arjantin

coğrafi verileri


konum: güney amerika’nın güneyinde, güneyde atlas okyanusu kıyısında yer alır. atlas okyanusuna kıyısı 4.000 km`yi aşar. güneyinde ve batısında şili, kuzeyinde bolivya ve paraguay, kuzeydoğusunda brezilya ve uruguay yer alır.
coğrafi konumu: 34 00 güney enlemi, 64 00 batı boylamı
haritadaki konumu: güney amerika
yüzölçümü: toplam: 2,766,890 km²
kara: 2,736,690 km²
su: 30,200 km²
sınırları: toplam: 9,665 km
sınır komşuları: bolivya 832 km, brezilya 1,224 km, şili 5,150 km, paraguay 1,880 km, uruguay 579 km
sahil şeridi: 4,989 km
iklimi: arjantin, tamamen güney yarıkürenin ılıman iklim kuşağında yer alır. kuzeyinde yağmurlu subtropikal iklim hakimdir, güney bölgesinde ise sub-kutupsal bir iklim hakimdir. yazları hava sıcak ve rutubetli, kışları ise serindir.
arazi yapısı: kuzeydoğudaki astropik düzlükler, pampalar, patagonya ve dünyanın en sarp yükseltilerinin bulunduğu andlar bölgesi olmak üzere arjantin dört ana bölgeye ayrılır. arjantin topraklarının büyük bölümü kıraç yada yarı-kıraçtır.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: laguna del carbon -105 m; en yüksek noktası: cerro aconcagua 6,960 m
doğal kaynakları: pampalarda verimli topraklar, kurşun, çinko, kalay, bakır, demir yatakları, manganez, petrol, uranyum
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %10
otlaklar: %52
ormanlık arazi: %19
diğer: %19 (2005 verileri)
sulanan arazi: 15,500 km² (2003 verileri)
doğal afetler: andlar bölgesinde yer alan san miguel de tucuman ve mendoza arazileri deprem riski taşırlar; pampalar başlayan şiddetli kasırgalar kuzeydoğuya doğru ilerleyebilirler; yoğun su baskınları yaşanabilir.
coğrafi not: güney amerika’nın ikinci en büyük ülkesi. (brezilya’dan sonra)


nüfus bilgileri


nüfus: 39,921,833 (temmuz 2006 verileri)
yaş yapısı: 0-14 yaş: %25.2 (erkek 5,153,164; kadın 4,921,625)
15-64 yaş: %64.1 (erkek 12,804,376; kadın 12,798,731)
65 yaş ve üzeri: %10.6 (erkek 1,740,118; kadın 2,503,819) (2006 verileri)
nüfus artış oranı: %0.96 (2006 verileri)
mülteci oranı: 0.4 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini)
cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.05 erkek/kadın
15 yaş altı: 1.05 erkek/kadın
15-64 yaşlarında: 1 erkek/kadın
65 yaş ve üzeri: 0.7 erkek/kadın
toplam nüfusta: 0.97 erkek/kadın (2006 verileri)
bebek ölüm oranı: 14.73 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 76.12 yıl
erkeklerde: 72.38 yıl
kadınlarda: 80.05 yıl (2006 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 2.16 çocuk/1 kadın (2006 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.7 (2001 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 130,000 (2001 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 1,500 (2003 verileri)
ulus: arjantinli
nüfusun etnik dağılımı: beyazlar (çoğunlukla ispanyol ve italyanlar) %97, melezler, amerika kızılderilileri ve diğer beyaz olmayan gruplar %3
din: roma katolikleri %92 , protestanlar %2, museviler %2, diğer %4
diller: ispanyolca (resmi), ingilizce, italyanca, almanca, fransızca
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %97.1
erkekler: %97.1
kadınlar: %97.1 (2003 verileri)


