robert louis stevenson

define adası ve dr jekyll ve mr hyde romanlarıyla tanınan iskoç roman yazarı, şair ve gezi yazarı. dünyada en fazla dile eserleri çevrilen edebiyatçılardan birisi olan stevenson, rudyard kipling, marcel schwob ve ernest hemingway gibi pek çok önemli yazarı doğrudan etkilemiştir.




robert louis stevenson, 13 kasım 1850 tarihinde, edinburgh, iskoçya’da dünyaya geldi. denizfeneri mühendisi thomas stevenson ile evhanımı eşi margaret balfour’un tek çocuğu olan louis stevenson, çocukluğunda sık sık yaşadığı hastalıklar nedeniyle kesintili bir okul hayatı geçirdi. sık sık okula gidemeyecek derecede kötü bir durumda kalmasına rağmen ailesinin tuttuğu hocalar sayeside derslerinden hiç geri kalmadı.
louis stevenson’ın babası thomas, bir mühendis olmasının yanı sıra amatör bir yazardı da. oğlunun yazarlık ile uğraşmasıyla övünen thomas stevenson, louis 16 yaşında iken ilk romanını yayınlattığında, oğluyla gurur duyduğunu söylemişti.

aile geçmişinde pek çok mühendis bulunan stevenson, 1867 yılında, aile geleneğini sürdürmek amacıyla edinburgh üniversitesi’ne kayıt oldu; fakat mühendisliğe neredeyse hiç ilgi göstermiyor ve de zamanının çoğunu edebiyata ayırıyordu. üniversitenin yaz tatillerinde babasıyla beraber ülkedeki önemli deniz fenerlerini ziyaret etse de, bu gezileri mühendislik aşkıyla değil, edebiyat alanına yapacağı katkılar olarak değerlendiriyordu. ailesine mühendis olmayacağını belirtmesinin ardından daha da bohem bir yaşama doğru adım atan stevenson, uzun saçları, çarpıcı giyim tarzı ve de hristiyanlık’ı reddedişi ile yaşadığı dönem için çok uç sayılabilecek bir yaşam sürmekteydi.

1873 yılında, kuzenini ziyaret etmek için ingiltere’ye giden stevenson, burada geçirdiği kısa zamanda pek çok yeni dostluk kurdu; fakat sağlığı da hızlı bir şekilde kötüye gitmekteydi. aynı yılın sonlarında fiziksel olarak tamamen bitap düşmesinin ardından fransa’da bulunan menton kentine iyileşmesi için yollanan stevenson, burada geçirdiği bir yılın ardından memleketine geri döndü; fakat burada kurduğu dostluklar uzun yıllar boyunca baki kaldı ve de genç yazar pek çok kez fransa’yı ziyaret etti.

stevenson’un ilk önemli eseri olan yeni arap geceleri, 1882 yılında yayınlandı. 1877-1880 yılları arasında kaleme aldığı kısa öykülerin bir toplaması olan bu kitabın devamı olan yeni arap geceleri; the dynamiter 1885 yılında, karısı fanny vandegrift’in yardımıyla tamamlandı. yazarın en çok bilinen eseri olan hazine adası (treasure island) ise ilk basımını 1883 yılında yaptı; roman içerisinde büyük bir hazine, korkunç korsanlar ve de bol miktarda macera barındıran bir klasik olarak kısa sürede ünlendi ve de defalarca sinemaya aktarıldı.

hazine adası’nı 1883 yılında kara ok adlı romantik tarihi macera romanı izledi. 1886 yılında yayınladığı üçüncü romanı dr jekyll ve mr hyde’ın garip dosyası ise, yazarı erken dönem bilimkurgu yazarları arasında jules verne ile beraber en üst noktalardan birisine taşıdı. yaptığı deneyler yüzünden ikinci bir kişiliğe kavuşan bir profesörün hikayesi olan dr jekyll ve mr hyde, tarihin en çok referans verilen kitaplarından birisi olarak bilinmekte.

1889 yılından sonra kaleme aldığı eserlerin çoğunda lloyd osbourne ile beraber çalışan stevenson’ın son romanı ise 1897 tarihini taşıyan st. lves; fransız bir tutsağın ingiltere maceraları oldu. yazarın ölümünden önce üstünde çalıştığı bu eserin son bölümleri, arkadaşı arthur quiller couch tarafından tamamlandı.

babası gibi politikadan çok uzak durmayan stevenson, hayatının ilk yıllarında kendisi için kızıl sosyalist tanımını kullansa da, üniversite yaşamının sona ermesinin ardından bu fikri bir kenara itti ve de babası gibi bir toryist olduğunu söyledi; bu durum hayatının sonuna kadar devam etti.

stevenson, 1880 yılında, daha önce yaptığı başarısız bir evlilikten üç cocuğu bulunan a.b.d.’li fanny vandegrift osbourne ile evlendi. çiftin bu evlilikten bir çocukları doğmasa da louise stevenson üvey çocuklarını kendi evlatları gibi yetiştirdi.

robert louise stevenson, 3 aralık 1894 tarihinde, beyin kanamasının sebep olduğu düşünülen ani bir krizle yere yığıldı ve de bu olaydan birkaç saat sonra hayata gözlerini yumdu. vefat ettiği sırada henüz 44 yaşında olan stevenson, samoa’da bulunan vaea tepesi’ne gömüldü.

20.yy boyunca eserleri çocuk edebiyatı ve kurgu sınıflarına dahil edilip edebi çevrelerce kaale alınmasa da, stevenson dünya tarihinin en çok okunan yazarlarından birisi oldu. dünyada kitapları en fazla dile çevrilen 28. isim olan louise stevenson, sayısız sinema ve tv uyarlamasına ve de edebi atıfa konu oldu, kitapları psikologlar ve tarihçiler tarafından ayrıntılı incelemelere tabi tutuldu. 20.yy’ın son çeyreğinde akademik çalışmalara ve yazar antolojilerine alınmaya başlanan stevenson, 21.yy’da adı en fazla anılan klasik edebiyat romancılarından birisi oldu ve de ünlü arama motoru google, 13 kasım 2010 tarihinde kendisine özel bir ana sayfa hazırlayarak usta yazarı andı.