6197 sayili eczacı ve eczaneler hakkında kanun

kanun numarası : 6197
kabul tarihi : 18/12/1953
yayımlandığı r.gazete: 24/12/1953 sayı: 8591
yayımlandığı düstur : tertip: 3 cilt: 35 sayfa: 83
birinci bolum
eczacılar

madde 1 - eczacılık; eczane, ecza deposu, ecza dolabı, galenik, tıbbi ve is-
pençiyari mevat ve müstahzarat laboratuvarı veya imalathanesi gibi müesseseler
açmak ve işletmek veya tıbbi ve ispençiyari müstahzarat ihzar veya imal etmek
veyahut bu kabil resmi veya hususi müesseselerde mesul müdürlük yapmaktır.

madde 2 - türkiye cumhuriyeti hudutları içinde eczacılık yapabilmek için
aşağıdaki vasıfları haiz olmak şarttır:
a) türk vatandaşı olmak;
b) türkiye eczacı mektep veya fakültelerinden diplomalı olmak veya yabancı
memleketlerdeki eczacı mektep veya fakültelerinden diplomalı olup da 3 üncü mad-
de gereğince ilmi hüviyetini ispat etmiş veya imtihanı kazanmış olmak;
c) diplomaları sağlık ve sosyal yardım vekaletince tescil edilmiş olmak;
d) bu kanunun 4 üncü maddesinde yazılı hallerden biri bulunmamak.

madde 3 - yabancı memleketlerdeki eczacı mektep veya fakültelerinden diplo-
malı olan türk vatandaşı eczacılar türkiye`de sanatlarını yapabilmek için:
a) program ve tahsil müddeti bakımından türkiye eczacı mektebi veya fakülte-
lerine muadil olan yabancı eczacı mektep veya fakültelerinden diplomalı iseler
eczacı mektebi veya fakültelerince teşkil edilecek bir jüri önünde ilmi hüviyet-
lerini ispat etmeye;
b) tahsil müddeti türkiye eczacı mektebi veya fakültelerinin tahsil müddeti
kadar olmakla beraber tahsil programlarında türkiye eczacı mektebi veya fakülte-
lerinin derslerinden bazıları bulunmıyan veya bulunmakla beraber daha az bir
müddet içinde okutulan veya müddet az olduğu halde tahsil programı aynı olan ya-
bancı memleketler eczacı mektebi veya fakültelerinden diplomalı iseler aynı şe-
kilde kurulacak bir jüri önünde eczacı mektebi veya fakülteleri tarafından ayrı-
ca tesbit edilecek bir programa göre imtihan vermeye;
kanunlar, subat 1989 (ek -3)
c) gerek tahsil müddeti ve gerek tahsil programları türkiye eczacı mektebi
veya fakültelerinin müddet ve programlarından eksik olan yabancı memleketler
eczacı mektebi veya fakültelerinden diplomalı iseler eksik kalan müddet ve prog-
ramlarını türkiye`de tamamladıktan sonra (b) bendinde bildirilen imtihanı verme-
ye;
mecburdurlar.
sağlık ve sosyal yardım vekaletince bu gibilerin diplomaları ancak ilmi
hüviyetin ispatından veya imtihanın kazanılmasından sonra tescil olunur.

madde 4 - aşağıda yazılı haller eczacılık yapmaya manidir:
a) yüz kızartıcı bir suçla mahküm edilmiş olmak;
b) alelıtlak üç sene ve daha fazla ağır hapis veya beş sene ve daha fazla
hapis cezasiyle mahküm olmak;
c) mesleki bir suçtan bir sene ve daha ziyade hürriyeti bağlayıcı bir ceza
ile mahküm olmak veyahut eczanesinde imal, ihzar veya tertip edilen ilaçlarla
sattığı müstahzarlar veya sair eczayı tıbbiyede sanatını kötüye kullanmak sure-
tiyle işlediği bir suçtan dolayı beş sene içinde iki dafa mahkeme karariyle mes-
lek ve sanatının tatili cezasiyle mahküm edilmiş olmak;
d) başka memleketlerde sanatını icradan menedilmiş olup bu muamelenin haklı
olduğu icra vekilleri heyetince kabul edilmiş olmak;
e) sanatını yapmasına mani iyileşmez bir hastalığı bulunmak;
f) sanatını yapmasına mani olacak derecede iki gözü rüyetten mahrum olmak.