yönetimi


ülke adı: resmi tam adı: arjantin cumhuriyeti
kısa şekli : arjantin
yerel tam adı: republica argentina
yerel kısa şekli: argentina
ingilizce: argentina
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: buenos aires
idari bölümler: 23 il ve 1 özerk kent; buenos aires; buenos aires federal; catamarca; chaco; chubut; cordoba; corrientes; entre rios; formosa; jujuy; la pampa; la rioja; mendoza; misiones; neuquen; rio negro; salta; san juan; san luis; santa cruz; santa fe; santiago del estero; tierra del fuego, antartica e islas del atlantico sur; tucuman
bağımsızlık günü: 9 temmuz 1816
milli bayram: bağımsızlık günü, 25 mayıs (1810)
anayasa: 1 mayıs 1853; ağustos 1994’de yeniden düzenlenmiştir.
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: afdb (afrika kalkınma bankası), ag (avustralya grubu), bcie, bis (uluslararası imar bankası), ccc (gümrük işbirliği konseyi), eclac (birleşmiş milletler latin amerika ve karayipler komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-6, g-11, g-15, g-19, g-24, g-77, iadb (amerika bölgesi kalkınma bankası), iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icc (milletlerarası ticaret odası), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), iho (uluslararası hidrografi örgütü), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), inmarsat (uluslararası denizcilik uydu teşkilatı), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), laes, laia (latin amerika entegrasyon birliği), mercosur (güney amerika ülkeleri ortak pazarı), minurso (bm bati sahra referandum misyonu), miponuh, mtcr, nsg, oas (amerika devletleri teşkilatı), opanal, opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), pca (daimi hakemlik mahkemesi), rg, un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unficyp (bm barış gücü), unhcr (bm mülteciler yüksek komiserliği), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), unikom (bm irak-kuveyt gözlem misyonu), unmee (bm etyopya-eritre misyonu), unmibh (bm bosna hersek misyonu), unmik (bm kosova geçici yönetimi), unmop (bm prevlaka gözlem misyonu), untso (bm mütareke gözlem örgütü), unu, upu (dünya posta birliği), wcl (dünya emek konfederasyonu), wftu (dünya işçi sendikaları federasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü), zc


ekonomik göstergeler


ekonomiye genel bakış: arjantin, latin amerikanın en gelişmiş ve varlıklı ülkelerinden biridir. buna rağmen, 1989`da cumhurbaşkanı carlos menem başa geçtiğinde, ülke ağır dış borçlar edinmiş ve enflasyon ayda %200`e ulaşmıştır. ekonomik krizle savaşmak için hükümet, ticareti liberalleştirme, devlet denetimini en aza indirme ve özelleştirme yoluna gitmiştir. 1991`de radikal finans reformları tamamlanmış ve fon harcamaları hukuki bir şekilde kısıtlandırılmıştır. enflasyon, sonraki yıllarda hızla düşmüştür. meksika pezosu krizleri, bankacılık sistemi vadeli mevduatlarında zarara ve kısa süren fakat ciddi bir ekonomik durgunluğa (1995) sebep olmuş; yerel bankacılık sistemini desteklemek için bir seri reform bunu takip etmiştir. 1998`de, en büyük ticaret ortağı brezilya hakkında yükselen yatırım endişesi, son üç sene içindeki en yüksek yerel faiz oranlarına sebep olmuş ve gelişimi %4.3 oranında yavaşlatmıştır. son yıllardaki yüksek gelişim seviyesine karşın, arjantin`in katı işçi yasaları yüzünden, işsizlik oranı iki haneli rakamlarda kalmayı sürdürmüştür.
gsyih: satınalma gücü paritesi: 543.4 milyar$ (2005 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %9.6 (2005 verileri)
iş gücü: 15.34 milyon (2005)
işsizlik oranı: %11.6 (aralık 2005)
bütçe: gelirler: 42.63 milyar $; giderler: 39.98 milyar $ (2005)
endüstri: gıda ürünleri, motorlu araçlar, tüketim maddeleri, tekstil, kimyasallar ve petrokimyasallar, matbaa, madencilik, çelik
endüstrinin büyüme oranı: %7.7 (2005 verileri)
elektrik üretimi: 87.16 milyar kwh (2004)
elektrik üretimi için kaynaklar: fosil yakıtlar: %60.3
hidro: %30.7
nükleer: %8.75
diğer: %0.25 (1999)
elektrik tüketimi: 82.97 milyar kwh (2004)
elektrik ihracatı: 2.07 milyar kwh (2004)
elektrik ithalatı: 1.561 milyar kwh (2004)
tarım ürünleri: ayçiçeği çekirdeği, limon, soya fasulyesi, üzüm, mısır, tütün, yer fıstığı, çay, buğday; çiftlik hayvanları
ihracat tutarı: 40 milyar $ (2005 verileri)
ihracat ürünleri: yakıt ve enerji, tahıl, hububat, motorlu araçlar
ihracat ortakları: brezilya %15.3, abd %10.8, şili %10.5, çin %8.3 (2005)
ithalat tutarı: 28.8 milyar $ (2005 verileri)
ithalat ürünleri: motorlu araçlar, motorlu araç parçaları, organik kimyasallar, iletişim araçları, plastik
ithalat ortakları: brezilya %34.6, abd %16.8, çin %5.4, almanya %5.3 (2005)
dış borç tutarı: 118.2 milyar $ (2005 verileri)
para birimi: arjantin pezosu (ars)
para birimi kodu: ars
mali yıl: takvim yılı


