marquis de sade

sodomun 120 gunu isimli kitapla hayatimda bir daha yazilarini okumamami saglami$ olan yazar.

yatak odasinda teror kitabi ile hayal dunyami alt ust eden itici ancak bir o kadar cekici,sevip sevemedigime karar veremedigim yazardir.

hayatini konu alan quills isimli film ile kendisine hayran birakmis yazardir. yazmadan duramamasi ve kiskirtici olmasi ile unludur. ahlaksiz oldugu da soylenir. ayni zamanda edebiyatin picleri arasinda anilir. bir diger edebiyatin pici icin (bkz: jean genet)

(bkz: quills)

gobek kirini yiyen adam.sadizmin kurucusu.

bu arkadasa dair herhangi bir dokuman gordugumde beni derin dusuncelere gark eder. bilirim ki bu elamanin yasadigi fransa bunun gibi veya yasadiklarinin daha abartili donemleri gecirmisdir. lakin marquis de sade bunlari yaziya dokebilme cesaretini gostermistir. ha bu demek degildir ki ben sade’in dusuncelerini begenirim, egilimleri takdir ederim, kendisinin yolunda bir nefer olurum bu degildir ama bilmiyorum tum bunlar, tum bu cesaret ve acik gorusluluk arkadasimizin itoglu it oldugu gercegini silemiyor bir turlu yuregimden.

alphonso de lamartine’in, charles baudelaire’in, algernon charles swinburne’ün, comte de lautreamont’un, friedrich nietzsche’nin, aleksandr sergeyeviç puşkin’in, fyodor mihailoviç dostoyevski’nin, franz kafka’nın, guillaume apollinaire’in başucu kitaplarının yazarıdır; "kötülüğün incili"nin.

bize anlatmak istediği bir şey var onun. ve inanıyorum ki bu çok büyük bir şey. fakat o kadar dolambaçlı ki anlatım yolu, bastille’e terk edilen tek kişi olmasına sebep olmuş.

düzeltme: anlaşılan o ki, halk baskınında yalnızca sade’ın bastille’de bırakılması uydurma bir hikâye. kronolojisinde de yazıldığı gibi, sade o tarihte bastille’de değil, akıl hastanesindeydi.

erotizm ve sadizm harmanı vardır kendisinde.

kronolojisi:

