nefesli çalgılar grubundan bir türk halk müziği çalgısıdır. teke yöresi çalgıları olan, cura , delbek yörük kemençesi , kabak kemane ile gurbet havası ve boğaz havası , teke zortlaması , kıvrak zeybek müziklerinde sıklıkla çalınır. ülkemizde en yoğun çalındığı yöreler başta (burdur) dirmil olmak üzere, fethiye, çameli yöreleridir.
çalgının boyutu 15 ila 19 cm arasında değişir. yapımında kalem kalınlığında kamış kullanılır. çalgı iki bölümden oluşur : cukcuk ve gövde ’dir. çalgının delikleri arasındaki kısımlara, yörede alaeğri adı verilen dalın kabuklarından yapılmış kelepçeler takılır. bunun yapılma nedeni ise çalgının nem nedeniyle gövdede oluşabilecek yamulmaları engellemektir. 100 sene öncesine kadar teke yöresi ’de kartalın kanat kemiğinden yapılan sipsi , kartal soyunun tükenmeye başlaması üzerine kamıştan yapılmaya başlanmıştır. günümüzde kartalın kanadından yapılan sipsiler çok nadirdir. sipsi üstte 5, altta 1 olmak üzere toplam 6 deliklidir. notalar, bu delikler ve çalan kişinin nefes kesmeleri, parmak hareketleri ve dudak hareketleri sayesinde çıkar. ses alanı 1.5 oktavdır ve bazen 2 oktava çıkan ustalar görülmektedir.
akortlama cukcuk bölgesinin boğum noktasına dolanan ip aracılığıyla yapılır. akort sahası dardır. bu nedenle farklı boylarda yapılmış olan sipsiler kullanılır.
günümüzdeki tanınan icracıları mehmet bedel, ferhat erdem’dir.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?