kazım karabekir paşa taraftar değildi

-kâzım karabekir paşa hey’et-i temsiliye’nin ankara’ya gitmesine taraftar değildi-

nutuk’tan...

efendiler, hey’et-i temsiliye’nin merkezinin ankara’ya nakli düşüncesi oldukça eskiydi. bu düşünce ilk defa söz konusu olduğu sıralarda, kâzım karabekir paşa’dan gelmiş olan bir telgrafı burada olduğu gibi aktaracağım:

şifre erzurum, 3.10.1919
3’üncü kolordu komutanlığı’na

hey’et-i temsiliye’ye: kuva-yı milliye’yi temsil eden yüksek hey’etin, değil ankara’ya, hatta sivas’ın batısına bile geçmemesi görüşündeyim. çünkü, doğu illerinin kuva-yı milliyesi demek olan bu hey’etin bütün bütün uzaklaşması, dolayısıyla bu illerin teşkilâtsız kalmasına yol açacaktır.
şimdiye kadar pek meşru ve mantıklı olarak yönetilmekte olan millî mücadele’nin, öteden beri her zaman her teşebbüsümüzü kötü görmek ve göstermek isteyen düşmanlarımıza karşı da eskiden olduğu gibi bir yerden yönetilmesi için, hey’et-i temsiliye’nin sivas’tan batıya geçmemesi görüşünde bulunduğumu arz ederim.

15’ inci kolordu komutanı
kâzım karabekir

böyle bir telgrafın asılsız olduğu yargısına varmak istedim. fakat, ne çare ki, şifre telgraf erzurum’dan sivas’taki 3’üncü kolordu’ya çekilmiştir. çözülen şifrenin altında «açıldı. fethi 4/5 ekim» ilgiliye yazı ve imzası olduğu halde 3’üncü kolordu’dan bize gönderilmiştir.

efendiler, kâzım karabekir paşa, davetimiz üzerine sivas’a geldikten ve bizimle görüşmelerde bulunduktan sonra, şüphesiz bu telgrafla daha önce bildirdiği düşünce ve görüşünün yerinde olmadığını anlamış olacaktır.

ancak, bu düşünce ve görüşündeki isabetsizliği anlamak için, mutlaka yüz yüze gelip görüşmeye hiç de ihtiyaç olmayacağı açıkça bellidir. bu düşünce ve görüşün dayandırılmış olduğu sebeplere şöylece bir göz atmak bile, onların yanlışlığını anlamaya yeter sanırım.

bir defa, hey’et-i temsiliye’nin yalnız doğu illerinin millî gücünü oluşturmadığı veya temsil etmediği ve belki bütün memleketin -anadolu ve rumeli’nin- millî güçlerini temsil ettiği çoktan bilinmiş olmak gerekirdi. kaldı ki, bu nokta üzerinde, günlerce süren telgraf başı tartışmaları olmuştu.

bir de, hey’et-i temsiliye’nin sivas’tan ankara’ya taşınması, doğu illerinde teşkilâtsızlık doğuracak bir sebep olamazdı. hey’et-i temsiliye’nin doğu illerine sivas’tan telgrafla verdiği emirleri ve talimatı, aynı şekilde ankara’dan verebileceğine de şüphe yoktu.

buna karşılık, hey’et-i temsiliye’nin doğu illerinden çok batı illerine ve istanbul’a yakın bulunmasını gerektiren ve haklı gösteren mantıklı sebepler elbette çoktu.
önce, batı ve güney-batı illerimizden doğrudan doğruya düşman eline geçmiş olanlar vardı. bu illerimizi işgal eden düşman karşısında sağlam savunma cepheleri kurmak ve onların kuvvetlendirilmesini sağlamak gerekirdi.

oysa, doğu illerimizde böyle acıklı bir durum yoktu. kesin olarak yakın bir fiilî tehlike de doğabileceğe benzemiyordu.

uzak bir ihtimale göre, diyelim ki, doğudan ermenilerin doğrudan doğruya bir saldırıya geçecekleri kabul olunsaydı bile, onun karşısında kuva-yı milliye ile desteklenmesi kararlaştırılmış olan 15’inci kolordu, kendilerinin komutası altında hazır bulunuyordu.
ne var ki, izmir cephelerinde çeşitli komuta yöntemleri, değişik nitelikte kuvvetler ve türlü türlü olumsuz kaynaklardan gelen değişik yapıda türlü zararlı etkiler vardı. adana’nın işgaline karşı daha cephe kurulamamıştı.

devamı için:

(bkz: genel durum sorumluluğunu üzerine alanlar)