divan i hikmet

türkistan’ın büyük velisi ahmed yesevi’nin (ölümü:1166) dile getirdiği "hikmet" adı verilen şiirlerini bir araya getiren şiir antolojisine verilen özel isimdir. türk edebiyatı tarihinde "divan-ı hikmet"in önemi islâmiyet’ten sonraki türk edebiyatı’nın daha önce yazılan kutadgu biliğ’den sonraki bilinen en eski örneklerinden biri ve tasavvufi türk edebiyatının ilk eseri oluşundan daha fazla türk dünyasında meydana getirdiği tesirlere dayanır. ilk kez 12. yüzyılda kitap haline getirldiği düşünülen divân-ı hikmet önceleri yazma nüshalar şeklinde, daha sonraları ise taş basması tekniği ile çoğaltılmıştır. bilindiği kadarıyla son iki yüz yıl içinde onyedi kez taşkent’te, dokuz kez istanbul’da, beş kez kazan’da ve birer kere de buhara ve kagan’da matbu olarak yayınlanmıştır. yakın tarihlerde türkiye’de "divan-ı hikmet’ten seçmeler" adı ile yetmiş adet hikmetten müteşekkil ve prof. dr. kemal eraslan tarafından hazırlanan bir eser t.c. kültür bakanlığı tarafından iki kez basılmıştır. dr. hayati bice tarafından hazırlanan ve türkiye diyanet vakfı tarafından ilk kez 1993 yılında yayınlanan divan-ı hikmet’te ise yüzkırkdört adet hikmet yer almaktadır.bu divan-ı hikmet nüshası türkiye diyanet vakfı yayınevlerinden temin edilebilir. eski sovyetler birliği’nin dağılmasından sonra ortaya çıkan yeni imkânlar divan-ı hikmet’in türk cumhuriyetleri’nde yeniden gün ışığına çıkmasını sağlamış ve özbekistan’da divan-ı hikmet’in kiril harfli iki yeni baskısı yapılmıştır. kazan baskısı esas alınarak resul muhammed aşurbay-oğlu tarafından hazırlanan ve 1992’de taşkent’te kiril harfleri ile neşredilen divan-ı hikmet kitabının baskı adedi tam beşyüzbin adettir. divan-ı hikmet yine 1992 yılında türkmenistan’da “medine’de muhammed türkistan’da hoca ahmed” adı ile elli bin adet olarak basılmıştır. son olarak hikmetlerden bir kısmını içeren ve “akıl kitabı” adı ile basılan bir yayın da kazakistan’da 1994 yılında yayınlanmıştır.bu kitapların toplam baskı adedi dikkate alınırsa neredeyse türkistan’daki her yüz kişi için bir divan-ı hikmet basımı sözkonusu olmaktadır.

tr.wikipedia.org/