belize

orta amerika’da karayib denizi’nin batı kıyısında az nufuslu küçük bir ülke olmakla birlikte,1981 yılında bağımsızlığını ilan etmiş,meksika ve guatemala’ya kara komşusudur.

coğrafi verileri


konum: orta amerika’da, kuzeyinde meksika, doğusunda karayip denizi, güney ve batısında ise guatemala ile çevrilmiş küçük bir ülke.
coğrafi konumu: 17 15 kuzey enlemi, 88 45 batı boylamı
harita konumu: orta amerika ve karayipler
yüzölçümü: toplam: 22,966 km²
kara: 22,806 km²
su: 160 km²
sınır: toplam: 516 km
sınır komşuları: guatemala 266 km, meksika 250 km
sahil şeridi: 386 km
iklimi: sıcak ve nemli bir iklime sahip. sıcaklık kıyılarda 15-32 derece arası değişirken iç kesimler daha sıcak. özellikle güney bölgeleri oldukça fazla yağış alıyor. ama şubat-mayıs arası kuru mevsim yaşanıyor.
arazi yapısı: belize sahillerinde sayısız küçük ada ve dünyanın ikinci büyük mercan kayalıkları yer alır. iç bölgeler, özellikle güney, biraz yüksektir. maya dağları’nın uzantısı olan tepeler engebeli alanları oluşturur. ülkenin en yüksek noktası 1160 metrelik victoria tepesi’dir.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: karayip denizi 0 m
en yüksek noktası: victoria tepesi 1,160 m
doğal kaynakları: tarıma elverişli topraklar, kereste, balık, hidro güç
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %3.05
sürekli ekinler: %1.39
otlaklar: %2
ormanlar: %84 diğer: %9.56 (2005 verileri)
sulanan arazi: 30 km² (2003 verileri)
doğal afetler: eylül - aralık ayları arasında yıkıcı kasırgalar ve güneyde kıyı bölgelerinde su baskınları yaygındır.
coğrafi not: orta amerika’da bulunup kuzey pasifik okyanusuna kıyısı olmayan tek ülkedir.


nüfus bilgileri


nüfus: 287,730 (temmuz 2006 verileri)
yaş yapısı: 0-14 yaşlar: %39.5 (erkek 57,923; kadın 55,678)
15-64 yaşlar: %57 (erkek 82,960; kadın 81,046)
65 yaşlar ve üzeri: %3.5 (erkek 4,888; kadın 5,235) (2006 verileri)
nüfus artış oranı: %2.31 (2006 verileri)
mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini)
cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.05 erkek/kadın
15 yaş altı: 1.04 erkek/kadın
15-64 yaşlarında: 1.02 erkek/kadın
65 yaş ve üzeri: 0.93 erkek/kadın
toplam nüfusta: 1.03 erkek/kadın (2006 verileri)
bebek ölüm oranı: 24.89 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 68.3 yıl
erkeklerde: 66.43 yıl
kadınlarda: 70.26 yıl (2006 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 3.6 çocuk/1 kadın (2006 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %2.4 (2003 verileri)
hiv/aids - hastalıkları taşıyan insan: 3,600 (2003 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenler: 170 (2003 verileri)
ulus: belizeli
nüfusun etnik dağılımı: melez %43.7, creole (hem avrupa, hem de asya soyundan gelenler) %29.8, maya %10, garifuna %6.2, diğer %10.3
dinler: roma katolikleri %49.6, protestanlar %27 (pentekostal %7.4, anglikan %5.3, adventist %5.2, mennonite %4.1, metodist %3.5, yahova şahitleri %1.5), diğer %14, inançsız %9.4 (2005)
dil: ingilizce (resmi), ispanyolca, maya, garifuna, arawak, creole
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler
toplam nüfus: %94.1
erkeklerin: %94.1
kadınların: %94.1 (2003 verileri)


