marksizm

bilimsel sosyalizmin kurucusu karl marx’ın görüşlerini temel alan siyasal, ekonomik ve felsefi sistemin adıdır. maksizmin temel kuramı sınıflar savaşı kuramıdır. kullandığı yöntem diyalektik materyalizm olarak adlandırılır. marx hegel’den aldığı ancak kendi deyimiyle hegel’de başaşağı duran diyalektik yöntemi ayakları üstüne oturtarak ’idealist’ değil ’materyalist’ felsefe için kullanmıştır. diyalektik yöntem ile toplumu ve doğayı inceleyen marx, tümevarım yöntemiyle incelediği tarihsel gerçekliği ’tarihsel materyalizm kuramı’ile ortaya koyar. tarihsel gelişmeyi dört ana başlık altında özetleyen marx toplumun ilk aşamasını ’ilkel komünal’ olarak tanımlamıştır. ilkel komünal toplumda devlet henüz var olmamıştır. marx üretimin gelişmesi ile birlikte üretici güçlerin, ürün fazlası ortaya koyduğunu ve toplumsal olarak üretilen bu ürüne güce dayalı bir el koymanın başlaması ile toplumda devletin ilk şeklinin belirdiğini ifade eder. marksizme göre devlet egemen sınıfın baskı aracıdır. marksizm genel olarak ilkel komünal toplumdan sonra köleci toplumun ortaya çıktığını köleci toplumun yıkılmasından feodal toplumun doğduğunu feodal toplumdan sonraki aşamasının da kapitalist toplum aşaması olduğunu ifade eder. kapitalist toplum ile birlikte ortaya çıkan işçi sınıfı artık toplumun devrimci dinamiğidir ve ’zincirlerinden başka kaybedecek şeyleri olmaması’ nedeniyle kapitalist düzeni ortadan kaldırarak komünizme yani sınıfsız topluma giden yolu açacak olan biricik sınıftır. marx kapitalizmin son sınıflı toplu olduğu ve burjuvazi ile işçi sınıfı arasındaki uzlaşmaz çelişki sonucu yıkılacağı öngörüsünde bulunur. marksizm’de önemli bir ayrım olarak altyapı ekonomik ilişkileri, üstyapı ise din, sanat vs.. gibi kategorileri temsil eder. üstyapı ne kadar karmaşık görünürse görünsün altyapının bir tezahürüdür. marksizmin düşünsel, sosyal ve siyasal etkileri çok büyük olmuştur. marx’ın feuerbach üzerine tezlerinin onbirincisi olan "şimdiye kadar filozoflar dünyayı değişik biçimlerde yorumlamakla yetindiler,oysa aslolan onu değiştirmektir" tezi pekçok şekilde gerçeklik kazandı.