başkomutanlik kanunu

eskişehir-kütahya muharebelerinden sonra, tbmm’nin, mustafa kemal’e, türk ordusunun başkomutanlığını verdiği 5 ağustos 1921 tarihli yasa. türk ordusunun sakarya sırtlarına çekildiği sırada çıkartılan bu yasa, kurtuluş savaşı’nın sonuca ulaşmasında önemli bir paya sahiptir. türk ordusunun gerileyişi, inönü savaşlarının yarattığı iyimser havayı dağıtmış; komutanlar eleştirilmeye başlanmıştır. 4 ağustos 1921’de tbmm gizli oturumunda türk ordusunun son durumunu değerlendiren mustafa kemal paşa, tbmm başkanı olarak, tbmm ordularının başkomutanlığına talip oldu. böyle bir yasanın mustafa kemal’e diktatoryal bir güç kazandıracağı yönünde çekinceler olsa da, tbmm, mustafa kemal’e istediği yetkiyi oy birliğiyle verdi. kabul edilen tekâlif-i harbiye (savaşta olağanüstü durum) gereği “her evin bir kat çamaşır, çorap ve çarık vermesi; gücü olmayan evlerin paylarının zenginlerden sağlanması; halkın elindeki yiyecek ve hayvan donanımının %40’ının orduya verilmesi; malların taşınmasına yardım olarak halkın, 100 km altındaki taşımayı ücretsiz yapması; yunan ordusuna yazılarak ayrılanların mallarına el konulması; halkın elinde mevcut bulunan silâh ve cephane gibi teçhizatın üç gün içinde orduya teslim edilmesi; akaryakıt ve yağların %40’ının orduya teslim edilmesi; halkın elinde mevcut bulunan taşıt ve koşum hayvanlarının %20’sinin orduya teslim edilmesi” karara bağlandı. başkomutanlık kanunu, daha sonra üçer ay uzatıldı (30 ekim 1921, 4 şubat 1922, 6 mayıs 1922). 20 temmuz 1922’de süresiz olarak başkomutanlığa atanan mustafa kemal paşa, bu görevi 29 ekim 1923’te cumhurbaşkanı seçilinceye kadar sürdürdü. alıntıdır.