madde 5 - eczane açmak istiyen, yahut eczanesini satmak ve yahut başka bir
yere nakletmek istiyen eczacı bir istida ile sağlık ve sosyal yardım vekaletine
ve yahut alakalı sağlık ve sosyal yardım müdürlüğüne ve yahut mahalli hükümet
tabipliğine müracaat eder.
yeniden eczane açmak istiyenler aşağıda yazılı vesikaları da birlikte verir-
ler:
a) tasdikli nüfus kağıdı sureti;
b) tasdikli diploma sureti;
c) hal tercümesi;
d) mahkümiyeti bulunmadığına dair adli vesika;
e) sanat yapmasına mani iyileşmez bir hastalığı veya rüyetten mahrumiyeti
bulunmadığına dair rapor;
f) dört aded fotoğraf.
tamamlanan evrak üzerinde sağlık ve sosyal yardım vekaleti tarafından yapı-
lacak tetkikat neticesinde en geç 30 gün zarfında ruhsatname tanzim ve tebliğ
olunur.

madde 8 - eczacılar aşağıdaki hallerde sanatlarını icradan menedilerek ken-
dilerine verilmiş olan ruhsatnameler sağlık ve sosyal yardım vekaletince daimi
olarak geri alınır:
a) ruhsatname almak için ibraz edilen evrakın hilafı hakikat olduğu ve
bidayeten eczacılığa mani bir halin bulunduğu resmen tahakkuk ederse;
b) 4 üncü maddedeki haller vukubulursa.

madde 7 - bir eczacı almış olduğu müsaadeden sarfınazar eder veya iflasına
yahut hacrine hükmolunur veya vefat eylerse ruhsatname sakıt olur.

madde 8 - vefat eden veya hacredilen veya meslek ve sanatının icrasından
mütevellit devamlı malüliyete duçar olan bir eczane sahibinin karısı veya kocası
veya çocukları varsa eczanenin bunlar hesabına bir mesul müdürün idaresi altında
işletilmesine sağlık ve sosyal yardım vekaletince ruhsat verilir. bu suretle
verilecek ruhsatnamelerden harçlar kanunununa göre harç alınır.

madde 9 - a) bir eczanenin mesul müdür tarafından mahcur namına idare edil-
mesi hacredilen eczacı hakkındaki hükmün ref`ine veya kendisinin vefatına;
b) sanatın icrasından mütevellit malüliyet dolayısıyle bir eczanenin mesul
müdür tarafından idaresi malül eczacının ölümüne;
kadar devam eder.
olen bir eczacının karısı veya kocası veya çocukları namına mesul müdür ta-
rafından idaresi (5) seneyi geçemez.
su kadar ki; ölen eczacının çocuğu bu müddetin hitamında reşit değilse reşit
oluncaya ve eczacı mektebine veya fakültesine girdiği takdirde bu tahsili biti-
rinceye kadar devam eder.

madde 10 - vefat eden eczacının varisleri arasında, karı, koca veya çocuk
yoksa eczane bunların haricindeki mirasçılar tarafından nihayet bir sene zarfın-
da tasfiye edilir.
bu müddet içinde eczanenin bir mesul müdürle idaresi mecburidir.

madde 11 - bir eczaneyi devir veya satın alan kimse eczane açmak için bu ka-
nunda yazılı şartları haiz olduğu takdirde, namına ruhsatname verilir.
bu satışlar hükümet tabibinin huzuriyle ve noterlikçe yapılır.

madde 12 - devredilen veya satılan bir eczanede bulunan uyuşturucu maddele-
rin satış ve devir muamelesinin mahallin en yüksek sağlık amirine bildirilmesi
ve istenilen malümatın verilmesi mecburidir.

madde 13 - bir eczacı eczanesini kapatmak veya nakletmek veya eczanesinin
unvanını değiştirmek isterse bir ay evvel mahallin en yüksek sağlık amirine ha-
ber vermeye mecburdur.

