pasifik okyanusu kıyısında bulunan başkenti managua olan ülke.
nikaragua
fsln (sandinistler)’nin halk devrimiyle iktidara gelmesinden sonra abd müdahalesiyle muz cumhuriyeti olan, 2006 seçimlerinde eski fsln lideri daniel ortega’yı yeniden iktidara getiren ülkedir.
coğrafi verileri
konum: orta amerika’da, karayip denizi ve kuzey pasifik okyanusu kıyısında, kosta rika ve honduras arasında yer alır.
coğrafi konumu: 13 00 kuzey enlemi, 85 00 batı boylamı
haritadaki konumu: orta amerika ve karayipler
yüzölçümü: 129,494 km²
sınırları: toplam: 1,231 km
sınır komşuları: kosta rika 309 km, honduras 922 km
sahil şeridi: 910 km
iklimi: alçak arazilerde tropikal, yüksek yerlerde ise daha soğuk iklim görülür.
arazi yapısı: kıyıda geniş atlas kıyı ovaları, iç kısımlara girildikçe dağlık arazilere dönüşür; dar pasifik kıyı ovaları volkana meyillidirler.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: pasifik okyanusu 0 m
en yüksek noktası: mogoton 2,438 m
doğal kaynakları: altın, gümüş, bakır, kurşun, kereste, çinko, tungsten, balık
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %9
daimi ekinler: 1%
otlaklar: %46
ormanlık arazi: %27
diğer: %17 (1993 verileri)
sulanan arazi: 880 km² (1993 verileri)
doğal afetler: yıkıcı depremler, volkanlar, heyelanlar, ara sıra sert kasırgalar
nüfus bilgileri
nüfus: 4,918,393 (temmuz 2001 verileri)
nüfus artış oranı: %2.15 (2001 verileri)
mülteci oranı: -1.33 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 33.66 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 69.05 yıl
erkeklerde: 67.1 yıl
kadınlarda: 71.11 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 3.18 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.2 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 4,900 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 360 (1999 verileri)
ulus: nikaragualı
nüfusun etnik dağılımı: melez (kızılderili ve beyazların karışımı) %69, beyazlar %17, siyah ırk %9, kızılderili %5
din: roma katolikleri %85, protestan
diller: ispanyolca (resmi)
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %65.7
erkekler: %64.6
kadınlar: %66.6 (1995 verileri)
yönetimi
ülke adı: resmi tam adı: nikaragua cumhuriyeti
kısa şekli : nikaragua
yerel tam adı: republica de nicaragua
yerel kısa şekli: nicaragua
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: managua
idari bölümler: 15 bölge, 2 bağımsız bölge; boaco, carazo, chinandega, chontales, esteli, granada, jinotega, leon, madriz, managua, masaya, matagalpa, nueva segovia, rio san juan, rivas, atlantico norte, atlantico sur
bağımsızlık günü: 15 eylül 1821 (ispanya’dan)
milli bayram: bağımsızlık günü, 15 eylül (1821)
anayasa: 9 ocak 1987
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: bcie, cacm (orta amerika ortak pazarı), ccc (gümrük işbirliği konseyi), eclac (birleşmiş milletler latin amerika ve karayipler komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, iadb (amerika bölgesi kalkınma bankası), iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), laes, laia (latin amerika entegrasyon birliği), nam, oas (amerika devletleri teşkilatı), opanal, opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), pca (daimi hakemlik mahkemesi), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unhcr (bm mülteciler yüksek komiserliği), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), upu (dünya posta birliği), wcl (dünya emek konfederasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)
ekonomik göstergeler
gsyih: satınalma gücü paritesi - 13.1 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %5 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %31.6
endüstri: %22.8
hizmet: %45.6 (1999)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %11 (2000 verileri)
iş gücü: 1.7 milyon (1999)
sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet %43, tarım %42, endüstri %15 (1999 verileri)
işsizlik oranı: %20 (1999 verileri)
endüstri: gıda maddeleri, kimyasallar, makine ve yedek parçalar, tekstil, giysi, petrol arıtımı, meşrubat, ayakkabı, ağaç