1740 2 haziran: donatien-alphonse-françoise de sade paris’te doğdu. ondan dört yaş büyük olan prince de condé ile birlikte büyüdü.
1746: saumane, provence’daki amcası abbé de sade ile birlikte yaşamaya gönderildi.
1750: paris’teki louis-le-grand cizvit okulu’na girdi.
1755: piyade bölüğünde teğmen oldu. yedi yıl savaşları’nda aktif görev alarak, yüzbaşılığa yükseldi.
1763 17 mayıs: renée-pélagie de montreuil ile evlendi. /28 ekim: jeane testard’ı dövdüğü için kısa bir süre vincennes’de hapsedildi.
1764: babasının unvanını aldı. aktris mademoiselle colet’le ilişki yaşadı.
1765: aktris mademoiselle de beauvoisin ve diğerleri ile ilişki yaşadı.
1767: sade’ın babası onu borç içinde bırakarak öldü. /27 ağustos: oğlu louis-marie doğumu.
1768 3 nisan: rose keller olayı büyük sansasyon yarattı. /mayıs-16 kasım arasında lyon takınlarındaki pierre-encise hapishanesinde yattı.
1769 27 haziran: ikinci oğlu donatien-claude-armand doğdu. /eylül-kasım arası: güney ülkelerinde seyahatler.
1770: askeri kariyerine geri dönme girişimleri kötü ünü yüzünden tehlikeye girdi.
1771 17 haziran: kızı madeleine-laure doğdu. borç yüzünden kısa bir süre hapse girdi.
1772: baldızı anne prospère de launay’la ilişki yaşadı. /17 haziran: marsilya olayı. sade italya’ya kaçtı. /3 eylül: sade ve yardımcısı aix’de gıyabında ölüme mahkûm edildi ve kuklaları yakıldı. /8 aralık: piedmont’taki miolans’a hapsedildi.
1773 30 nisan: kaçtı ve sonunda la coste’a geri döndü.
1774: la coste’ta polis sorgusundan kaçtı.
1774: la coste’taki hizmetçiler olayı. sade yeniden italya’ya kaçtıbe "italya’da seyahatler" için materyal topladı.
1777: la coste’taki bir dizi çılgın partiden sonra, öfkeli bir baba elinde tüfekle sade’ın peşine düştü. /13 şubat: ölmeden önce annesini görmek için paris’e zamanında varamayan sade, yakalanıp vincennes’e hapsedildi.
1778: ölüm cezasının kaldırılmasına rağmen, sade kralın lettre de cachet’si yüzünden tutuklandı. kaçtı, fakat sonunda yakalanıp vincennes’e geri gönderildi.
1781: birkaçı günümüze ulaşan oyunlarından ilki, "the inconstant"ı yazdı.
1782: "dialogues entre un prêtre et un moribond"u (bir papaz ile ölmek üzere olan bir adam arasında konuşma) yazdı. "les cent vingt journées de sodome"u (sodom’un 120 günü) yazmaya başladı.
1784 29 şubat: vincennes’den bastille’e transfer edildi.
1786: felsefi romanı "aline ve valcour"un büyük kısmını yazdı.
1787 haziran sonu-temmuz başı: "les malheurs de la vertu"yu (aşkın mutsuzlukları) yazdı. "tales and fabliaux of eighteen century, by a provençal troubadour" üzerinde çalışmaya başladı.
1788: ilişkilerinin kontrolünü elinde bulundurma mücadelesini kaybetti.
1789 2 temmuz: bastille’deki hücresinin penceresinden, eline geçirdiği megafona benzer bir şeyle, mahkûmların öldürüldüğünü söyleyerek, yardım istedi. /4 temmuz: eşyalarını ve yazılarını geride bırakarak, charenton’daki tımarhaneye transfer edildi. /14 haziran: ihtilâlin sinyallerini veren bastille’in düşüşü.
1790 2 nisan: lettre de cachet’nin kaldırılmasıyla sade serbest kaldı. /9 haziran: madane de sade’ın ayrılık talebi - boşanmanın ön aşaması - kabul edildi. /yaz: oyunlarının sahnelenmesini sağlamak için çaba göstermeye devam etti ve anayasal monarşi prensibine uygun çevrelerle daha sık görüşmeye başladı. marie-constance quesnet ile ölünceye kadar sürecek olan ilişkisine başladı.
1791 haziran: "justine, ou les malheurs de la vertu"nun (justine veya erdemin felaketleri) yazarı açıklanmaksızın basılması. /22 ekim: "oxtiern ou les malheurs du libertinage"ın (oxtiern veya çapkınlığın mutsuzlukları) sahnelenmesi. yeni yönetime ölçülü bir sempati duyar. avukatına şöyle yazdı: "ben neyim? aristokrat mı, demokrat mı? iyisi mi siz söyleyin bana, çünkü benim hiçbir fikrim yok."
1792: para sıkıntısı arttı, kendi bölgesi section des piques’nin sekreteri olarak ihtilâle hizmet etti. /17-21 eylül: la coste şatosu, sade’ın ’çapulcular’ ve ’hırsızlar’ diye hitap ettiği kimselerce yağmalandı.
1793: sahtekârlıkları araştıran bir komitenin üyelerinden biriyle randevulaştı ve marat’nın öldürülmesi üzerine, onun onuruna bir tanıtım yazısı yazdı. /ağustos: montreuils ailesinin göç edeceğinden şüphelenildi; o zamanlar bu önemli bir suç sayılıyordu. sade, onların isimlerinin şüpheliler listesinde yer almasını önledi. /aralık: "aline ve valcour"u basan kişi tutuklandı ve yarısı basılan kağıtlara el koyuldu. /1 aralık: ’cumhuriyet karşıtlarıyla işbirliği yapıp mektuplaşma’yla suçlanarak hapsedildi.
1794 26 temmuz: sade ve 27 kişi ölüm cezasına çarptırıldılar. /28 temmuz: robespierre’in ölümü ve terörün sona erişi. /15 ekim: sade salıverildi.
1795: parasız kaldığı için daha çok oyun yazmayı denedi. "vatandaş s...’a atfedilen aline ve valcour"un basılması. "la philosophie dans le boudoir"ın (yatak odasında felsefe) yazarı belirtilmeden basılması.
1796 13 ekim: la coste’u sattı.
1797: kendi vilayetinde yayımlanan "émigré" listesinden ismini silmek için uğraşmaya devam etti. ismi silinene kadar özel mülklerine hiçbir yasal ulaşım olanağı olmadı. sade’ın ismi kayıtlardan asla silinmedi. "nouvelle justine suivi de l’histoire de juliette sa soeur" (yeni justine, ayrıca kızkardeşi kuliette’in hikâyesi) yayınlandı.
1799 13 şubat: aç kalmamak için, versailles’da günlüğü 2 fransız lirasına çalıştı. /29 ağustos: bir gazete sade’ın ölümünü ilan etti. /13 aralık: "oxitern"in sade’ın fabrice rolünde göründüğü yeniden sahnelenişi.
1800 18 ağustos: yeni ahlaki havanın etkisiyle, polis "justine"in yeni baskısını durdurdu. /22 ekim: yeni basılan "les crimes de l’amour"u (aşkın suçları) okuyan villeterque, sade’ı toplumsal ahlak için bir tehdit olarak niteledi. sade da bir cevap yayımladı.
1801 mart: sade’ın müstehcen yazılarına daha fazla engel. /3 nisan: sainte pélagie’de hapsedildi.
1803 14 mart: diğer mahkûmlara yardım ettiği için bicêtre hapishanesine, oradan da, 27 nisan’da charenton’a transfer edildi.
1804 8 eylül: resmi bir araştırma sade’ın ’ıslah edilemez’ olduğu sonucuna vardı ve akli durumunu da ’sürekli sefihlik hali’ olarak tanımladı.
1807 5 haziran: yetkililer "the days florbelle, or natue unveiled"e (florbelle günleri veya peçesi açılan doğa) el koydular. ölümünden sonra, elyazması oğlu tarafından yok edildi.
1808: charenton’daki hastalar için tiyatro temsilleri düzenledi. /2 ağustos: yeni hükümet sade’ın deli olmadığını ve akıl hastanesinden daha sıkı korunan bir yerde tutulması gerektiğini onayladı.
1810 7 temmuz: madame de sade öldü.
1812 eylül-ekim: "adelaide of brunswick, princess of saxony"yi yazdı. /6 haziran: napolyon, sade’ın salıverilme talebini bir kez daha geri çevirdi.
1813: 16 yaşındaki madeleine leclerc’le ilişki. "historie secréte d’isabelle de baviére" (bavyera kraliçesi isabel’in gizli hayatı) ve "marquise de gange"ın hazırlanması.
1814 2 aralık: sade’ın ölümü. dinsel bir tören yapıldı, ama mezar yeri belirtilmedi.