madde 14 - aşağıdaki bentlerde gösterilen hususi eczanelerle ecza dolapları-
nın açılmasına mahallin sağlık ve sosyal yardım müdürlüğü tarafından usulü dai-
resinde müsaade verilir ve keyfiyet vekalete bildirilir.
a) içindeki hastalara ilaç vermiye mahsus hastane ve buna benzer müessesele-
rin eczaneleri;
b) yalnız fakirlere parasız ilaç verip hiçbir suretle para karşılığı reçete
ile ilaç imal etmeyen belediye ve hayır cemiyetlerinin eczaneleri;
c) eczane bulunmıyan yerlerde (resmi veya serbest) eczacılar bulunmadığı
takdirde, resmi veya serbest tabiplerin veya kendi şubeleri dahilinde ilaç veren
veterinerlerin ecza dolapları;
d) eczanesi bulunan merkezlerden 10 kilometre uzak olup da müstahdemlerine
ilaç verilmesine lüzum görülen ziraat işletmeleri veya çiftlik veya sanayi mües-
seseleri ve mümasili teşekküllerin sahiplerinin ecza dolapları.
(a) ve (b) bentlerinde yazılı hususi eczanelerin bir diplomalı mesul müdür
eczacının idaresinde bulunması şarttır. bu takdirde mesul müdürlere ait müsaade
veya ruhsatname sağlık ve sosyal yardım vekaletince verilir.
d) bendinde yazılı çiftlik ve müesseselerde ecza dolabının açılması, ancak
o mahallerde ecza dolabının mesuliyetini deruhte edecek bir eczacı veya tabibin
bulunmasına bağlıdır.

madde 15 - serbest eczane bulunmıyan yerlerde bu kanunla gösterilen umumi
hükümlere tevfikan mesul müdür bulundurmak şartiyle belediye veya özel idareler
eczane açabilirler.

madde 16 - 14 üncü maddenin (c) bendindeki ecza dolapları ile 15 inci madde-
de yazılı eczaneler hakkında verilen müsaade bu mahallerde bir serbest eczanenin
açılması halinde kendiliğinden hükümsüz kalır, ecza dolabı ve eczane kapatılır.
resmi ve devlete bağlı teşekküllere ait eczaneler, bu mahallerde serbest ec-
zane bulunmadığı takdirde bedeli mukabilinde halka ilaç satmaya veya tertip et-
miye mezundur.

madde 17 - memur veya asker olan kimse eczane açamaz ve bir eczanenin mesul
müdürlüğünü yapamaz.
ancak tek eczaneli yerlerdeki eczanelere üç ayı tecavüz etmeyen nezareti bu
kayıttan müstesnadır.
bir eczane sahibi olup da askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına davet
edilen veya mebus veya belediye reisi seçilen eczacılar bu vazifeleri devam et-
tiği müddetçe eczanelerini bir mesul müdür marifetiyle idare edebilirler.

madde 18 - bir eczacının birden fazla eczane açması veya mesul müdürlüğünü
üzerine alması yasaktır.

madde 19 - bir eczane sahibi eczanesi dışında ilaç tertip edemiyeceği ve
mesleki dışında bizzat ticaret yapamıyacağı gibi öğretmenlikten ve seçimle elde
edilen vazifelerden başka bir iş de kabul edemez.
ikinci bolum
eczaneler

madde 20 - eczane binalarının kaç kısımdan mürekkep olacağı ve laboratuvar-
ların vasıf ve şartları ve içerlerinde bulunması lazımgelen alet ve saire ve
eczanenin dahili hizmetleri sağlık ve sosyal yardım vekaletince tayin ve tesbit
olunur.
ucuncu bolum
ecza ve kimyevi maddeler

madde 21 - müesseselerde bulundurulan türk kodeksine dahil ecza ve kimyevi
maddeler türk kodeksinde yazılı vasıf ve şartları haiz olacaktır.

madde 22 - ambalajları açılmış tıbbi ecza ve kimyevi maddelerin saf olmama-
larından ve iyi muhafaza edilmemelerinden eczane, ecza deposu ve laboratuvar
sahipleri ve mesul müdürleri mesuldür.

madde 23 - zehirli ve müessir eczanın muhafazası ve müstehlike satışı bu
husustaki kanun ve mevzuata göre yapılır.

