annelerin kucuk cocuklarini kacirmakla tehdit ettikleri ve uslu durmassa gerceklesecegine kesin olarak ikna ettikleri insan cesidi.at arabasi ustunde gezen sirtinda cuvallarla copleri karistiran bu esmer insanlar hala urkunctur o ayri.
çingene
çingene adı altında toplanan bütün büyük etnik grupların listesi (sınıflandırma bizzat çingeneler tarafından yapılmış ve uzmanlar tarafından da kabul edilmiştir)
“çingene kanı taşıdığını iddia eden üç ana grup bulunmaktadır: kaldera, gitano ve manuşlar.
1. kaldera çingeneleri : yalnız kendilerinin gerçek çingeneler olduğunu iddia ederler. adlarından da anlaşıldığı üzere, çoğu kazancılıkla uğraşmaktadır. rumence’de kazanın adı caldera’dır. önce balkan yarımadası’ndan çıkmışlar, sonra orta avrupa’dan fransa’ya geçip beş kola ayrılmışlardır.
a. lovariler : macaristan’da uzun süre yaşadıklarından dolayı, fransa’da macar adıyla çağrılırlar.
b. boybalar : transilvanya’dan gelmişlerdir ve savaştan önce, evcilleştirilmiş hayvanlarla gösteri yapan çingeneler’in çoğunluğunu oluşturmaktaydılar.
c. luri ya da luliler : bugün de firdevsî’nin anmış olduğu hint kavminin adını taşırlar.
d. çurariler : diğer kaldera çingeneleri’nden ayrı olarak yaşarlar. vaktiyle at alıp satan çurariler, bugün kullanılmış araba alım satımıyla uğraşmaktadır.
e. turko-amerikalılar : avrupa’ya gelmeden önce, türkiye’den amerika birleşik devletleri’ne göç etmiş oldukları için kendilerine bu isim verilmektedir.
2. gitanolar : kendilerine yalnızca ispanya, portekiz, kuzey afrika ve güney fransa’da rastlamak mümkündür. dış görünüşleri, lehçeleri ve gelenekleriyle kalderalılar’dan ayrılırlar. kendi içlerinde ispanyol ya da endülüslüler ve katalonyalılar diye ayrılırlar.
3. manuşlar : orta avrupa’daki çingeneler’dir. muhtemelen indus kıyılarından geldikleri için, kendilerine sinti de denmektedir. üç alt gruba ayrılırlar.
3.a. valsikanlar ya da fransız sintileri: pazarcılık yapar ve sirklerde çalışırlar.
3.b. gaygikanlar ya da alman, alsalsı sintiler : bunlar çoğu kez, çingene olmayan, ancak aynı gelenek ve göreneklere göre yaşayan avrupalı göçebelerle karıştırılmaktadır.
3.c. piemontesliler ya da italyan sintileri : örneğin italya’nın tanınmış ailelerinden buglioneler bu gruba girmektedir.
bu üç grubun dışında ingiltere, irlanda ve iskoçya’da yaşayan gypsieler, kaldera, manuş ve tinkerler’e benzerler. bunlar gezginci kazancılardır ve çingene asıllı olup olmadıkları kesin değildir.
bütün bu ayrımlar elbette keyfidir. bu gruplardan her biri yalnız kendilerinin gerçek çingene olduğunu iddia eder ve diğer grupları kendilerinden aşağı görür. her grubun kendi lehçesi, kendi yasaları ve gelenekleri bulunmaktadır. ancak, çingene kavimleri konusunda her bir grubun kendine özgü bir sınıflandırma tasarımına sahip olması çok daha önemlidir.
kendi kavimlerinin mensupları dışındaki insanları nitelendirmek için, genellikle onların meslekleri belirtilir. işte böylece ursariler, yani ayı oynatıcılarından söz edilir. örnek olarak, romanya’daki değişik çingene gruplarının bir listesi verilmektedir. bu isimler, oldukça farklı bir lonca oluşturan laieşi ve ursari çingenelerince kullanılmaktadır:
blidariler, ahşap mutfak araç gereci yapıp satar.
chivutseler, bunların karıları badanacıdır ve dolayısıyla oturdukları evlerin dış cephelerini her yıl yeniden boyamakla görevlidirler.
ciobatoriler, ayakkabı yapımı ve onarımıyla uğraşırlar.
