duke ellington

edward kennedy "duke" ellington, amerikalı orkestra şefi ve caz piyanisti. yaptığı müziğin tarzını cazdan çok "amerikan müziği" olarak adlandırdı.



29 nisan 1899’da washington’da dünyaya geldi. altı yaşından itibaren piyano ve resim dersleri almaya başladı. takma adı olan "duke" ü, gençlik çağlarındayken bir arkadaşından aldı. 1914 yılında lester dishman ile birlikte çalıştığı sıralarda ilk kompozisyonu "soda fountain rag" i yazdı. 1917 yılında yaptığı bir poster dizaynı ile kazandığı yarışmanın ardından, kendi işini kurmak için okulundan ayrıldı. bir yıl sonra brooklyn’deki pratt institude’dan kazandığı burs ile kendini müziğe adamaya karar verdi.

washington’da müzisyen olarak katıldığı partilerle ve birlikte çaldığı gruplarla adını duyurmaya başlayan ellington, 1923 yılında arkadaşları sonny greer ve otto hardwick ile new york’a taşınarak "the washingtonians" adıyla çalışmaya başladı. 1924 yılında bu grup ile birlikte ilk kayıtlarını gerçekleştirdi ve broadway’deki içkili mekanlarda sahne almaya başladı. 1925 yılında yazdığı "chocolate kiddies" revüsü, almanaya’da iki yıl boyunca sahnelendi.

bu yıllarda duke ellington ismi, abd, ingiltere ve fransa’da uluslararası üne sahip bir caz müzisyeni olarak anılmaya başlandı. 1930 yılında grubu ile beraber "check and double check" filminde boy gösterdi.

1933 yılında grubu ile beraber avrupa turnesi yapmaya başladı. duke ellington’ın kariyeri, sonraki kırk yıl boyunca aynı yüksek tempodaki turnelerele devam etti. 1930 ve 1942 yılları arasında kariyerinin en üretken dönemini yaşayan ellington, bu dönemde en kalıcı çalışmaları olan "mood indigo", "sophisticated lady", "in a sentimental mood" ve "don’t get around much anymore" gibi eserlerini yazdı.

1950li yılların başında, grubunu hala birarada tutabildiği için, dönemin caz orkestrası liderleri arasında kendine ayrıcalıklı bir yer edindi. 1959 yılında yaptığı film müziği "anatomy of a murder" , siyahi bir amerikalıya ısmarlanan ilk büyük hollywood filmi müziği oldu. 1965 yılında pulitzer ödülü’ne aday gösterildi. 1966 yılında grammy yaşam boyu başarı ödülü kazandı.

1971 yılında stockholm’deki "royal academy of music" e alınan ilk caz müzisyeni oldu. 1973 yılında otobiyografi çalışması "music is my mistress" yayınlandı.

24 mayıs 1974’te, yakalandığı akciğer kanseri yüzünden hayatını kaybetmesinden birkaç hafta öncesine kadar, yıllar önce kurduğu grubu ile çalışmalarında devam eden ellington, ölümünden sonra da grubun devam etmesi için oğlu mercer ellington’ı görevlendirdi.