ce işareti

avrupa birliği, üye ülkeler arasındaki teknik düzenleme farklılıklarından kaynaklanan ticari engelleri kaldırmak üzere 1985 yılında "yeni yaklaşım kararı" ile yeni bir standardizasyon politikası benimsemiştir. her üye ülkede uygulanmakta olan teknik düzenlemelerin birbirinden farklı oluşu, bir üye ülkenin kurallarına göre üretilmiş bir ürünün bir başka üye ülkede piyasaya arzını zorlaştırmaktaydı. bu engelleri ortadan kaldırmak üzere kabul edilen yeni yaklaşıma göre, birbirine benzeyen ürünler bir grupta toplanarak bu ürünlerin sahip olması gereken asgari güvenlik koşulları belirlenmektedir. bu asgari güvenlik koşullarının kriterleri, ürünün insan ve hayvan sağlık ve güvenliğine ve çevreye zarar vermemesi ve tüketicinin korunmasıdır. ürünün kalite düzeyini belirleyen ayrıntılı teknik kurallar ise avrupa birliğinin standardizasyon kuruluşları olan cen ve cenelec tarafından yayımlanan standartlar ile belirlenmektedir.


yukarıda anlatılanlara bir örnek vermek gerekirse; tüm makinaların taşıması gereken asgari güvenlik koşulları "makinalar direktifi"nde belirtilmiş, bu direktif kapsamına giren makinaların teknik özellikleri ise her biri için ayrı ayrı hazırlanan avrupa birliği standartlarında açıklanmıştır. direktifte belirtilen asgari güvenlik koşulları; makinanın rahatça kullanılabilecek bir kontrol panelinin olması, elektrik kesintisinde makinanın hareketli parçasının düşmemesi, makinanın yapıldığı maddenin insan sağlığına zarar vermemesi gibi her türlü makinaya uygulanabilecek özelliklerdir. bu özellikler içinde makinanın ticari kalitesini belirleyen bir teknik özellik yer almamaktadır, çünkü ayrıntılı teknik özellikler makinanın piyasaya arzı için gerekli değildir.


yeni yaklaşım kararı kapsamında yayımlanan direktiflerde; ürünün tanımı, taşıdığı riskler, sahip olması gereken asgari güvenlik koşulları, uygunluk değerlendirme prosedürleri ayrıntılı bir şekilde belirlenir. bir ürün, birliğin tüm ülkelerinde aynı özellikler için aynı uygunluk değerlendirme prosedürlerinden geçeceğine göre, bu prosedürlerin sonunda aynı şekilde belgelendirilmesi ve işaretlenmesi de mantıklı olacak ve kolaylık sağlayacaktır. yeni yaklaşım politikası doğrultusunda tek bir birlik işaretinin yer alması sağlanmıştır. bu işaret "ce işareti" dır:



"ce işareti", fransızca’da "avrupa normlarına uygunluk" anlamına gelen "conformite européenne" sözcüklerinin baş harflerinden oluşur. ce işareti, bir ürünün belirlenen sağlık, güvenlik, çevrenin ve tüketicinin korunması gereklerine uygun olduğunu gösteren bir birlik işaretidır. ce işareti, tüketiciye bir kalite güvencesi sağlamaz.


tüketici açısından böyle bir bilgi verme işlevinin yanında, ce işareti esas itibariyle ticari açıdan da, ürünlerin bir üye ülkeden diğerine dolaşımı sırasında bir çeşit pasaport işlevi görmektedir. bu işareti taşıması gereken, yeni yaklaşım kapsamı bir ürünün, bir avrupa birliği ülkesine girişi için, üzerinde ce işareti bulunması zorunludur.


