-03mapp/leonardo.html
adı ile ilişkili kötü espriler yapılmış(mahmut sen kamyonu getirirsin, leonardo da vinci) sanatçı, bilimadamı vs..
bir eliyle çizim yaparken öteki eliyle yazı yazabiliyordu.
(bkz: da vinci s demons)
bir eliyle yazmış bir eliyle resim yapabilmiş olan muhteşem insan.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?