ali fuat cebesoy

türk asker ve siyaset adamı. 1882’de istanbul’da doğdu. ferik ismail fazıl paşanın oğlu, 93 harbi komutanlarından müşir mehmed ali paşanın torunudur. 1902’de harp okulunu, 1905’te harp akademisini bitirdi. 1907’de kolağası (önyüzbaşı) oldu. rumeli’de, meşrutiyeti yeniden kurmak için ordu içinde yapılan gizli çalışmalara katıldı. 1909-1911 yılları arasında roma’da askeri ateşe olarak bulundu. balkan savaşları sırasında yanya savunmasında gösterdiği üstün gayret sonucu kaymakamlığa (yarbay) yükseltildi. birinci dünya savaşında önce miralay (1915), sina cephesinde ingilizlerin tellü’ş-şeria saldırısına karşı gösterdiği başarılı savunmayla da mirliva (tuğgeneral) oldu. kafkas ve filistin cephelerinde savaştı.

birinci dünya savaşının mağlubiyet ile neticelenmesi ve vatanın düşman işgaline uğramasından sonra anadolu’nun kurtuluş hareketine katıldı. anadolu’da ilerleyen yunan kuvvetleri karşısında ilk çete birliklerini kurdurarak savunma cephelerinin ortaya çıkmasında büyük rol oynadı. sivas kongresi sonunda (9 eylül 1919) batı anadolu umum kuva-i milliye komutanlığına getirildi. tbmm açılınca (23 nisan 1920) ankara’dan milletvekili seçildi. 24-25 haziran 1920’de teşkil olunan batı cephesinin ilk komutanlığına getirildi. ancak yunanlılara karşı başlattığı bir taarruzun başarısızlıkla neticelenmesi üzerine bu görevden alınarak moskova büyükelçiliğine getirildi. 16 mart 1921’de tbmm hükumeti adına moskova antlaşmasını imzaladı. ankara’ya döndükten sonra (2 haziran 1922) tbmm ikinci başkanı seçildi. 1923’te ikinci defa ankara milletvekili olarak meclise girdi. 23 ekim 1923’te meclisten izinli sayılarak, konya’da 2. ordu müfettişliğine tayin oldu.

cumhuriyetin ilanı ile asker milletvekillerinden siyasi ve askeri görevlerinden birini seçmeleri istendiği zaman ali fuad cebesoy, 30 ekim 1924’te 2. ordu müfettişliğinden ayrılarak meclise döndü. 17 kasım 1924’te kazım karabekir paşa, refet bele, adnan adıvar ve rauf orbay beylerle birlikte cumhuriyet döneminin ilk muhalefet partisi olan terakkiperver cumhuriyet fırkasını kurdu. 3 haziran 1925’te partinin kapatılmasından sonra bir süre siyasetten uzak kaldı. 15 haziran 1926’da kemal atatürk’e karşı girişilen izmir suikastıyla ilişkili olduğu iddiasıyla tutuklandı. istiklal mahkemesinde görülen muhakemesi sonucu beraat etti.

1933’te konya’dan milletvekili seçilerek yeniden meclise girdi. 1950 yılına kadar konya ve eskişehir milletvekilliği ile bu arada bayındırlık (1939-1943) ve ulaştırma (1943-1946) bakanlıkları görevlerinde bulundu. 1950 seçimlerinde demokrat parti listesinden bağımsız aday oldu. önce eskişehir, sonra da demokrat parti istanbul milletvekili seçildi (1950-1960). 27 mayıs ihtilalinden sonra siyasi hayattan çekildi. 10 ocak 1968’de istanbul’da vefat etti