istvan szabo

unlu macar yonetmen.kendisi hakkinda bilgiler:

istván szabó 1938’de budapeste’de dogdu. 1956’da budapeste tiyatro ve sinema akademisi’nde ogrenime basladi ve 1961’de film yonetmenligi diplomasini aldi. diploma calismasi olan ilk kisa filmi dunyanin cesitli ulkelerinde gosterildi.

ilk donemlerinde szabó kendi deneyimini sanatsal goruntulere aktarmayi secti. cevresinde olup biten her seyi algiladi; gozlemler yaparak cagdas insanin gercegini, bakis acisini, cabalarini ve isteklerini anlamaya calisti. kariyerlerinin baslangicindaki genc muhendisler, ergenligin esigindeki bir genc adamin kisisel hedefleri, iki insanin macar tarihinin ceyrek asri boyunca degisen iliskileri, eski bir apartmanda birlikte yasayan insanlarin dus ve anilari, cagdaslariyla alegorik bir benzerlik tasiyan "siradan bir kent tramvayinin oykusu", savas atmosferi icinde tumuyle farkli bir ciftin ask ve uyumsuzluklari, yeni yeni boy gostermeye baslayan alman fasizminin once yeteneklerini ortaya koymasina izin verip sonra da baski altina aldigi genc bir aktorun karakter irdelemesi gibi temalari isledi.

tum bu filmler tarihsel gercegi sorgulayan bir ic hesaplasma ile dogrudan iliskilidir. szabó’nun filmlerindeki goruntuler, siirsellik, dus gibi kavramlar, siradan insanlarin kucuk dramlari, huzursuzluk, basari, ask, zevk, gerilim ve coskulari ve macaristan’in savas sonrasi acilarinin ayrintili anlatimini icermektedir. istván szabó, konu ve senaryonun en az yonetim kadar onemli oldugu kendine ozgu "auteur" filmleri gerceklestirdi. filmlerinin kahramanlari salt insanlar degil, ayni zamanda kentler, yollar, evler ve parklardir. bir de yonetmenin yasadigi kent ve insanlarin kaderlerinin kesistigi nokta olan budapeste. szabó’nun yaratici gozunde kentler uyanir, yukselir, savasin acilariyla yaralanir ve kahramanlariyla yasarlar.

1980’lerde szabó, "auteur" film kuralindan vazgecti. bu, ona yapitlarinin degerinden bir sey kaybettirmedi. 1981 yilinda cektigi mefisto diger odullerin yani sira bir de oscar kazandi.

yonetmenligini yaptigi sinema filmleri
1963 konzert / concert / konser (kisa/short)
1964 almodozások kora / the age of daydreaming / hayal gorme cagi
1966 apá / father / baba
1970 szerelmesfilm / love film / ask filmi
1973 tuzoltó utca 25 / 25, fireman’s street / itfaiyeciler sokagi 25 numara
1976 budapesti mesék / budapest tales / budapeste oykuleri
1979 bizalom / confidence / guven
1981 mephisto
1984 redl ezredes / colonel redl / albay redl
1988 hanussen
1991 meeting venus / venus’le bulusma
1992 edes emma, drága bobe / sweet emma, dear bobe / tatli emma, sevgili bobe
1995 offenbach titkai / offenbach’s secret / offenbach’in sirri
1999 a napfény ize / sunshine
2001 taking sides / taraf tutmak