madde 24 - reçete mukabilinde verilmesi meşrut olan ilaçların reçetesiz ve-
rilmesi ve zehirli ve müessir maddelerin eczanelerde toptan satılması yasaktır.

madde 25 - eczaneye imal edilmek üzere bırakılan reçetelerin tadil veya tağ-
yir edilmeden yapılması meşrut olup ilaçların ve reçetelerin (fiyatları üzerinde
yazılmak suretiyle) alıcıya verilmesi sağlık ve sosyal yardım vekaletince tesbit
ve ilan olunacak esaslara göre yapılır. eczanelerde hazırlanan reçetelerin ilaç-
larında görülecek hata ve saireden doğrudan doğruya eczanenin mesul müdürü so-
rumludur.
eczacılar muhteviyatında yanlışlık olduğundan şüphe ettikleri reçetelerle
kodekste yazılı miktarlardan fazla eczayı ihtiva edip altı iki çizgi ile çizile-
rek ayrıca imza edilmiş olmıyan reçeteleri müdavi tabip ile temas etmeden imal
edemezler.
ancak müdavi tabip ile temas imkanı bulunmıyan hallerde reçeteyi kodekste
yazılı azami miktarlara göre yapmakla beraber keyfiyeti mahallin en yüksek sağ-
lık amirine bildirirler.

madde 26 - eczanelerde günlük reçetelerin kaydına mahsus sağlık ve sosyal
yardım vekaleti tarafından verilen örneğe uygun olarak bastırılacak, mahalli
sağlık amirliğince yaprak adedleri tasdik edilmiş ve mühürlenmiş, bir defter tu-
tulur. bu defterlerin beş sene müddetle muhafazası mecburidir.

madde 27 - tabip veya veteriner hekimin adres ve diploma numarasını açık
olarak göstermeyen, resmi veya hususi hastane sağlık merkezi, dispanser ve po-
liklinik yapan benzeri müesseselerin başlık ve poliklinik numarasını taşımıyan,
okunması güç, şifreli yahut kodekste yazılı dillerden başka dille yazılmış reçe-
teler imal ve ihzar olunamaz.

madde 28 - eczanelerde eczacılık ve ziraatte kullanılan kimyevi maddelerle
sıhhi malzeme, alatı tıbbiye ve tuvalet eşyasından maada eşyanın müşteriye sa-
tılmak maksadiyle bulundurulması yasaktır.

madde 29 - acil tedavide kullanılan ve sağlık ve sosyal yardım vekaletince
tayin ve tesbit olunan maddelerin piyasada mevcut olduğu takdirde eczanelerde
bulundurulması mecburidir.
dorduncu bolum
teftiş

madde 30 - eczanelerle ecza depoları ecza ticarethaneleri ve ecza imalatha-
neleri ve laboratuvarları sağlık ve sosyal yardım vekaletinin murakabesi altında
olup her zaman teftişe tabidirler.
bunların senede en az iki defa teftişi mecburi olduğu gibi lüzum görüldüğü
sair zamanlarda dahi teftiş olunur.

madde 31 - teftiş, sağlık müfettişleri veya sağlık müdürleri ve yahut sağlık
ve sosyal yardım vekaleti veya müdürlüğünce tensip edilecek resmi tabipler tara-
fından yapılır.

madde 32 - teftişe memur olarak müesseseye gelen ve hüviyetlerini ispat eden
salahiyet sahibi memura ecza müessesesinin her tarafını ve defterlerini ve alet
ve edevatı ile ilaçlarını göstermeye ve teftişe mütaallik olarak istenilen bütün
malümatı vermeye müessese sahibi veya mesul müdürü mecburdur.

madde 33 - müfettiş veya salahiyet sahibi memur tarafından teftiş esnasında
görülen bozuk, mağşuş veya gayrisaf ecza ve kimyevi maddeler imha ve bir zabıt
varakası yapılarak teftiş varakasına raptolunur. ancak bu nevi eczanın imhasına
eczacı tarafından itiraz edilirse bu gibi maddelerden alınacak üç nümune eczacı
ve teftişi yapan memur tarafından beraberce mühürlenerek bir nümune eczane veya
laboratuvarda bırakılır, diğer ikisi resmi bir tahlil müessesesine gönderilir.
eczacının bu muameleden kaçınması halinde de keyfiyet bir zabıtla tesbit olunur.
aynı maddenin geri kalan kısmı mühürlenerek imhası tehir ve kullanılması tahlil
neticesine kadar menedilir ve teftiş varakasına kaydolunup keyfiyet vekalete
bildirilir. resmi tahlil müessesesinden alınacak cevaba göre karar vermek sağlık
ve sosyal yardım vekaletine aittir. teftişi yapan memur bazı maddelerin bozuk,
mağşuş ve gayrisaf olduğundan şüphe ederse aynı suretle muamele yapar.