endüstrinin büyüme oranı: %4.4 (2000 verileri)
elektrik üretimi: 2.349 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 2.265 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 20 milyon kwh (1999)
elektrik ithalatı: 100 milyon kwh (1999)
tarım ürünleri: kahve, muz, şekerkamışı, pamuk, pirinç, mısır, tütün, susam, soya fasulyesi, et, kümes hayvanları, domuz eti, süt ürünleri
ihracat: 631 milyon $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: kahve, karides ve ıstakoz, pamuk, tütün, sığır eti, şeker, muz, altın
ihracat ortakları: abd %37.7, el salvador %12.5, almanya %9.8, kosta rika %5.1, ispanya %2.5, fransa %2.1 (1999)
ithalat: 1.6 milyar $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: makine ve parça, hammaddeler, petrol ürünleri, tüketim malları
ithalat ortakları: abd %34.5, kosta rika %11.4, guatemala %7.3, panama %6.9, venezüella %5.9, el salvador %5.5 (1999)
dış borç tutarı: 6.4 milyar $ (2000 verileri)
para birimi: gold cordoba (nio)
para birimi kodu: nio
mali yıl: takvim yılı
iletişim bilgileri
kullanılan telefon hatları: 140,000 (1996)
telefon kodu: 505
radyo yayın istasyonları: am 63, fm 32, kısa dalga 1 (1998)
radyolar: 1.24 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 3 (1997)
televizyonlar: 320,000 (1997)
internet kısaltması: .ni
internet servis sağlayıcıları: 3 (2000)
internet kullanıcıları: 20,000 (2000)
ulaşım ve taşımacılık
demiryolları: 16,382 km (1998)
su yolları: 2,220 km
boru hatları: ham petrol 56 km
limanları: bluefields, corinto, el bluff, puerto cabezas, puerto sandino, rama, san juan del sur
hava alanları: 182 (2000 verileri)
konum: orta amerika’da, karayip denizi ve kuzey pasifik okyanusu kıyısında, kosta rika ve honduras arasında yer alır.
coğrafi konumu: 13 00 kuzey enlemi, 85 00 batı boylamı
haritadaki konumu: orta amerika ve karayipler
yüzölçümü: 129,494 km²
sınırları: toplam: 1,231 km
sınır komşuları: kosta rika 309 km, honduras 922 km
sahil şeridi: 910 km
iklimi: alçak arazilerde tropikal, yüksek yerlerde ise daha soğuk iklim görülür.
arazi yapısı: kıyıda geniş atlas kıyı ovaları, iç kısımlara girildikçe dağlık arazilere dönüşür; dar pasifik kıyı ovaları volkana meyillidirler.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: pasifik okyanusu 0 m
en yüksek noktası: mogoton 2,438 m
doğal kaynakları: altın, gümüş, bakır, kurşun, kereste, çinko, tungsten, balık
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %9
daimi ekinler: 1%
otlaklar: %46
ormanlık arazi: %27
diğer: %17 (1993 verileri)
sulanan arazi: 880 km² (1993 verileri)
doğal afetler: yıkıcı depremler, volkanlar, heyelanlar, ara sıra sert kasırgalar
nüfus bilgileri
nüfus: 4,918,393 (temmuz 2001 verileri)
nüfus artış oranı: %2.15 (2001 verileri)
mülteci oranı: -1.33 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 33.66 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 69.05 yıl
erkeklerde: 67.1 yıl
kadınlarda: 71.11 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 3.18 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.2 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 4,900 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 360 (1999 verileri)
ulus: nikaragualı
nüfusun etnik dağılımı: melez (kızılderili ve beyazların karışımı) %69, beyazlar %17, siyah ırk %9, kızılderili %5
din: roma katolikleri %85, protestan
diller: ispanyolca (resmi)
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %65.7
erkekler: %64.6
kadınlar: %66.6 (1995 verileri)
yönetimi
ülke adı: resmi tam adı: nikaragua cumhuriyeti
kısa şekli : nikaragua
yerel tam adı: republica de nicaragua
yerel kısa şekli: nicaragua
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: managua
idari bölümler: 15 bölge, 2 bağımsız bölge; boaco, carazo, chinandega, chontales, esteli, granada, jinotega, leon, madriz, managua, masaya, matagalpa, nueva segovia, rio san juan, rivas, atlantico norte, atlantico sur
bağımsızlık günü: 15 eylül 1821 (ispanya’dan)
milli bayram: bağımsızlık günü, 15 eylül (1821)
anayasa: 9 ocak 1987
