albert einstein

super insan. zamanin gorecesi uzerine delikanli gibi konusmus, soylediklerinin aksi ispat edilememis haydar dumen ile akrabalik derecesinde benzer fizige sahip fizik kimya biyoloji adami.

onu deha duzeyine getiren;fizik yasalarinin dogadaki herseye uyumlu ve tutarli bir aciklama getirmesi gerektigine cogu meslektasindan cok daha fazla onem vermesiydi.bu yuzden de fizik kuramlarinin mantiksal yapisindaki yanlis ve tersliklere ozellikle duyarliydi.einstein’in yanlisliklari gorme yetenegi ve uzlasmaya siddetle karsi koyusu,gercek yasamina da yansimistir.

(bkz: gorecelik kurami)

(bkz: genel gorelilik)
(bkz: relativite)

bira kopugunun mucidi olan, bilim adami.

(bkz: izafiyet teorisi)

-einstein’in matematiksel basari formulu
eger (a)hayatta basariyi gosterirse formul su sekildedir:
a=x+y+z
bu formulde(x)calismayi,(y)de dinlenmeyi gosterir.
"peki (z) neyi gosterir?"diye sorduklarind,buyuk fizik bilgini formulu soyle tamamlar:"(z)de cenenizi tutmayi..."

e=m.c2

ne uzerine soyledigi cok tartisilan bir sozu vardir:"iki sey sonsuzdur,evren ve insanoglunun aptalligi.fakat birincisinden o kadar emin degilim." bir de etrafta bol sayida dil cikarttirilmis resmi bulunmakta.
(bkz: bir populer kultur malzemesi olarak bilim)

albert einstein (1879-1955)

albert einstein almanya’nin ulm kasabasinda 14 mart 1879’ da dogdu. alti hafta sonra ailesi munih’e yerlesti ve luitpold’da okula basladi.albert daha sonra italya’ya gitti ,egitimine isvicre aarau’da devam etti. 1896 da zurih federal politeknik okuluna fizik ve matematik ogretmeni olmak icin girdi. 1901 de diplomasini aldi ve isvicre vatandasi oldu.

ogretmen olarak is bulamadigi icin isvicre patent ofisinde teknik asistan olarak goreve basladi 1905 de doktorasini aldi. patent ofisinde calistigi surede onemli calismalar yapti.1908’de privatdozent(bern)’e atandi. 1909’ da zurih’te profesor oldu. 1911’de teorik fizik profesoru olarak prag’a gitti.bir yil sonra ayni gorevle zurih’e geri dondu.berlin universitesinin kaise wilhelm fizik enstutusunde 1914’de yonetici olarak gorev yapti.ayni yil alman vatandasi oldu. 1933’de politik nedenlerden alman vatandasligindan cikti. amerika princeton universite ’sinde teorik fizik profesoru oluncaya kadar berlin’de yasadi. 1940’da amerikan vatandasi oldu.1945 yilinda princeton’daki gorevinden emekli oldu.
ii. dunya savasindan sonra einstein dunya siyasetinde onemli bir kisilik olarak ortaya cikti. israil’den baskanlik teklifi aldi ve redetti. sonra dr chaim weizmann’la jarusalem’de hebrew universite ’sinin kurulmasina yardimci oldu.
einstein bilimsel calismalarinin daha basinda newton mekaniginin yetersizligini anladi. onun ozel gorecelik kurami mekanigin kurallari ile elektromanyetigin kurallarini bagdastirmaya calismasindan dogmustur. statik mekanigin klasik problemlerine, quantum mekanigi ile aciklamalar getirmeye calisti.bu yaklasim molekullerin brownian hareketine aciklik getirdi.dusuk radyasyonlu isigin isisal ozelliklerini inceledi.ve onun bu gozlemleri photon teorisini yaratti.
berlin’deki ilk gunlerinde ozel gorecelik teorisinin dogru olarak izah edilebilmesi icin yercekimi teorisinide kapsamasi gerektigini fark etti. 1916’da ilk defa genel gorecelik kuramini yayinladi.bu sirada radyasyon teorisi ve statik mekanik ile de ilgileniyordu.
1920’lerde einstein, quantum teorisinin olasilik teorisi ile aciklanmasi uzerinde calisirken asil yogunlugunu birlesik alanlar teorisi uzerine verdi.tek atomlu gazlarin quantum mekanigi ile statik mekanige katkida bulundu. ayrica atomic gecis olasiligi ve goreceli evrenbilim alaninda degerli calismalari oldu.
emekli olduktan sonra fizigin belli basli alanlarini birlestirmeye calisti.onun onemli bazi bilimsel calismalari special theory of relativity (1905), relativity (ingilizce cevrimi, 1920 ve 1950), general theory of relativity (1916), investigations on theory of brownian movement (1926), ve the evolution of physics (1938). bilimsel olmayan calismalari, about zionism (1930), why war? (1933), my philosophy (1934), and out of my later years (1950) olarak sayilabilir.
albert einstein bir cok amerikan ve avrupa universitesinden onursal doktora odulu aldi.1920’ lerde amerika, avrupa ve uzak doguda dersler verdi. dunyanin belli basli butun akademilerinin uyelik ve fahri uyeliklerine kabul edildi. calismalarindan dolayi bircok odul aldi. bunlardan bazilari 1925’de londra’daki royal society’ nin copley madalyasi ve 1935’de franklin institute ’deki franklin madalya’sidir.
einstein’in yetileri onu entellektuel bir yalnizlikta ikamete zorlamistir. muzik dinlemek hayatinda onemli rol oynamistir. mileva maritsch ile 1901’de evlendi ve iki oglu oldu. bir sure sonra da ayrildilar, sonra kuzeni elsa ile evlendi. elsa 1936’da oldu.
einstein 1955 ’de 18 nisan da princeton new jersey’ de oldu.

statik evren olmadigini kanitladigi halde,etraftan tepki alacak diye bu isin uzerine dusmemis olan sahis

’’imagination is more impotant than knowledge’’
creativity is the ability to hide your sources’’
’’only two things are infinite, the universe and human stupidity, and i’m not sure about the former.’’ gibi buyuk sozlerin sahibidir.

bir eliyle anasina, diger eliyle de babasina farkli konularda mektup yazabilen asmis bunye.

beni bu camdan isik hiziyla disari atin cami kirmadan geciyim diyen ve fikirlerine sonsuz saygi duydugum zaat.

’imagination is more important than knowledge’ demis ve hayatimin derinliklerinde kendimi sorgulamaya itmis, aslinda yasanilan her anin, kisiden kisiye gore degisecegini cakmis, insanlarin cakmasini saglamis, yahudi kokenli almanyali rahmetli amerikan vatandasi.atom bombasi bulunusunda diretk parmagi olan, ancak beni kendisinden sogutmayan insan.

"god does not play dice" diyerek her istatistik ogrencisinin aklina bir suphe dusurmustur.

"oyle bir dunyada yasiyoruz ki bir onyargiyi yoketmek, atomu parcalamaktan daha zor." sozuyle beni kendine hayran birakan minik adam.

soyadi almanca birkaya anlamina gelen fizikci.

"sira disi, buyuk insanlar, daima siradan zekalarin siddetli muhalefetiyle karsilasirlar" sozunun sahibi en unlu bilimadamlarindan bir tanesi.

dahiyane beyin.