batum

karadeniz kıyısında, artvin’den hemen sonra bulunan ve halen acaristan özerk cumhuriyeti’nin başkenti olan tarihi, turistik bir liman şehridir. nüfusu 121.806’dır (2002). yaz aylarında bu nüfus 400.000’i bulmaktadır.

batum, transkafkasya demiryolu’nun ve bakü petrol boru hattının son bulduğu önemli liman ve ticaret merkezidir. türkiye sınırına 20 kilometre uzaklıktadır ve astropikal iklimin olduğu bölgede bol meyve ve çay yetişir. petrol rafinerisi ve gemi yapımcılığıyla da tanınmıştır. şehir, acaristan’ın önemli turizm merkezlerinden de biridir.

batum’un eski yunan kolonisi olarak batis adıyla kurulduğunu sanılır. ortaçağa değin çeşitli bölgesel yönetimlerin hakimiyetinde olan şehir, 16. yüzyılda osmanlılar tarafından fethedildi. 1877-1878 osmanlı-rus savaşı’nda çarlık rusya tarafından işgal edildi. ayastefanos ve berlin antlaşmalarıyla şehir rusya’ya bırakıldı. birinci dünya savaşı’ndan sonra rusya’nın bölgeden çekilmesiyle şehir brest-litovsk antlaşması uyarınca osmanlı devleti’ne geri verildi ve bağımsız bir sancak merkezi oldu. mondros mütarekesi uyarınca önce ingilizlere, sonra gürcülere bırakıldı. misak-ı milli sınırları içerisinde olan şehrin kurtarılması amacıyla milli mücadele hükümeti kuvvetleri bir ara batum’a girdiyse de çekilmek zorunda kaldı. bu arada, akif sümer, ahmet fevzi erdem, ali rıza acara, imamzade edip dinç ve hahutzade ahmet nuri efendi, birinci dönem türkiye büyük millet meclisi’ne batum milletvekilleri olarak katıldılar. batum, moskova antlaşması ve nihayet kars antlaşması sonucunda, özerk bir yönetim sağlanması koşuluyla sovyet gürcistanı’na bırakıldı. bu çerçevede kurulan acaristan özerk cumhuriyeti’nin yönetim merkezi oldu.

gürcistan’ın 1991’de bağımsızlığını ilan etmesinden sonra acaristan yönetiminin başına aslan abaşidze geldi ve abaşidze batum’da ikamet ederek bölgeyi bir diktatör olarak yönetti. mayıs 2005’te abaşidze iktidarı merkezi yönetimin girişimi ve halkta gerekli desteğin bulunmaması nedeniyle son buldu.

batum, nüfusunun çoğunluğu müslüman olan laz ve gürcüler’den oluşur. bunun yanında diğer dinlerden olan nüfus da bulunmaktadır. halen bölgede merkezi yönetimin desteklediği yoğun bir hıristiyanlaştırma faaliyeti söz konusudur.

şehrin görülmeye değer yerleri arasında tarihi batum camii, acaristan müzesi, botanik bahçesi, karadeniz kıyısındaki akvaryum ve sirk sayılabilir.