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: bcie, cacm (orta amerika ortak pazarı), ccc (gümrük işbirliği konseyi), eclac (birleşmiş milletler latin amerika ve karayipler komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, iadb (amerika bölgesi kalkınma bankası), iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), laes, laia (latin amerika entegrasyon birliği), nam, oas (amerika devletleri teşkilatı), opanal, opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), pca (daimi hakemlik mahkemesi), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unhcr (bm mülteciler yüksek komiserliği), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), upu (dünya posta birliği), wcl (dünya emek konfederasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)
ekonomik göstergeler
gsyih: satınalma gücü paritesi - 13.1 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %5 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %31.6
endüstri: %22.8
hizmet: %45.6 (1999)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %11 (2000 verileri)
iş gücü: 1.7 milyon (1999)
sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet %43, tarım %42, endüstri %15 (1999 verileri)
işsizlik oranı: %20 (1999 verileri)
endüstri: gıda maddeleri, kimyasallar, makine ve yedek parçalar, tekstil, giysi, petrol arıtımı, meşrubat, ayakkabı, ağaç
endüstrinin büyüme oranı: %4.4 (2000 verileri)
elektrik üretimi: 2.349 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 2.265 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 20 milyon kwh (1999)
elektrik ithalatı: 100 milyon kwh (1999)
tarım ürünleri: kahve, muz, şekerkamışı, pamuk, pirinç, mısır, tütün, susam, soya fasulyesi, et, kümes hayvanları, domuz eti, süt ürünleri
ihracat: 631 milyon $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: kahve, karides ve ıstakoz, pamuk, tütün, sığır eti, şeker, muz, altın
ihracat ortakları: abd %37.7, el salvador %12.5, almanya %9.8, kosta rika %5.1, ispanya %2.5, fransa %2.1 (1999)
ithalat: 1.6 milyar $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: makine ve parça, hammaddeler, petrol ürünleri, tüketim malları
ithalat ortakları: abd %34.5, kosta rika %11.4, guatemala %7.3, panama %6.9, venezüella %5.9, el salvador %5.5 (1999)
dış borç tutarı: 6.4 milyar $ (2000 verileri)
para birimi: gold cordoba (nio)
para birimi kodu: nio
mali yıl: takvim yılı
iletişim bilgileri
kullanılan telefon hatları: 140,000 (1996)
telefon kodu: 505
radyo yayın istasyonları: am 63, fm 32, kısa dalga 1 (1998)
radyolar: 1.24 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 3 (1997)
televizyonlar: 320,000 (1997)
internet kısaltması: .ni
internet servis sağlayıcıları: 3 (2000)
internet kullanıcıları: 20,000 (2000)
ulaşım ve taşımacılık
demiryolları: 16,382 km (1998)
su yolları: 2,220 km
boru hatları: ham petrol 56 km
limanları: bluefields, corinto, el bluff, puerto cabezas, puerto sandino, rama, san juan del sur
hava alanları: 182 (2000 verileri)
türkiye bu ülke kadar yürekli değildir!!
neden mi?
kendisi türklere kar$ı yapılan devlet terörünün ardından bu gün, israil ile resmen tüm diplomatik ili$kilerini kestiğini söylemi$tir.
ilgili haber de $u $ekilde:
bu konudaki açıklama resmen, devlet başkanı’nın sözcülüğünü de üstlenen, ülkenin first lady’si rosario murillo’dan geldi. murillo, nikaragua devlet başkanı daniel ortega’nın israil askerlerinin yaptığı saldırının “suç” olduğuna inandığını ve uluslararası hukukun ihlali anlamına gelen bu saldırıda ölen 9 kişi için “yas tuttuğunu” söyledi.
first lady, “nikaragua hükümeti, israil’in uluslararası sulardaki bu faaliyetinin illegal olduğunu vurgular” dedi ve ekledi; “nikaragua hükümeti, israil’le olan tüm diplomatik ilişkilerini kesmiştir...”
türk büyükelçi “istişare için” geri döndü
bu arada, türkiye’nin israil’e yönelik tepkisini göstermek için geri çağırdığı tel aviv büyükelçisi de bugün yurda döndü.
tel aviv’deki türk büyükelçisi oğuz çelikkol, türkiye’ye gelişinde yaptığı açıklamada, “hükümetim beni istişareler için çağırdı” dedi.