madde 34 - teftişten dolayı vakı olacak şikayetlerin mercii sağlık ve sosyal
yardım vekaletidir.
besinci bolum
müteferrik hükümler

madde 35 - (değişik: 9/3/1954 - 6340/1 md.)
hastalık ve sair mazeretlerle eczanesinden ayrılan bir eczacının bu ayrılış
müddeti yirmi dört saati tecavüz ettiği takdirde mahallin en büyük sağlık amiri-
ne bir yazı ile haber verilir. ayrılış müddeti on beş güne kadar devam edecekse
ikinci eczane bulunmıyan yerlerde eczaneye; varsa resmi eczanenin eczacısı,yoksa
mahallin serbest tabibi, bulunmadığı veya kabul etmediği takdirde muvafakatleri
ile hükümet veya belediye tabibi nezaret eder, aksi takdirde eczane kapatılır.
ikinci bir eczane bulunan yerlerde mesul müdür tayini kabil olmadığı takdir-
de eczane kapalı kalır. ayrılış müddeti on beş günden fazla sürecekse, eczane
açık bırakılmak istenildiği takdirde sağlık ve sosyal yardım vekaletinden izin
almak ve bir mesul müdür tayin etmek mecburidir.

madde 36 - tabiplerin tertip ettikleri reçeteleri hazırlamak ve muhteviyat-
larını müracaat sahiplerine temin etmek üzere birden fazla eczanenin bulunduğu
yerlerdeki eczanelerin gece ve pazar nöbetleri, mahallin en yüksek sağlık amiri-
nin tensibiyle halkın ihtiyacını temin edecek surette tanzim olunur.
gerek nöbet ve gerekse tatil zamanları için verilecek emirlere eczacıların
tabi olması mecburidir.

madde 37 -tabiplerin; eczanelerde hasta kabul etmeleri yasaktır. ancak kaza
ve ani bir tehlikeye uğrayarak eczaneye gelen veya getirilen kimselerin ilk te-
davisinin yapılması caizdir.

madde 38 - her eczacı eczanesi mıntakası içindeki mahallerde oturan ve taba-
bet yapan tabiplerin isim ve adresleriyle hangi saatlerde muayenehane veya evle-
rinde bulunduklarını gösterir mahallin sağlık amirlerince tertip edilmiş bir
listeyi eczane içinde halkın görebileceği bir mahalle asmaya mecburdur.

madde 39 - eczanelerde ihzar edilen reçetelerde yazılı ilaçların fiyatlarını
tesbit için en geç bir sene zarfında sağlık vs sosyal yardım vekaletince bir ta-
rife yapılarak usulü dairesinde ilan edilir.
bu tarifeler en az senede bir defa tetkik edilerek lüzum görülürse tadil ve
aynı şekilde ilan olunur.
ilaç fiyatları hakkındaki şikayetlerin tetkiki sağlık ve sosyal yardım veka-
letine aittir. yapılan tetkik sonunda tarife üstüne çıktığı anlaşılanlara yazılı
ihtar yapılır. iki yazılı ihtara rağmen bu hareketlerine devam eden eczacılar
hakkında mahkemece 44 üncü madde hükmü tatbik olunur.
altinci bolum
cezalar

madde 40 - bu kanunda yazılı usullere uygun olarak ruhsatname almaksızın bi-
rinci maddede sayılı yerleri açanlar üç aydan bir seneye kadar hapis ve 500 li-
radan 5 000 liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılır.
eğer fiil eczacılık yapmak hakkını haiz olmıyanlar tarafından işlenirse ha-
pis cezası altı aydan ve para cezası da 1 000 liradan eksik olamaz.
her iki halde de mahkeme kararına hacet kalmaksızın bu gibi yerler mahallin
en yüksek sağlık amiri tarafından derhal kapatılır.

