friedrich nietzsche

putların batışı

nasıl felsefe yapılır çekiçle

ı

yüzelli sayfa bile tutmaz bu yazı; sesi şen ve uğursuz tınlar, gülen bir cindir, –öyle kısa zamanda yazılmıştır ki, kaç günde olduğunu söylemeye utanırım. öbür kitaplardan apayrıdır o: daha özlüsü, daha bağımsızı, daha yıkıcısı, daha... hayını yazılmamıştır hiç. gözlerimin önünde herşeyin nasıl başaşağı durduğunu şöyle kabataslak anlayabilmek için, bu kitabı okumaya girişmelidir. başlığındaki put sözcüğü, şimdiye dek "doğru" dedikleri şeydir düpedüz. putların batışı, açıkçası: eski doğruların sonu geldi.

ıı

bir tek gerçek, bir tek ülkü yoktur ki, bu yazıda değinilmiş olmasın (–değinmek: amma da saygılı, edebli bir söz!...) ölümsüz putlar değil burada yalnız, en gençleri, dolayısıyla yanlışlıktan en çok beli bükülmüş olanları da. örneğin "çağcıl düşünceler". ağaçlar arasında büyük bir yeldir esen; yemişler-doğrular-dökülmektedir her yanda. pek bereketli bir güzün har vurup harman savurmasıdır bu: doğrulara çarpıp sendeler insan; üstüne basıp ezer kimini de, –öylesine sebildirler... insanın eline aldıklarına gelince, artık aralarında şüpheli birşey yoktur, kesinlemedir hepsi. "doğru"nun mihenk taşını ilk ben tutuyorum elimde, ben karar verebilirim ancak. sanki içimde ikinci bir bilinç büyüyüp gelişmiş; sanki "istem", şimdiye dek üzerinde aşağıya yuvarlandığı bayırı aydınlatmak istercesine bir ışık yakmış içimde... bayır, –doğruya giden yol koymuşlardı bunun adını... o "karanlık çaba" (ein guter mensch in seinem dunklem drange –ist sich des reschten weges wohl bewusst [iyi insan o karanlık çaba içinde –bilir doğru yolun ne olduğunu]. –goethe, 1. faust, gökyüzünde önoyun.) denen şeye artık paydos; doğru yolun en az farkında olan, o iyi insanın kendisiydi... şaka bir yana, doğru yolu, yokuş yukarı giden yolu benden önce kimse bilmiyordu: etkin üstüne umutlar, ödevler, oraya götürecek yollar ancak benimle başladı yeni baştan –ben onların muştucusuyum... bir yazgıyım işte bu yüzden de.–

not: ecco-homo’dan aldım.