ikisi de diplomatik bu ifadeleri açmakta yarar var;
diplomatik ilişkinin kesilmesi, sivil alanda bir ülkeye yönelik gösterilebilecek en büyük tepki. diplomatik ilişkinin kesilmesi ile ülke, hem kendisinin karşı ülkedeki büyükelçiliğini resmen kapatıyor, hem de sorun yaşadığı ülkenin kendi başkentindeki büyükelçisini ve tüm diplomatlarını sınır dışı ediyor.
bu diplomatik adımın bir sonraki aşaması ise “çatışma” ve “savaş ilanı” olarak yer alıyor.
oysa türkiye’nin yaptığı “istişareler için büyükelçiyi geri çekmek”, çok daha küçük bir tepki. büyükelçi geri çekildiğinde, diplomatik ilişkiler kesilmiş olmuyor. sadece “fiilen”, ama “resmen” değil, diplomatik ilişkilerin düzeyi düşürülmüş oluyor.
türkiye’nin bu adımına karşılık, israil’in kendi büyükelçisini geri çağırma zorunluluğu da yok. yani israil ilişkilerini isterse, büyükelçi düzeyinde sürdürebilir.
türkiye ise, büyükelçi’yi geri çağırarak, “ilişkileri, fiilen biraz daha alt düzeyde de olsa, sürdürmeye kararlıyım” mesajı vermiş oldu.
p.s: gerekli tepkiyi gösteremedi ya $u hükümet... yazıklar olsun.
neden mi?
kendisi türklere kar$ı yapılan devlet terörünün ardından bu gün, israil ile resmen tüm diplomatik ili$kilerini kestiğini söylemi$tir.
ilgili haber de $u $ekilde:
bu konudaki açıklama resmen, devlet başkanı’nın sözcülüğünü de üstlenen, ülkenin first lady’si rosario murillo’dan geldi. murillo, nikaragua devlet başkanı daniel ortega’nın israil askerlerinin yaptığı saldırının “suç” olduğuna inandığını ve uluslararası hukukun ihlali anlamına gelen bu saldırıda ölen 9 kişi için “yas tuttuğunu” söyledi.
first lady, “nikaragua hükümeti, israil’in uluslararası sulardaki bu faaliyetinin illegal olduğunu vurgular” dedi ve ekledi; “nikaragua hükümeti, israil’le olan tüm diplomatik ilişkilerini kesmiştir...”
türk büyükelçi “istişare için” geri döndü
bu arada, türkiye’nin israil’e yönelik tepkisini göstermek için geri çağırdığı tel aviv büyükelçisi de bugün yurda döndü.
tel aviv’deki türk büyükelçisi oğuz çelikkol, türkiye’ye gelişinde yaptığı açıklamada, “hükümetim beni istişareler için çağırdı” dedi.
ikisi de diplomatik bu ifadeleri açmakta yarar var;
diplomatik ilişkinin kesilmesi, sivil alanda bir ülkeye yönelik gösterilebilecek en büyük tepki. diplomatik ilişkinin kesilmesi ile ülke, hem kendisinin karşı ülkedeki büyükelçiliğini resmen kapatıyor, hem de sorun yaşadığı ülkenin kendi başkentindeki büyükelçisini ve tüm diplomatlarını sınır dışı ediyor.
bu diplomatik adımın bir sonraki aşaması ise “çatışma” ve “savaş ilanı” olarak yer alıyor.
oysa türkiye’nin yaptığı “istişareler için büyükelçiyi geri çekmek”, çok daha küçük bir tepki. büyükelçi geri çekildiğinde, diplomatik ilişkiler kesilmiş olmuyor. sadece “fiilen”, ama “resmen” değil, diplomatik ilişkilerin düzeyi düşürülmüş oluyor.
türkiye’nin bu adımına karşılık, israil’in kendi büyükelçisini geri çağırma zorunluluğu da yok. yani israil ilişkilerini isterse, büyükelçi düzeyinde sürdürebilir.
türkiye ise, büyükelçi’yi geri çağırarak, “ilişkileri, fiilen biraz daha alt düzeyde de olsa, sürdürmeye kararlıyım” mesajı vermiş oldu.
p.s: gerekli tepkiyi gösteremedi ya $u hükümet... yazıklar olsun.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?