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 8.8 milyon (2005)
telefon kodu: 54
radyo yayın istasyonları: am 260, fm kesin veriler yok (1,000 in üzerinde lisanssız çalışan fm’ler var), kısa dalga 6 (1998)
radyolar: 24.3 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 42 (1997)
televizyonlar: 7.95 milyon (1997)
internet kısaltması: .ar
internet servis sağlayıcıları: 33 (2000)
internet kullanıcıları: 10 million (2005)


ulaşım ve taşımacılık


demiryolları: toplam: 31,902 (167 km elektriklendirilmiş)
karayolları: toplam: 229,144 km
asfalt: 68,809 km
asfalt olmayan: 160,335 km (2004 verileri)
su yolları: 11,000 km
boru hatları: doğal gaz 29,804 km; sıvı gaz 41 km; ham petrol 10,373 km; petrol ürünleri 8,540 km; diğer (petrol/su) 13 km (2006)
limanları: bahia blanca, buenos aires, comodoro rivadavia, concepcion del uruguay, la plata, mar del plata, necochea, rio gallegos, rosario, santa fe, ushuaia
hava alanları: 1,381 (2006)

http://www.ulkeler.net/arjantin.htm#01

wipeout programinin cekildigi ulke. cunku turkiye’de ziplayan top yok, camur yok evet. arjantin $artti.

(bkz: arjantin caddesi)

milli takım formasının çoğu kimsede ayrı bir yeri olan ülke.

yasemin mori’nin hayvanlar albümünden bir şarkı. sözleri:

ba ba ba ba ba
beni vurdular!
ama bir yanım bu işe güldü!
dediler kimse böyle güzel gülmüyor
neyiniz var?
sonra herşey tersine döndü

bir muz kadar ucuz neyiniz var?
sizi aldık daha neyiniz var?
uslu dur uslu dur
daha çok yerimiz var!
ilk insanlar gibi bulutları sıyırdılar
bir kahkaha!
"muz kadar uçuk
arjantin !"

ba ba ba ba ba
beni vurdular!
ama bir yanım, bu işe güldü!
dediler kimse böyle güzel gülmüyor
neyiniz var?
sonra herşey sana döndü ;

kırmızı benekler gibi çoğaldılar
duruyorsun ruh gibi neyiniz var?
altın ya da gümüş neyiniz var?
yüce ruhlar gibi bulutları sıyırdılar
yağmur dindi, güneş!
vuu!

-üç el silah atıldı
ve üç kız bayıldı !
heryer gemilerle doldu.
yanardağlar ayıldı,
kattılar tozu dumana
alıncaklar alındı!

(bkz: arjantin tangosu)

çokça yakışıklı erkekeğe sahip olan ülke.

ölmeden önce bir boca juniors & river plate derbisini izlemek istediğim ülkedir. sonra bir de camp nou’da herhangi bir maç izlersem dadından yinmez olur hayat.

edit: alayına boca juniors.

türkiye vatandaşlarına vize uygulamayan ülkelerden biri.

2007 senesinden beri devlet ba$kani bir kadindir;

(bkz: cristina fernandez de kirchner)

(bkz: 22 şubat 2012 arjantin de tren kazası)

ülke iflasın eşiğine gelmiş, fitch tarafından kredi notu b’den cc’ye düşürülmüş.

9 temmuz 2014 hollanda arjantin maçında hollanda’yi penaltilarda yenerek 2014 brezilya dünya kupası finaline yukseler ulke.

(bkz: 13 temmuz 2014 almanya arjantin maçı)

2014 brezilya dünya kupasında ikinci oldular.

son senelerde ikinci kez iflasini verene ulke.

http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/26914287.asp