dean martin

italyan asıllı amerikalı şarkıcı ve oyuncu. bir döneme damgasını vuran radyo ve tv programlarına, şarkılara ve filmlere imza attı. amerika’da yaşayan bir italyan göçmen olarak başladığı hayatı, bir amerikan idolü olarak son buldu.


dean martin, 17 haziran 1917’de steubenville, ohio’da dünyaya geldi. gerçek adı dino paul crocetti idi. babası gaetano crocetti italya’da berberlik yapmış bir göçmen, annesi angela barra ise yine amerika’da doğmuş bir italyandı. bu yüzden martin, 5 yaşına kadar ingilizce öğrenemememişti. martin, 10. sınıfa geldiğinde evinde yasadışı alkol bulundurmaktan okuldan atıldı. bu olayı kendi deyimiyle "beni uzaklaştırdılar çünkü ben öğretmenlerden daha zekiydim" diye yorumlamıştı.
okul hayatı bittikten sonra dean martin, sayısız işte çalıştı. bir kumarhane de krupiye olarak çalıştığı sırada kart hilelerini öğrenme fırsatını buldu. ardından bir çelik fabrikasında çalıştı. bir süre "kid crochet" adı altında boksörlük bile yaptı. maç başına 10 ile 25 dolar arası bir para kazanıyordu. amerika’da yaşanan büyük buhran yıllarında büyük zorluklar çeken dean martin, yasadışı alkol dağıtımı, piyango bileti ve bahisçilik gibi alanlarda çalıştı. 16 yaşına kadar yaptığı sayısız işten sonra çok parasız kaldığı bir döneminde bir tanıdığının klübünde şarkı söylemeye başladı. 1934 yılı onun kariyeri için önemli bir dönüm noktası olmuştu. arkadaşlarının zoruyla çıktığı sahnede bir anda çok beğenilmiş ve başka klüplerden teklifler almaya başlamıştı. dean martin bu işi yapmayı istemese de çok parasız kaldığı için devam ettirmekteydi.

birkaç yıl sonra şarkı söylediği klüplerden biri olan state restaurant’a onu izlemeye yetenek avcısı sammy watkins geldi. sammy watkins, dean martin’nin şarkı söyleme biçiminde ve tarzından çok etkilenmiş, ondan bir yıldız çıkarmaya karar vermişti. ilk önce adını dino martini yaptı, daha sonra ise dean martin, ve böylece bu isimle ünlü oldu.

1940 yılına gelindiğinde dean martin artık bütün şehirde tanınan bir şarkıcı olmuştu. ertesi yıl elizabeth anne mcdonald ile evlendi ve bu evlilikten 4 çocukları oldu. 1943 yılında mca ile bir kontrat imzalayarak jerry lewis ile beraber program yapmaya başladılar. aynı zamanda new york’daki ünlü rio bamba room’da şarkı söylemeye devam ediyordu. kısa bir süre sonra "songs by dean martin" adlı radyo programını yapmaya başladı ve bu program inanılmaz ilgi gördü. dean martin ve jerry lewis’in yaptığı komedi programı 10 yıl boyunca devam etti. 1949’da "the martin and lewis show" adlı kendi programlarını yapmaya başladılar. nbs radyo’da yayınlanan bu program ile dean martin’nin ünü daha da yayıldı.

17 temmuz 1950’de "the martin and lewis show", "the colgate comedy hour" ile birleştirildi. radyo programları devam ederken bir yandan da jerry lewis ile 10 yılda 16 film çektiler. radyo programı ve şarkıcılık kariyerinin yanında oyunculuk kariyerinde de yükselen dean martin, frank finatra, shirley mclaine, sammy davis, peter lawford gibi döneminin büyük isimleriyle başrol paylaştı ve toplamda 50’ye yakın dizi ve filmde rol aldı.

dean martin ve jerry lewis 24 temmuz 1956’da son şovlarını new york’daki copacabana’da yaptıktan sonra yollarını ayırdılar. kısa bir süre sonra dean martin sahnelere geri döndü. 1958 yılından sonra ise filmlerine ağırlık verdi. şarkılarının büyük bir çoğunluğu liste başı oluyordu. en ünlü şarkıları arasında "i’ll always love you", when you are smiling", "oh marie", "sway" ve "that’s amore" gibi klasikler de bulunmaktadır.

1960ların başında "everybody loves somebody sometime" adlı şarkısı ile dönemin birçok müzik grubunu geride bırakmıştı. 1965 yılında nbc kanalında "dean martin show" adlı programı hazırlamaya başladı ve bu program sezonun açık ara en çok izlenen programı oldu. bu izlenme rekorlarının üzerine nbc kanalı sözleşmesini 3 yıla uzattı. bölüm başına aldığı 283.000$ ile bir rekora imza atmıştı.

dean martin’nin şov programı 1970li yılların başına kadar devam etti. ardından birçok programa davet edildi ve frank sinatra ile çalışmaları oldu. filmlerde rol almaya devam ediyordu. ancak 1988 yılında frank sinatra’nın ani ölümü onu çok sarstı. ardından gelen oğlunun ölümü ise onun vücudunun iflas etmesine sebep oldu. 1991 yılında hastalığının ilk belirtileri baş gösterdi. 1993 yılında akciğer kanseri teşhisi konuldu. kısa sürede hastalık böbreklerine ve karaciğerine de sıçradı. dean martin ameliyat olmayı reddetti. tüm bunların yanında dean martin’nin alzheimer hastası olduğu söylense de resmi kaynaklar bunu doğrulamadı. dean martin, 25 aralık 1995 tarihinde amerika’da beverly hills’de hayatını kaybetti. mezarı westwood memorial park’da bulunmaktadır.

gerek çalkantılı hayatı gerekse ilginç kişiliği ile dikkatleri üzerine çeken dean martin, geride unutulmaz birçok klasikleşmiş şarkı ve film bıraktı. frank sinatra ile birlikte amerikan idolünün simgelerinden biri haline geldi.