madde 41 - bu kanunun 1 inci maddesinde sayılan yerlerde ambalajsız veya
ambalajı açılmış olarak bozuk veya zamanı geçmiş veya mağşuş veya gayrisaf ilaç
ile ambalajlı olsa bile zamanı geçmiş ilaç bulunduğu takdirde bunlar müsadere
ve imha edilmekle beraber bu yerleri bizzat idare eden eczacı ile bu kanunda
yazılı sebeplerle eczacının bulunmaması halinde bu yerlerde mesul müdürlük va-
zifesini ifa edenler (200) liradan (500) liraya kadar ağır para cezası ile ce-
zalandırılır.
yukarda yazılı halin tekerrürü takdirinde eczacı ile varsa mesul müdürü bir
aydan bir seneye kadar hapis ve (300) liradan (1000) liraya kadar ağır para ce-
zası ile cezalandırılır ve müessese bir aydan bir seneye kadar kapatılır.

madde 42 - bu kanunun 1 inci maddesinde sayılan yerlerde ilaç halinde ih-
zar, imal veya tertip edilmemiş olan bozuk veya mağşuş ecza ve kimyevi madde-
ler bulunduğu takdirde, bunların hepsi müsadere ve imha edilmekle beraber bu
yerleri bizzat idare eden eczacı ile bu kanunda yazılı sebeplerle eczacının bu-
lunmaması halinde bu yerlerde mesul müdürlük yapanlar (100) liradan (1000) li-
raya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.
yukarda yazılı halin tekerrürü takdirinde hükmedilecek para cezası (500)
liradan aşağı olamaz. ayrıca müessesenin bir aydan bir seneye kadar kapatılma-
sına da karar verilir.

madde 43 - zehirli veya kimyevi maddelerle tıbbi ecza ve müstahzarların mü-
saadesiz satılması yasaktır. bunları müsaadesiz satan veya satmak üzere dükka-
nında bulunduranlar hakkında türk ceza kanununun 409 uncu maddesi tatbik olunur
ve bu gibi maddeler derhal müsadere edilerek o mahallin resmi hastanesine tes-
lim edilir.
ancak eczanesi bulunmıyan yerlere munhasır olmak üzere sağlık ve sosyal
yardım vekaletince tesbit ve ilan edilecek müstahzarlar bu hükümden müstesna-
dır.

madde 44 - bu kanunda yazılı olan yasaklara ve mecburiyetlere muhalif ha-
reket edenler kanunda ayrıca bir ceza gösterilmediği ve fiilleri türk ceza ka-
nununa göre daha ağır cezayı istilzam eylemediği takdirde 100 liradan 500 lira-
ya kadar hafif para cezasiyle cezalandırılır.

madde 45 - eczaneyi işletmeye başladıktan sonra mazeretsiz olarak ve mücbir
sebepler dışında eczanesi olan yerlerde 30 gün, olmıyan yerlerde 10 gün müddet-
le eczanesini kapalı bırakan veya teftiş sırasında görülen noksanların tamam-
lanması için yapılmış iki yazılı ihtara riayet etmiyen eczacılar 50 liradan 500
liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılır.

madde 46 - eczacılar ve eczaneler hakkındaki 964 sayılı kanunla buna zeyil
5320 sayılı kanunun hükümleri mülgadır.

geçici madde 1 - 964 sayılı kanunun 51 inci maddesinden istifade ile ecza-
nelerde hasta kabul ve muayene suretiyle icrayi tababet eyliyen doktorlar işbu
kanunun yayını tarihinden itibaren bir ay içinde muayenehanelerini eczane dışı-
na nakle mecburdurlar.

geçici madde 2 - lozan sulh muahedesine göre türkiye`de eczacılık etmek mü-
saadesini almış olan eczane sahibi yabancı eczacılar bu kanun hükümlerine ria-
yet etmek şartiyle sanatlarını icraya devam ederler.

madde 47 - bu kanun neşri tarihinde yürürlüğe girer.

madde 48 - bu kanun hükümlerini sağlık ve sosyal yardım ve adalet vekilleri
yürütür.

bana ’allahım yarabbim’ dedirten entry!