costorariler, kalaycıdır.
ghilabariler, çalgıcıdırlar.
lautariler, çalgıcı ve lüt yapımcısıdırlar.
ligurariler, ahşap ve araç gereçler yapıp satarlar.
meshteri lacatuşiler, çilingirdirler.
rudariler, ahşap araç ve gereç yaparlar.
salaboriler, duvarcıdırlar.
vatraşiler, çiftçi ve bahçıvandırlar.
zlatariler, ırmak kıyılarında altın ararlar.
bu liste henüz tam değildir. popp serboianu, on dört ayrı rumen çingene grubundan söz etmektedir. ancak bunlar da yine listenin tamamı değildir.”
(hermann berger, çingene mitolojisi)
“çingene kanı taşıdığını iddia eden üç ana grup bulunmaktadır: kaldera, gitano ve manuşlar.
1. kaldera çingeneleri : yalnız kendilerinin gerçek çingeneler olduğunu iddia ederler. adlarından da anlaşıldığı üzere, çoğu kazancılıkla uğraşmaktadır. rumence’de kazanın adı caldera’dır. önce balkan yarımadası’ndan çıkmışlar, sonra orta avrupa’dan fransa’ya geçip beş kola ayrılmışlardır.
a. lovariler : macaristan’da uzun süre yaşadıklarından dolayı, fransa’da macar adıyla çağrılırlar.
b. boybalar : transilvanya’dan gelmişlerdir ve savaştan önce, evcilleştirilmiş hayvanlarla gösteri yapan çingeneler’in çoğunluğunu oluşturmaktaydılar.
c. luri ya da luliler : bugün de firdevsî’nin anmış olduğu hint kavminin adını taşırlar.
d. çurariler : diğer kaldera çingeneleri’nden ayrı olarak yaşarlar. vaktiyle at alıp satan çurariler, bugün kullanılmış araba alım satımıyla uğraşmaktadır.
e. turko-amerikalılar : avrupa’ya gelmeden önce, türkiye’den amerika birleşik devletleri’ne göç etmiş oldukları için kendilerine bu isim verilmektedir.
2. gitanolar : kendilerine yalnızca ispanya, portekiz, kuzey afrika ve güney fransa’da rastlamak mümkündür. dış görünüşleri, lehçeleri ve gelenekleriyle kalderalılar’dan ayrılırlar. kendi içlerinde ispanyol ya da endülüslüler ve katalonyalılar diye ayrılırlar.
3. manuşlar : orta avrupa’daki çingeneler’dir. muhtemelen indus kıyılarından geldikleri için, kendilerine sinti de denmektedir. üç alt gruba ayrılırlar.
3.a. valsikanlar ya da fransız sintileri: pazarcılık yapar ve sirklerde çalışırlar.
3.b. gaygikanlar ya da alman, alsalsı sintiler : bunlar çoğu kez, çingene olmayan, ancak aynı gelenek ve göreneklere göre yaşayan avrupalı göçebelerle karıştırılmaktadır.
3.c. piemontesliler ya da italyan sintileri : örneğin italya’nın tanınmış ailelerinden buglioneler bu gruba girmektedir.
bu üç grubun dışında ingiltere, irlanda ve iskoçya’da yaşayan gypsieler, kaldera, manuş ve tinkerler’e benzerler. bunlar gezginci kazancılardır ve çingene asıllı olup olmadıkları kesin değildir.
bütün bu ayrımlar elbette keyfidir. bu gruplardan her biri yalnız kendilerinin gerçek çingene olduğunu iddia eder ve diğer grupları kendilerinden aşağı görür. her grubun kendi lehçesi, kendi yasaları ve gelenekleri bulunmaktadır. ancak, çingene kavimleri konusunda her bir grubun kendine özgü bir sınıflandırma tasarımına sahip olması çok daha önemlidir.
kendi kavimlerinin mensupları dışındaki insanları nitelendirmek için, genellikle onların meslekleri belirtilir. işte böylece ursariler, yani ayı oynatıcılarından söz edilir. örnek olarak, romanya’daki değişik çingene gruplarının bir listesi verilmektedir. bu isimler, oldukça farklı bir lonca oluşturan laieşi ve ursari çingenelerince kullanılmaktadır:
blidariler, ahşap mutfak araç gereci yapıp satar.
