recaizade mahmut ekrem

1 mart 1847’de istanbul’da doğdu. 31 nisan 1914’te istanbul’da yaşamını yitirdi. 19’uncu yüzyıl osmanlı edebiyatının önemli isimlerinden. tanzimat’ın ilk yıllarında takvimhane nazırı recai efendi’nin oğlu. babasından arapça ve farsça öğrendi. 1858’de ilköğretimini tamamladı. harbiye idadisi’ni sağlık nedeniyle yarıda bıraktı. 1862’de hariciye nezareti mektub-i kalemi’ne girdi. 1868’de şurayı devlet (danıştay) muavini oldu. 1874’te tanzimat ve nafia daireleri başmuavinliği görevine getirildi. bir yandan da mekteb-i mülkiye (siyasal bilgiler fakültesi) ve mekteb-i sultani’de (galatasaray lisesi) öğretmenlik yaptı. resmi görevle trablusgarp’a gönderildi. 1908’de 2’nci meşrutiyet’ten sonra kurulan kamil paşa kabinesinde maarif nazırı oldu. hayattayken üç oğlunun ve özellikle de nijad’ın ölümüyle yıkıldı. yaşamını yitirdiğinde meclis-i âyan üyesiydi. edebiyatla genç yaşta ilgilenmeye başladı. namık kemal ile tanıştı, "encümen-i şuara"ya katıldı. ilk yazıları namık kemal yönetimindeki tasvir-i efkar gazetesinde yayınlandı. namık kemal’in avrupa’ya gidişinden sonra gazetenin yönetimini üstlendi. 1870’lerden sonra kendisini tümüyle yazılarına verdi. batı edebiyatından çeviriler yaptı. 1870’te ilk oyunu "afife anjelik", 1871’de ilk şiir kitabı "nağme-i seher" yayınlandı. ölümünden sonra yayınlanan komedisi "çok bilen çok yanılır" en yetkin tiyatro oyunu sayılır. muallim naci ile yaptığı tartışmalarla edebiyat-ı cedide’nin kuruluşuna zemin hazırladı. sanatta güzellik ilkesine bağlı kaldı. sanat için sanat anlayışını savundu. doğaya dönük, insanı doğa içinde ele alan şiirler yazdı. aşk ve ölüm temalarını işledi. eski-yeni edebiyat tartışmalarının merkezinde yer aldı. edebiyatımızın yenileşme ve gelişmesinde önemli katkıları oldu. tek romanı "araba sevdası" türk edebiyatında gerçekçi romanın ilk örneklerinden biri sayılır.

eserleri

şiir:
nağme-i seher (1871)
yadigâr-ı şebâb (1873)
zemzeme (3 cilt, 1883-1885)
tefekkür (düzyazı ile karışık, 1888)
pejmürde (düzyazı ile karışık, 1893)
nijad ekrem (2 cilt, anılarla birlikte, 1900-1910)
nefrin (1914)

roman:
araba sevdası (1896-1963)

öykü:
saime (1888)
muhsin bey yahut şairliğin hazin bir neticesi (1890)
şemsa (1895)

oyun:
afife anjelik (1870)
atala yahut amerikan vahşileri (1873)
vuslat yahut süreksiz sevinç (1874)
çok bilen çok yanılır (1916)

düzyazi:
talim-i edebiyat (1872)
takdir-i elhan (1886)
kudemaden birkaç şair (1888)
takrizat (1896)