doğmatizm

din ya da yetkelerce ileri sürülen düşünce ve ilkeleri kanıt aramaksızın, incelemeksizin ve eleştirmeksizin bilgi sayılan anlayış... temelde skolastik bir anlayıştır, günümüzde değişme ve gelişmeyi yadsıyan öğretileri ve anlayışları adlandırır. özellikle metafizik öğretilerin tümü inakçı (dogmatik) öğretilerdir. deney alanının dışında kalan bütün savlar inakçı olmak zorundadır. bu zorunluluk tanrı sözünden başlayıp aristoteles’in sözüne kadar genelleşmiştir. örneğin ortaçağ hıristiyan kültüründe herhangi bir kuralın gerçek sayılması için aristoteles’in söylemiş olması yeterli sayılıyordu. dogmatizmin zorunlu sonucu zorbalıktır. deneylerle tanıtlanamayan kurallar, engizisyon işkenceleriyle tanıtlanmaya çalışılmıştır. dogmatizm, suçlu olmayanın ateşe atılsa bile yanmayacağı inancına kadar varmıştır. bundan da ateşe atılınca yanan kişinin suçlu olduğu sonucu çıkarılmıştır. inak(dogma)’ın inan’dan farkı, inan’ın asla tanıtlanamayacak olanı kabul etmesine karşılık, inak’ın herhangi bir yetkeye bağlanan bir veriyi tanıtlamış olarak kabul etmesidir. örneğin ortaçağ skolastiğinde herhangi bir sözü aristoteles’in söylemiş olduğunu tanıtlamak, o sözün doğruluğunu tanıtlamak demekti. herhangi bir sistemde değişmez formüller düşlemek, bir düşüncenin tartışmasız kabulünü istemek, bilginin bağımlılığını göz önüne almaksızın her zaman ve her yerde geçerli saltık bilgiler olduğunu ileri sürmek inakçılıktır.