david hilbert

bir alman matematikcisi olan david hilbert, 1862 yilinda konigsberg’de dogdu. 1895 ile 1929 yillari arasinda gottingen universitesinde profesorluk yapti. yirminci yuzyilin baslarinda, alman matematik okulunun onderi sayilir. 1897 yilinda cisim kavramini ve cebirsel sayilar cisminin kuramini kurdu. 1890 yillarindaki ilk calismalari sirasinda, cebirsel geometri ve modern cebirde onemli bir rol oynayan cokterimli idealleri kuraminin temellerini atarak, invaryantlar kuraminin temel kanunlarini ortaya koymayi basardi. 1899 yilinda, geometrinin temelleri ustune arastirmalarinin bit sentezi olan "geometrinin temelleri" adli eserini yayinladi. bu, matematigin cesitli bolumlerinde aksiyomlastirma amacina yonelen bircok verimli calismaya yol acti. somut goruntulere basvurmaktan kacinan hilbert, noktalar, dogrular ve duzlemler diye adlandirdigi "uc nesne sistemini" matematige soktu. ne olduklari kesin olarak gosterilmeyen bu nesneler, bes grupta toplanmis yirmi bir aksiyomla aciklanan bazi iliskiler ortaya koyar. ait olma, sira, esitlik veya denklik, paralellik ve sureklilik aksiyomu bunlardandir. bundan sonra, aksiyomlardan birinin veya oburunun dogrulanmadigi geometriler kurdu. temel terimleri kendilerine aksiyomlarla yuklenen ozelliklerden baska ozelikleri bulunmayan mantiksal varliklar olarak ele aldi. klasik matematigi savunmak ve ondaki apacikligi gostermek icin brouwer ile giristigi tartismalar, matematikte genis bicimli incelemelere yol acti. 1943 yilinda gottingen’de oldu.

(bkz: aksiyomlaştirma)