chivutseler, bunların karıları badanacıdır ve dolayısıyla oturdukları evlerin dış cephelerini her yıl yeniden boyamakla görevlidirler.
ciobatoriler, ayakkabı yapımı ve onarımıyla uğraşırlar.
costorariler, kalaycıdır.
ghilabariler, çalgıcıdırlar.
lautariler, çalgıcı ve lüt yapımcısıdırlar.
ligurariler, ahşap ve araç gereçler yapıp satarlar.
meshteri lacatuşiler, çilingirdirler.
rudariler, ahşap araç ve gereç yaparlar.
salaboriler, duvarcıdırlar.
vatraşiler, çiftçi ve bahçıvandırlar.
zlatariler, ırmak kıyılarında altın ararlar.
bu liste henüz tam değildir. popp serboianu, on dört ayrı rumen çingene grubundan söz etmektedir. ancak bunlar da yine listenin tamamı değildir.”
(hermann berger, çingene mitolojisi)
bohçacıları, falcıları, tombalacıları, süpürgecileri, hasırcıları, ayakkabı boyacıları vardır. en çok ta çalgıcıları, en güzel oynayan dansözler bile çingenelerden çıkar. müzikle doludur hayatları, ne kadar da göçebe yaşasalar da hiç üzüntü kederleri yokmuş gibi yaşarlar bir aradaysalar yaşadıkları mahallelere yedideli mahallesi ismiyle anarlar, büyük gönüllülükle gocunmadan taşırlar.
dunya uzerinde bulunan sari,beyaz ve siyah irktan sonra dorduncu bir irk olarak kabul edilen gocebe insanlar...
kuzey hindistan gocmenidirler hala yerlesik hayata gecememislerdir.
(bkz: bohemians).
dunyanin hemen hemen her yerine yayilmis topluluk...
trakya da her çeşitinden vardır.adamlar günlük yaşar,ertesi günü düşünmezler.
ekmek parası isterler şarap alırlar,içerler uyurlar.doğuştan çalgıcı,pis,boş kafalı,komik konuşan ve mutlu doğarlar.valla sorsanız en mutlu insan onlardır.gecenin bir yarısı 5tane çingene şarkı söyleyerek geçer sokaktan(sesleri de iyidir he),kıskanırsınız yani!
ama yılışıktırlar,gösterişi severler,mahalle düğünleri meşhurdur;zengin olanları da vardır;bizzat gördüm adam nası yaptı bilmiyorum,düğününde balık ayhanı getirtti,dışarda çaldılar sabaha kadar onla!
ekmek parası isterler şarap alırlar,içerler uyurlar.doğuştan çalgıcı,pis,boş kafalı,komik konuşan ve mutlu doğarlar.valla sorsanız en mutlu insan onlardır.gecenin bir yarısı 5tane çingene şarkı söyleyerek geçer sokaktan(sesleri de iyidir he),kıskanırsınız yani!
ama yılışıktırlar,gösterişi severler,mahalle düğünleri meşhurdur;zengin olanları da vardır;bizzat gördüm adam nası yaptı bilmiyorum,düğününde balık ayhanı getirtti,dışarda çaldılar sabaha kadar onla!
kokenleri romanya olan aslen gocebe yasayan, hayatlarini muzik, dans ve bilimum eglenceyle kazanan esmer halk. turkiyedekiler romandir. istanbulda bolca bulunup adi be abicim su guzel ablamla isallah evlenirsiniz bi milyuncuk ad da falina bakayim diyen tiplerdir. nedense hazzetmem. kanim isinmamistir.
$opar’da denir.
(bkz: cingen)
(bkz: vistani)
eskiden sabahin korunde insanlarin garajlarindan cadir calan canlilardir ve her ne hikmetse caldiklari iki cadir da ellerinde patlayan insanlardir.cunku bir cadirinin demirini,diger cadirin da bezini calmislardir.
brad pitt’in snatch filminde canlandirdigi karakter. bu cingene ciplak el boks sampiyonudur ayni zamanda.
ceri,kopil.
kadikoyde insana fena yapisirlar. bide yuzsuz oluyorlar yaa kizlari falan. bulasmamak lazim!
efsaneye gore hz. isa’nin bilek ve ayaklarina cakilan civileri yaptiklarindan beri lanetlenmis olduklarina inanilan topluluk.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?