ilhan berk

1918’de manisa’da doğdu. ilk ve orta okulu doğduğu kentte tamamladı. balıkesir necatibey ilköğretmen okulu’nu ve ankara gazi eğitim enstitüsü fransızca bölümü’nü bitirdi. zonguldak, samsun ve kırşehir’deki liselerde fransızca öğretmenliği yaptı. ankara’da ziraat bankası yayın bürosu’nda çevirmen olarak çalıştı. 1969’da emekliye ayrıldı. kendini şiir ve yazılarına verdi. manisa halkevi dergisi’nde yayınlanan ilk şiirleriyle bu şiirlerden oluşan "güneşi yakanların selamı"nda (1935) görülen nâzım hikmet etkisi sonraki şiirlerinde kayboldu. "istanbul", "günaydın yeryüzü", "türkiye şarkısı" kitaplarındaki şiirlerinde geleceğe dönük toplumsal özlemleri dile getirdi. 1950’lerin ortalarında beliren genç şairleri etkiledi, onların bazı özelliklerinde de etkilendi. ikinci yeni akımına katıldı. "köroğlu", "galile denizi", "çivi yazısı", "mısırkalyoniğne" kitaplarında bu dönemin şiirleri yer alır. bu dönemde şiirde anlam yaratmak için anlamsızlıklara yöneldi. yalnızca anlamsızlığı savunduğu gerekçesiyle eleştirildi. ardından şiirde konuyu tümüyle yoketme deneyine girişti. "aşıkane"de nesneleri aşırı biçimde vurguladı. ama bu vurgu giderek kendi benliğine yöneldi. "şenlikname"de şiiri iyice düzyazıya yöneldi. doğu şiirinin klasik kalıplarını denedi, beyit ve türkü biçimlerinden yararlandı. araştırmacı kişiliği, özgün duyarlılıkları ve buluşlarıyla 20. yüzyıl türk şiirinin en önemli isimleri arasında.

eserleri:

şiir:
güneşi yakanların selamı (1935)
istanbul (1947)
günaydın yeryüzü (1952)
türkiye şarkısı (1953)
köroğlu (1955)
galile denizi (1958)
çivi yazısı (1960)
otağ (1961)
mısırkalyoniğne (1962)
âşıkane (1968)
taşbaskısı (1975)
şenlikname (1976)
atlas (1976)
kül (1978)
istanbul kitabı (1980)
kitaplar kitabı (1981)
deniz eskisi-şiirin gizli tarihi (1982)
delta ve çocuk (1984)
galata (1985)
güzel irmak (1988)
pera (1990)
dün dağlarda dolaştım evde yoktum (1993)
avluya düşen gölge (1996)
şeyler kitabı ev (1997)
çok yaşasın sayılar (1998)

düzyazi:
şifalı otlar kitabı (1982)
bir uzun adam (1982)
el yazılarına vuruyor güneş (1983)
inferno (1994)
kanatlı at (1994)
logos (1996)
poetika (1997)

ödülleri
1979 türk dil kurumu şiir ödülü kül ile
1980 behçet necatigil şiir ödülü istanbul kitabı ile
1983 yeditepe şiir armağanı deniz eskisi ile
1988 simavi vakfı edebiyat ödülü güzel irmak’la (ferid edgü ile paylaştı)

(bkz: ikinci yeni)

bugün yitirdiğimiz türkçe’nin büyük şairi.

ve elveda dedi ilhan berk.
*
siz..


size baktım. sesin eski ve yalnız
sizi soyuyorum. büyük ağzınız.

gözlerinizi alıyorum. gözle-
riniz ortaçağ. kocaman ve ıssız.

alıp ellerini beyaz diyorum
beyaz çıplak etin, oralarınız.

oralarınızı açıyorum. gök-
yüzü, ağaçlar gibi kokuyorsunuz.

uzanıp sesinizi alıyorum
sesiniz! istanbul. elgin. sonrasız.

dik bir suru çıkıyoruz. bir attan
iniyorum. beyazım. beyazsınız.

sunu

sonra ben bütün gün dolaştım durdum
bu gazeli yazdım belki duydunuz.
*
elveda ilhan berk.

şiirimizin uç beyi idi necatigil’e göre. geçen yıl güzel irmak adlı şiir kitabı ispanyolca’ya çevrildi ve oralarda hayretle karşılandı. ne yani bizim yeni yeni yazmaya başladığımızı bu türk 40 yıl önce mi yazdı yani? diye
sormuştu bir ispanyol eleştirmen. mekanı cennet olsun.


aşk

sen varken kötü diye birşey bilmiyorduk
mutsuzluklar,bu karalar yaşamda yoktu
sensiz karanlığın çizgisine koymuşlar umudu
sensiz esenliğimizin üstünü çizmişler
nicedir bir pencereden deniz güzel değil
nicedir ışımayan insanlığımız sensizliğimizden.

sen gel bizi yeni vakitlere çıkar

ilhan berk

90 yaşında iken, geçtiğimiz yılın 28 ağustos’unda gözlerini yummuştur dünyaya.
dili eskimeyen, güzel şair. bana, göründüğünden daha derin gelen, en sevdiğim şiiri ise;


ne böyle sevdalar gördüm, ne ayrılıklar

ne zaman seni düşünsem
bir ceylan su içmeye iner
çayırları büyürken görürüm

her akşam seninle
yeşil bir zeytin tanesi
bir parça mavi deniz
alır beni

seni düşündükçe
gül dikiyorum elimin değdiği yere
atlara su veriyorum
daha bir seviyorum dağları

"ağzıyla kuş tutsa da sevemediğim insanlar var benim! bir de canıma okusa bile sevmekten vazgeçemediklerim... "

sözlerinin sahibi şair.