celvetilik

celvetilik tarikatının kurucusu aziz mahmud hüdai 1544’te koçhisar’da doğdu.1628-1630 yıllarında istanbul da vefat etti. doğum yılı da yeride kaynaklarda tartışmalıdır. sivrihisar’da öğrenim gördükten sonra istanbul’a geldi, ayasofya medresesi’nde okudu. bu sırada halveti tarikatıyla yakınlık kurdu. edirne mısır medreselerinde okudu, değişik görevlerde bulundu, şeyh üftade den ders aldı, elaldı geziye çıktı. sonra istanbula dönüp üsküdar a yerleti. 1589 da kendi adıyla anılan tekkesini yaptırdı, celveti tarikatı nı kurdu. çevresine toplananlara düşüncesini yaymaya başladı.

aziz mahmut hüdai ‘nin kurduğu celvetilik ; islam şeriatına ve sünni inançlara bağlıdır, onu bayramiliğin bir kolu sayanda vardır. celvetilik tanrı adlarını anış kuralına dayanır.bu tarikatın 3 temel ilkesi vardır. kendi özünü tanrı dan başka bütün varlıklardan arındırma (tezkiye), gönlü kötülüklerden arındırma (tasfiye) , allah ın kendiliğinden ortaya çıktığını bilmek (telciye). tarikata bağlanmanın da belli yolları vardır : tanrının varlığını akıl yoluyla benimsemek, tanrının adlarını anmak, bu adları anmak, anış törenleri düzenlemek, duygularına,tutkularına, doğal eğilimlerine egemen olmak. anış dizler üzerinde durarak topluca yapılır, saçlar genellikle uzatılır, başa onüç dilimli yeşil başlık (takke) giyilir.

celvetilik’e göre; insan yerinden yurdundan uzak kalmış, oaraya dönme,tanrısal varlığa kavuşma özlemi içindedir. (celvet sözcüğü yurdundan uzak kalmış anlamındadır). bu özlem anmayla tanrı’ya gönülden bağlanmakla sağlanabilir. pazartesi ve perşembe günleri oruç tutulur, öğleden önce ,öğleden sonra ve gece ; günde üç kez namaz kılınır.özelikle sabah namazından sonra tanrı adlarını anma gereği vardır.(bu işler yalnızda yapılablir)a.m.hüdai nin yapıtları külliyat-i hazreti hüdai adı altında toplanıp 1922 de bastırılmıştır.

celvetilik’in haşimilik (haşimiye) adlı bir kolu vardır, kurucusu bandırmalı şeyh haşim baba’dır.

celvetilik kütüğü

*hacı bayram veli
*rüstem halife
*maakad hızır dede
*aziz mahmud hüdai
*şeyh ahmed
*şeyh cenneti
*zakirzade adullah
*osman atpazari
*ismail hakkı bursai
*pertev ahmed
*mehmet ruşen
*mehmet şahabattin
*seyyit abdurrahman nesib
*seyyit mehmed ruşen
*şeyh şahab efendi