yeni zelanda

coğrafi verileri


konum: okyanusya, güney pasifik okyanusunda adalar, avustralya’nın güneydoğusunda yer alır.
coğrafi konumu: 41 00 güney enlemi, 174 00 doğu boylamı
haritadaki konumu: okyanusya
yüzölçümü: 268,680 km²
antipodes adalarını, auckland adalarını, bounty adalarını, campbell adalarını, chatham adalarını ve kermadec adalarını içine alır.
sınırları: 0 km
sahil şeridi: 15,134 km
iklimi: keskin bölgesel çelişkilerle birlikte ılıman iklim görülür.
arazi yapısı: dağlar ve geniş kıyı ovaları ağır basmaktadır.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: pasifik okyanusu 0 m
en yüksek noktası: cook dağı 3,764 m
doğal kaynakları: doğal gaz, demir, kum, kömür, kereste, hidro enerji, altın, kireçtaşı
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %9
daimi ekinler: %5
otlaklar: %50
ormanlık arazi: %28
diğer: %8 (1993 verileri)
sulanan arazi: 2,850 km² (1993 verileri)
doğal afetler: depremler ülke genelinde ortaya çıkmalarına rağmen şiddetli değiller, volkanik etkinlik fazladır.


nüfus bilgileri


nüfus: 3,864,129 (temmuz 2001 verileri)
yaş yapısı: 0-14 yaş: %22.36 (erkek 442,738; kadın 421,462)
15-64 yaş: %66.11 (erkek 1,281,781; kadın 1,272,674)
65 yaş ve üzeri: %11.53 (erkek 193,895; kadın 251,579) (2001 verileri)
nüfus artış oranı: %1.14 (2001 verileri)
mülteci oranı: 4.71 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.04 erkek/kadın
15 yaş altı: 1.05 erkek/kadın
15-64 yaşlarında: 1.01 erkek/kadın
65 yaş ve üzeri: 0.77 erkek/kadın
toplam nüfusta: 0.99 erkek/kadın (2001 verileri)
bebek ölüm oranı: 6.28 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 77.99 yıl
erkeklerde: 75.01 yıl
kadınlarda: 81.1 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 1.8 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.06 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 1,200 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri)
ulus: yeni zelandalı
nüfusun etnik dağılımı: yeni zelanda avrupalıları %74.5, maori %9.7, diğer avrupalılar %4.6, pasifik adalılar %3.8, asyalılar ve diğerleri %7.4
din: anglikan %24, presbyterian %18, roma katolikleri %15, methodist %5, baptist %2, diğer protestanlar %3, belirlenemeyen veya dini inancı olmayan %33 (1986)
diller: ingilizce (resmi), maori
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %99 (1980 verileri)