yeni yaklaşım direktifleri kapsamındaki bir ürünün, ce işareti alarak piyasaya sunulması konusunda üretici sorumludur. ancak; eğer üretici ya da üreticinin yetkili temsilcisi avrupa birliği içinde değilse, bu sorumluluğu ithalatçı yerine getirmek zorundadır. bir başka deyişle, ithalatçı topluluğa ithal ettiği ürünlerin ab normlarına uygun olduğunu garanti etmek zorundadır. üreticinin bu işareti alabilmesi için çeşitli alternatifler sunulmuştur. düşük riskli ürünlerin (örneğin, oyuncaklar), direktifin güvenlik koşullarına uygunluğu, üreticinin kendisi tarafından test edilebilmekte ve bu ürünler üreticinin vereceği "uygunluk beyanı" ile piyasaya arz edilebilmektedir. yüksek riskli ürünlerin ise (örneğin, bazı tıbbi cihazların ve makinaların) mutlaka, avrupa birliği tarafından tanınmış ve avrupa toplulukları resmi gazetesinde adı yayımlanmış yetkili test ve belgelendirme kuruluşları (onaylanmış kuruluşlar-notified bodies) tarafından test edilmesi gerekmektedir. tüm bunların dışında yer alan bir alternatif olarak da, üretici, üretimde uyması gereken teknik özellikler konusunda direktifleri değil, cen ve cenelec tarafından hazırlanan avrupa birliği’nin uyumlaştırılmış standartlarını baz alabilmektedir. bu yolu seçtiği takdirde, ürettiği ürünlerin direktifin gereklerine uygun olduğu varsayılmakta ve ürünlerine yine ce işareti iliştirebilmektedir.


ce işareti nereden temin edilir?


avrupa birliğinde, ce işareti verebilecek test ve belgelendirme kuruluşları, üye ülke yetkilileri tarafından altyapısı yeterli görülen kuruluşlar arasından belirlenmektedir. üye ülke yetkilileri tarafından belirlenen kuruluşlara onaylanmış kuruluş (notified bodies) adı verilir. üye ülkelerce belirlenen onaylanmış kuruluşların listesi avrupa birliği komisyonuna gönderilmekte ve diğer üye ülkelere duyurulması amacıyla bu listeler avrupa toplulukları resmi gazetesinde yayımlanmaktadır.


avrupa birliği mevzuatı, efta ülkeleri hariç olmak üzere, topluluğa üye olmayan bir ülkedeki test ve belgelendirme kuruluşunun ce işareti vermesine müsaade etmemektedir. avrupa birliğinde, ce işareti verebilecek test ve belgelendirme kuruluşları, üye ülke yetkilileri tarafından altyapısı yeterli görülen kuruluşlar arasından belirlenmektedir. üye ülke yetkilileri tarafından belirlenen kuruluşlara onaylanmış kuruluş (notified bodies) adı verilir. üye ülkelerce belirlenen onaylanmış kuruluşların listesi avrupa birliği komisyonuna gönderilmekte ve diğer üye ülkelere duyurulması amacıyla bu listeler avrupa toplulukları resmi gazetesinde yayımlanmaktadır.

diğer taraftan, ülkemize de, yükümlü olduğu düzenlemeleri yaptığı takdirde, at resmi gazetesi’nde yayımlanmak üzere görevlendireceği test ve belgelendirme kuruluşlarına ce işareti verme hakkı tanınmıştır. böylece, ce işareti taşıması zorunlu yeni yaklaşım direktifleri kapsamındaki bir ürünü at’ye ihraç etmek isteyen türk üreticilerinin, ürünlerine ce işareti alabilmek için at’ye üye ülkelerin test ve belgelendirme kuruluşlarına başvurma zorunluluğu ortadan kalkacaktır.

avrupa birliği’nde ce işareti kapsamına alınan ürünlerin, bu işaret olmaksızın pazara sunulması mümkün değildir. pazara sunma ise, hem topluluk içinde üretilen ürünleri, hem de topluluk dışından ithal edilen ürünleri kapsamaktadır. bu nedenle, türkiye’deki ihracatçıların da ab’ye yapacakları ihracatta ce işareti konusuna dikkat etmeleri gerekmektedir.