5 nisan kararları

ekonomiyi darboğazdan çıkarmayı hedefleyen koalisyon hükümeti 5 nisan 1994’te bir dizi sert ekonomik kararlar aldı. türk lirası’nın değeri yüzde 38.8 oranında devalüe edildi. ekonomi tarihine "5 nisan kararları" adıyla geçen bu kararlar şöyle sıralandı:

* merkez bankası kur belirleme sistemini değiştirdi. kurlar, seçilen 10 bankanın verilerine göre belirlenecek. bugün geçerli olmak üzere doların satış kuru 32 bin 53 lira olarak belirlendi. (bir gün önce dolar 23 bin 78 lira olarak kalmıştı. devalüasyon yüzde 38.8 oldu)

* 1994 işçi ve memur maaş ödemelerinin mevcut bütçe ödenekleriyle sınırlı tutulması kararlaştırıldı.

* işçilerin fazla mesai ücretleri yüzde 50 kısıldı.

* kamuda personel alımı donduruldu.

* emekliliğe hak kazandıran prim gün sayısının beli geçiş süresi tanınarak kadın sigortalı işçi için 7200, erkek sigortalı işçi için 9 bin güne çıkarılması için çalışmalara başlanması kararlaştırıldı.

* ssk’nın emekli aylığında yeni bir katsayı sistemine geçilmese karar altına alındı.

* sigortaya tabi tasarruf mevduatı üst sınır 100 milyon liraya yükseltildi.

* reklam ve turizm sektöründe kdv oranı yüzde 23’ten yüzde 15’e düşürüldü.

* kurumlar ve gelir vergisi mükelleflerinden bu yıl beyan ettikleri vergi matrahlarının üzerinde "ek" bir vergi alınacak.

* bu yıl sonuna kadar erdemir, tüpraş, petrol ofisi, petkim, thy turban, havaş ve ditaş kısmen veya tamamen özelleştirilecek. bu önlemlerle "38 trilyonluk tasarruf" hedeflenirken, zam yağmuru başladı. akaryakıta yüzde 45.9 ile yüzde 90 arasında zam yapıldı.

* zamla istanbul’da süper benzinin litresi 9473 liradan 17 bin 83 liraya, normal benzin litresi 8562 liradan 15 bin 432 liraya çıktı. 12 kg’lık tüpgaz 85 bin liradan 124 bin liraya yükseldi.

* tekel ürünlerine yüzde 77-10 arasında zam yapıldı. kısa maltepe, samsun 11 bin 500, tekel 2000 30 bin, 70’lik yeni rakı 115 bin lira oldu.

çok büyük bir krize neden olmuştu, hayat birden pahalılaşmıştı ve de diğer döviz kurları iki katı daha fazla değer kazanmıştı en az. yapılmalı mıydı? yapılmamalı mıydı? hala tartışılmaktadır ancak türk insanındaki esas satın alma gücündeki düşüş ve gerileme bu kararlarla başlamıştı tabi bu kararların alınmasına neden olacak süreç ise turgut özal’ın aldığı 24 ocak kararları idi.

gittikçe ekonomik bunalıma doğru sürüklenmemize sebebiyet veren kararlardır. o dönemin başbakanı tansu çiller’in marifetidir bu kararlar...

neden dunyada kadin basbakanlarin bu kadar nadir oldugunun en basarili ornegidir.