yönetimi


ülke adı: geleneksel adı: yeni zelanda
kısaltma: nz
yönetim biçimi: parlamenter demokrasi
başkent: wellington
idari bölümler: 93 yöre, 9 bölge, and 3 şehir bölgesi; akaroa, amuri, ashburton, bay of islands, bruce, buller, chatham adaları, cheviot, clifton, clutha, cook, dannevirke, egmont, eketahuna, ellesmere, eltham, eyre, featherston, franklin, golden bay, great barrier adası, grey, hauraki ovaları, hawera, hawke’s bölümü, heathcote, hikurangi, hobson, hokianga, horowhenua, hurunui, hutt, inangahua, inglewood, kaikoura, kairanga, kiwitea, lake, mackenzie, malvern, manaia, manawatu, mangonui, maniototo, marlborough, masterton, matamata, herbert dağı, ohinemuri, opotiki, oroua, otamatea, otorohanga, oxford, pahiatua, paparua, patea, piako, pohangina, raglan, rangiora, rangitikei, rodney, rotorua, runanga, saint kilda, silverpeaks, southland, stewart adası, stratford, strathallan, taranaki, taumarunui, taupo, tauranga, thames-coromandel, tuapeka, vincent, waiapu, waiheke, waihemo, waikato, waikohu, waimairi, waimarino, waimate, waimate west, waimea, waipa, waipawa, waipukurau, wairarapa south, wairewa, wairoa, waitaki, waitomo, waitotara, wallace, wanganui, waverley, westland, whakatane, whangarei, whangaroa, woodville
bağımlı toprakları: cook adaları, niue, tokelau
bağımsızlık günü: 26 eylül 1907 (ingiltere’den)
milli bayram: waitangi günü (waitangi antlaşması ile zelanda bağımsızlığına kavuştu), 6 şubat (1840)
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: abeda, anzus (abd, avusturalya ve yeni zelanda örgütü), apec (asya-pasifik ekonomik işbirliği forumu), arf (diyalog partneri), asdb (asya kalkınma bankası), asean (diyalog partneri), ag (avustralya grubu), c, ccc (gümrük işbirliği konseyi), cp, ebrd (avrupa yatırım ve kalkınma bankası), escap (asya ve pasifikler ekonomik ve sosyal komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), iea (uluslararası enerji ajansı), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), iho (uluslararası hidrografi örgütü), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), inmarsat (uluslararası denizcilik uydu teşkilatı), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (gözemci), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), nam (ziyaretçi), nsg, oecd (ekonomik işbirliği ve kalkınma örgütü),opcw, pca (daimi hakemlik mahkemesi), sparteca, spc (güney pasifik komisyonu), spf, un (birleşmiş milletler), unamsil (bm sierra leone misyonu), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), unmik (bm kosova geçici yönetimi), unmop (bm prevlaka gözlem misyonu), untaet (bm doğu timor geçiş yönetimi), untso (bm mütareke gözlem örgütü), upu (dünya posta birliği), wftu (dünya işçi sendikaları federasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)


ekonomik göstergeler


gsyih: satınalma gücü paritesi - 67.6 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme oranı: %3.6 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %8
endüstri: %23
hizmet: %69 (1999)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %2.4 (2000 verileri)
iş gücü: 1.88 milyon (2000)
sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet %65, endüstri %25, tarım %10 (1995)
işsizlik oranı: %6.3 (2000 verileri)
endüstri: gıda maddeleri, ağaç ve kağıt ürünleri, tekstil, makine, taşıt ekipmanları, bankacılık ve sigorta, turizm, madencilik
endüstrinin büyüme oranı: %6.2 (2000)
elektrik üretimi: 37.952 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 35.295 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 0 kwh (1999)
elektrik ithalatı: 0 kwh (1999)
tarım ürünleri: buğday, arpa, patates, bakliyat, meyve, sebze, yün, sığır eti, süt ürünleri, balık
ihracat: 14.6 milyar $ (2000 verileri) ihracat ürünleri: süt ürünler, et, balık, yüz, orman ürünleri, sanayi malları
ihracat ortakları: avustralya %22, abd %14, japonya %13, ingiltere %7 (1999)
ithalat: 14.3 milyar $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: makine ve parça, araç ve uçaklar, petrol, tüketim malları, plastik sanayi
ithalat ortakları: avustralya %24, abd %17, japonya %12, ingiltere %4 (1999)
para birimi: yeni zelanda doları (nzd)
para birimi kodu: nzd
mali yıl: 1 temmuz - 30 haziran


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 1.84 milyon (1997)
telefon kodu: 64
radyo yayın istasyonları: am 124, fm 290, kısa dalga 4 (1998)
radyolar: 3.75 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 41(1997)
televizyonlar: 1.926 milyon (1997)
internet kısaltması: .nz
internet servis sağlayıcıları: 36 (2000)
internet kullanıcıları: 1.34 milyon (2000)


ulaşım ve taşımacılık


demiryolları: 3,913 km (1999)
karayolları: 92,200 km (1996)
su yolları: 1,609 km
boru hatları: petrol ürünleri 160 km; doğal gaz 1,000 km; sıvı gaz veya lpg 150 km
limanları: auckland, christchurch, dunedin, tauranga, wellington