ölümünden sonra:
1815: "justine" ve diğer çalışmaları yasaklandı.
1834: ’sadisme’ (sadizm) sözcüğü boiste’in "dictionnaire universal"ine girdi.
1876: ’sadizm’ sözcüğünün ’mazoşizm’ sözcüğüyle birlikte geçtiği krafft-ebing’in "psychopathia sexualis"i yayımlandı. yeni keşfedilen "les cent vingt journées de sodome"un eugene dühren (iwan bloch) tarafından yayınlanması.
1909: apollinaire, sade’ın çalışmalarından bir seçki yayınladı ve onun xx. yy’ı yönlendireceği tahmininde bulundu.

"herseyi yasamamis insan hiçbir seyi yasamamis demektir" diyen kişidir.

ateisttir, yasaklidir, lanetlidir, sadisttir, yazardir, aydindir, pu$ttur....
aleister crowleye ne de cok benzemektedir.

yazdıklarının amacının insanlığına sadece kötülükleri göstermek olduğunu söyleyen anlattığım şeyleri tabi ki yapmadım sadece libertenim diyen sadizmin kurucusu bir çok ülkede yasaklı olan yazardır.

dönemine göre çok cesur içerikli kitaplar yazan yazar. sodumun 120 günü sadizm in başucu kitabıdır. seks in sadece çiftleşmek olmadığını anlamak için güzel bir kaynak kitaptır.