abbas kiyarüstemi

abbas kiyarüstemi
1940-...


yönetmen ve ressam. iran’ın en başarılı yönetmenlerinden ve yeni dalga akımının en önemli temsilcilerinden biridir. ülkesinin sinema alanındaki en büyük gururudur. zira iran’ın aldığı ilk cannes ödülü kiyarüstemi’nin yönetmenliğini yaptığı taste of cherry’dir. rejisörün dünya çapında başarı kazandığı koker üçlemesi ve diğer uzun metrajlı filmlerinde yaşamın değeri teması hakimdir. filmlerinde çocuk kahramanlar kullanan kiyarüstemi, hikayelerini belgesel tarzında anlatması ve şiirsel bir üslup benimsemesiyle ünlüdür. kiyarüstemi, ridley scott, jean cocteau, pier paolo pasolini, derek jarman ve gulzar gibi diğer önemli isimlerle birlikte, şiir, resim ve fotoğraf gibi diğer sanatsal ifade yollarını sinemasında kullanmakta, bu da yapımlarını oldukça zenginleştirmektedir.


22 haziran 1940 tarihinde tahran, iran’da dünyaya geldi. küçük yaşlardan itibaren resimle ilgilenmeye başlayan kiyarüstemi, bu alandaki yeteneğiyle dikkat çekiyordu. 18 yaşına geldiğinde güzel sanatlar eğitimi almak için evini terketti. tahran üniversitesi’ne kaydoldu ve grafik alanında uzmanlaşmaya başladı. öğrenim masraflarını karşılamak için bir yandan da trafik polisi olarak çalışan yönetmen, mezuniyetinin ardından altmışlı yıllar boyunca illüstratörlük yaptı. 1962 ve 1966 yılları arasında iran televizyonu için 150 reklam çalışması gerçekleştirdi. altmışlı yılların sonuna doğru ise masoud kimiai’nin gheysar’ının da aralarında olduğu birçok filmin credit title’ıyla uğraştı ve çocuk kitapları için illüstrasyonlar yaptı.
1969 yılında parvin amir-gholi’yle dünya evine giren yönetmenin bu evlilikten 1971 yılında ahmad, 1978’de ise bahman isimlerinde 2 oğlu dünyaya geldi. bahman kiyarüstemi 15 yaşına geldiğinde ilk yönetmenlik denemesini gerçekleştirdi ve journey to the land of the traveller isimli belgesele imza attı.

dariush mehrjui’nin the cow isimli yapımıyla start alan iran yeni dalga sinemasına büyük katkıları olan kiyarüstemi, tahran’da çocukların ve gençlerin entelektüel gelişimlerine katkıda bulunması için oluşturulan enstitünün kurucularından da biriydi. yönetmenin ilk filmi 1970 yılında çektiği yirmi dakikalık the bread and alley’di. onu 1972’de breaktime takip etti ve enstitünün film yapım bölümü zaman içinde ülkenin en iyi stüdyolarından biri oldu.

80’li yılların başında kiyarüstemi aralarında dental hygiene, orderly or disorderly ve the chorus’un da olduğu birçok kısa film çekti. 1983’te hamshahri adlı film için kamera arkasına geçen yönetmen, sesini iran sınırları dışında ilk kez where is the friends home isimli yapımla duyurdu. bu film ünlü koker üçlemesi’nin ilk bölümü olmasından dolayı da önem taşımaktaydı. 1992 yapımı ve yaşam sürüyor kiyarüstemi’ye profesyonel sinema yaşamının ilk ödülü olan roberto rossellini ödülünü kazandırdı. ardından gelen 1994 tarihli zeytin ağaçları altında’yla birlikteyse trilogy tamamlanmış oluyordu. bu üç film de iran’daki koker köyünde çekildiği ve aynı temalar kullanıldığı için birarada anıldı.

kiyarüstemi, 1990 yılında, ünlü yönetmen mohsen makhmalbaf olduğunu söyleyerek zengin bir aileyi kandıran bir kişinin gerçek öyküsünden yola çıkarak sinemalaştırdığı yakın plan isimli filmiyle de büyük ses getirdi. yarı-belgesel nitelikteki film quentin tarantino, martin scorsese, werner herzog, jean-luc godard gibi ünlü yönetmenlerce övüldü ve avrupa’da da uzun süre vizyonda kaldı. 1997 yılında unesco filmlerindeki barış, tolerans ve özgürlük temalarını başarıyla kullanmasından ötürü fellini altın madalya ödülünü kiyarüstemi’ye verdi.

yönetmen son olarak where is my romeo? isimli filmi hayranlarıyla buluşturmuştur. halen, çekim aşamasında olan ve 2009’da vizyona gireceği açıklanan roonevesht barabar asl ast için kamera arkasındadır.