çapkın

çapkın sözcüğü çap- fiilinden türemiştir.
çapmak fiilinin anlamlarına bakacak olursak, fiil çeşitli doğu sahası sözlükleri de dahil olmak üzere şu anlamlarda kullanılmıştır:

1.yağma, çapul, saldırmak, atılmak, vurmak hücum etmek.
2. koşmak, süratle hareket etmek.
3. sürmek, koşturmak.

şemsettin sami kamus-i türki sözlüğünde fiili şu anlamlarla kaydetmiştir:
1. (at) koşturmak, sür'atle yürütmek.
2. koşmak, sür'atle öteye beriye sallamak
3. akın ve ılgar etmek

fiil kökünün bu anlamlarından hareketle çapkın sözcüğünün nasıl ve fiilin hangi anlamlarına binaen türediği anlaşılıyor. şimdi de mezkur sözlüklerde çapkın'a nasıl anlam verildiğine bakalım:

yine şemsettin sami'de çapkın sözcüğü;
1. çok yürüyen, çok koşan.
2. açık eşkin giden (at.)
3. her tarafa koşup bir yerde dikiş tutmaz serseri, der-beder.
4. hovarda, sefih, zen-dost.

çeşitli tarihi doğu sahası ve türk dil kurumu'nun tarama sözlüğü'nde ise çapkın sözcüğü sadece at sözcüğüne sıfat olarak örneklendirilmiş:

çapkın/çapgın at: hızlı koşan at.

bu son örnekten hareketle yine bu sözcüğün tarihi seyir içinde hızlı koşmak gibi anlama geldiğini söyleyebiliriz.


dikkat buyurduğunuzda sözcük; yürümek, koşmak, hızlı gitmek/koşmak/hareket etmek -özellikle yürümek- ve at sözcüklerinin etrafında şekilleniyor.

tahayyülü siz sevgili yazarlara bırakıyorum; kolay gelsin.

selam ile.