24 ocak kararları

süleyman demirel başbakan iken onun müsteşarı olan turgut özal’ın dünya bankası’nın isteği doğrultusunda yaptığı ve demirel’in imzaladığı kararlardır. turgut özal 1980 darbesi olduktan sonra meydan kendisine kalınca bu kararları uygulamaya fırsat bulmuştur. bu kararlar ki türkiye’de sonu gelmeyecek olan yolsuzlukların artmasına, paranın değer kaybetmesine, sürekli dış açık verilmesine neden olacaktır. bu kararları beğenenlerin ise tek savundukları nokta ithal mallarının türkiye’ye gelmesidir. o dönemin siyasi ve ekonomik şartlarına bakılınca bu büyük bir hatadır ve bugünkü kokuşmuşluğumuzun da mimarıdır.

-türk ekonomisinin denetimi dünya bankasına bırakılacaktı. buna göre türk hükümeti alacağı her ekonomik karardan önce dünya bankası’nın onayını almak zorundaydı.

-yapılan ithalatlar daha önceden dünya bankası’na bildirilecekti.

-dünya bankası’nın seçtiği bazı yatırım projeleri programdan çıkarılacaktı, yeni yatırım projeleri için ise dünya bankası’nın onayı alınacaktı.

-türkiye belli sanayi dallarına yatırım yapamayacaktı(petro-kimya ve demir-çelik gibi) ve türkiye geçmişte uygulanan devletçi politikalara yeniden dönülmeyeceğine dair dünya bankası’na söz verecekti.

bu durum her ne kadar anayasada o dönemde sosyal devlet yazsa da getirilen saçma bir liberalizm ile sosyal devleti ortadan kaldırmaktaydı zira daha sonra sosyal devlet ibaresi de anayasadan kaldırılmıştı.

tüm bu kararlar hiç kuşkusuz ki o dönemin türkiye’sinde uygulanamazdı ve hainlik sayılırdı ancak uygulanması için gerekli ortam hazırlanmıştı ve 12 eylül darbesi bu kararların uygulanmasını sağlayıp emperyalist ve içerdeki işbirlikçi burjuvazi takımı pek memnun kalmışlardı başta sakıp sabancı olmak üzere.

kararların uygulamaya geçmesiyle, 47 tl olan olan abd doları da birden 70 tl olmuştu bu kararlarla birlikte ve aşırı zamlanma yapılmıştı özellikle de kit ürünlerine kasıtlı bir şekilde yüzde 300-400 zam yapılmıştı.