tanzimat hareketleri osmanlı’ya batılı anlamda bir düşünce biçimi ve yönetim şekli getirmek için avrupa’dan esinlenerek yapılan programlı bir yenilik ve kültür hareketiydi. bu hareket sultan ikinci mahmud’un padişah olduğu yıllarda başlamıştı.
sultan birinci abdülmecid tarafından londra elçiliğinden alınıp hariciye nazırlığına (dış işleri bakanlığı) getirilen mustafa reşit paşa, avrupa siyasetini iyi bilen bir devlet adamıydı. tanzimat hareketinin bugüne kadar yapılan ıslahatlardan farklı olduğunu sultan birinci abdülmecid’e kabul ettirdi.
tanzimat fermanı; topkapı sarayının gülhane bahçesinde düzenlenen ve yabancı elçilerle, devlet adamlarının hazır bulunduğu bir toplantıda, mustafa reşit paşa tarafından 3 kasım 1839 tarihinde ilan edildi. tanzimat fermanına tarihimizde tanzimat-ı hayriye veya gülhane hatt-ı humayun’u da denir.
tanzimat fermanı’nın getirdiği önemli yenilikler şunlardı; müslüman veya gayrimüslim olan herkesin can, mal, namus güvenliği devlet garantisi altına alınacak, vergiler herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde alınacak, askerlik belirli bir düzene göre olacak, mahkemeler herkese açık olacak ve mahkeme kararı olmadan kimse idam edilmeyecek, herkesin mal ve mülk sahibi olması ve bunu miras olarak bırakabilmesi sağlanacak, rüşvet ve iltimas kaldırılacak, kanun gücünün her gücün üstünde olduğu kabul edilecekti.
tanzimat fermanı, osmanlı devletinde anayasal düzenin başlangıç noktası olarak kabul edilebilir. bu fermanla sultan birinci abdülmecid, kendi gücünün üzerinde bir güç olduğunu kabul ediyordu. tanzimat fermanı ile azınlıklara bazı haklar verilmişti. bu hakları bahane eden avrupa devletleri osmanlı devleti’nin iç işlerine karışmaya devam ettiler. oysa tanzimat fermanı, bir anlamda bu tip müdahaleleri önlemek için ilan edilmişti.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?