kaside

on beş beyitten az olmayan, bütün beyitlerin ikinci dizeleri en baştaki beyit ile uyaklı olan ve çoğu kez büyükleri övmek için yazılan divan edebiyatı şiir türü.

bir orhan veli şiiridir..

elinde bursa cakisi,
boynunda kirmizi yazma;
degnek soyarsin aksamlara kadar,
filya tarlasinda.

ben sana hayran,
sen cama tirman.

divan edebiyati nazim sekillerinden biridir.
arapca ‘kasada’ kokunden gelen kaside kast etmek manasina gelir.
nazim birimi beyittir. 3’ten 100’e kadar beyitler halinde yazilir. genellikle en az 15 beyittir.
ilk beyit kendi arasinda kafiyelidir. daha sonraki beyitlerde ilk dize serbest, 2. dize 1. beyitle kafiyeli olarak yazilir. (a a , x a)
kasideler aruzun her cesit vezniyle yazilabilir.
kasidelerin yazilis amaclari genellikle ovmek icindir. ovulen padisah, vezir, seyhulislam, seyh, kaptan-i derya, sair olabilir. yalvarmak amaciyla yazilanlari da vardir. allah’a yalvarmak icin yazilanlara munacaat denmektedir, allah’in birligini, buyuklugunu anlatanlara tevhid, peygamberi ovmek amaciyla yazilanlara naat denmektir.
kasidelerin isimlendirilisi; meth edilen kisinin adiyla, kafiyesiyle, kasidenin ilk bolumundeki konuya gore isimlendirebilir. meth edilen kisiye gore ornek verilen kaside basliklarindan biri nefi’nin sultan murad’a yazdigi kasidedir. kafiyelenise gore isim ‘olur redifli kaside’, ilk bolumunde anlatilan konuya gore isim ’bahariye, sitaiye’.
kaside bolumlere ayrilir: nesib, girizgah, methiye, fahriye, tac, dua.
kasidenin en unlu temsilcisi nefi’dir. divan edebiyatinda onun gibi yazmak her sairin amaci olmustur. herkes kaside yazarken onu takip etmistir.

din yada devlet büyüklerini övmek amacıyla belirli kurallar içindeyazılan uzun şiirlerdir.en az 33 en çok 99 beyitten oluşur.kasidenin en güzel beytine beyt-ül kasid,şairin mahlasının bulunduğu beyte de taç-beyt adı verilir.uyak düzeni gazel gibidir.

altı bölümden oluşur:

"nesib": şair konuya doğrudan girmez ve bu bölümde bir tasvir yapar.yapılan bu tasvirlere ya da rediflerine göre kasideler isim alırlar.(baharriye, ıydıyye,gül kasidesi )

"giriz-gah": nesib bölümünden "methiye" bölümüne geçerken söylenen beyit ya da beyitlerin bulunduğu bölümdür.

"methiye": şairin kasideyi sunduğu kişiyi övdüğü bölümdür.

"tegazzül":kasidenin içinde genellikle methiye bölümünden sonra bir fırsatını düşürüp,kasideyle aynı ölçü ve uyakta bir gazel söylemektir.

"fahriye": şairin kendisini övdüğü bölümdür.

"dua": kasidenin son bölümüdür. bu bölümde şair, övdüğü kişiye dualar ederek iyi dileklerde bulunur.