yönetimi


ülke adı: resmi adı: belize
eski adı: ingiliz honduras’ı
yönetim biçimi: parlamenter demokrasi
başkent: belmopan
idari bölmeler: 6 bölgeye ayrılmıştır; belize, cayo, corozal, orange walk, stann creek, toledo
bağımsızlık günü: 21 eylül 1981 (ingiltere’den ayrıldı)
milli bayram: bağımsızlık günü, 21 eylül (1981)
anayasa: 21 eylül 1981
hukuk sistemi: ingiliz hukuku
oy kullanma yaşı: 18 ve üzeri; genel
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: acp (afrika - karayip - pasifik ülkeleri), c, caricom (karayipler topluluğu ve ortak pazarı), cdb (karayipler kalkınma bankası), eclac (birleşmiş milletler latin amerika ve karayipler komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, iadb (amerika bölgesi kalkınma bankası), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), itu (uluslararası telekomünikasyon birliği), laes, nam, oas (amerika devletleri teşkilatı), opanal, un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), upu (dünya posta birliği), wcl (dünya emek konfederasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)


ekonomik göstergeler


ekonomiye genel bakış: belize halkı genelde fakir. işsizlik ve tarım imkanının yeterli olmayışı ülkenin en önemli problemleri. ticaret, turizm ve inşaat ekonomiyi büyük ölçüde etkilenmektedir. şeker ve muz ihracatın en önemli bölümünü karşılamaktadır.
gsyih: satınalma gücü paritesi - 1.778 milyar $ (2004 verileri)
gsyih - reel büyüme: %3.8 (2005 verileri)
gsyih - sektörlere göre: tarım: %14.2
endüstri: %15.2
hizmet: %61.2 (2005 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %3 (2005 verileri)
iş gücü: 90,000 (2001 verileri)
sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %27, endüstri %18, hizmet %53 (2001)
işsizlik oranı: %12.9 (2003)
bütçe: gelirler: 262 milyon $; giderler: 329 milyon $ (2005 verileri)
endüstri: giysi üretimi, gıda maddeleri, turizm, inşaat
endüstrinin büyüme oranı: %4.6 (2003)
elektrik üretimi: 120 milyon kwh (2003)
elektrik üretimi için kaynaklar: fosil yakıtlar: %56.76
hidro: %43.24
nükleer: %0
diğer: %0 (2003)
elektrik tüketimi: 111.6 milyon kwh (2003)
elektrik ihracatı: 0 kwh (2003)
elektrik ithalatı: 0 kwh (2003)
tarım ürünleri: muz, narenciye, şekerkamışı; kereste; balık, kültür karidesi
ihracat: 349.9 milyon $ (2005 verileri)
ihracat ürünleri: şeker, muz, narenciye, giysi, deniz mahsulleri, şeker pekmezi, odun
ihracat ortakları: abd %30.6, birleşik krallık %25, fransa %4.8 (2005)
ithalat: 622.4 milyon $ (2005 verileri)
ithalat ürünleri: makine ve araç -gereç, imalat ürünleri; gıda, meşrubat, tütün; yakıt, kimyasal madde, eczacılık ürünleri
ithalat ortakları:abd %31, meksika %11.6, rusya %8.8, küba %6, guatemala %5.6, çin %4.6, ispanya %4.4 (2005)
dış borç tutarı: 1.362 milyar $ (2004)
para birimi: belize doları (bzd)
para birimi kodu: bzd
mali yıl: 1 nisan - 31 mart


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 33,300 (2005)
telefon kodu: 501
radyo yayın istasyonları: am 1, fm 12, kısa dalga 0 (1998)
radyolar: 133,000 (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 2 (1997)
televizyonlar: 41,000 (1997)
internet kısaltması: .bz
internet servis sağlayıcıları: 2 (2005)
internet kullanıcıları: 35,000 (2005)


ulaşım ve taşımacılık


demiryolları: 0 km
karayolları: toplam: 2,872 km
asfalt: 488 km
asfalt olmayan: 2,384 km (1999 verileri)
su yolları: 825 km
limanları: belize city, big creek, corozol, punta gorda
hava alanları: 43 (2006)

ülkenin içinde yer alan bölgenin de adıdır.

bölge şehirleri:

* belize
* blue hole
* half moon caye
* san pedro

bölgeleri:

- belize
- cayo
- corozal
- orange walk
- stann creek
- toledo